در میانه افزایش تنشها در افغانستان و آواره شدن دهها هزار نفر از اهالی آن کشور، دولت ترکیه روز دوشنبه ۲۸ تیرماه با انجام عملیاتی از بازداشت ۱۴۵۶ پناهنده غیرقانونی طی ۹ روز گذشته در مرز با ایران خبر داده و گفته است اکثریت آنها شهروندان افغانستان هستند.
ترکیه اخیراً تدابیر امنیتی و مرزبانی خود در مرزهای با ایران را تشدید کرده و رجب طیب اردوغان رئیسجمهوری کشور نیز روز دوشنبه در یک نشست رسانهای از طالبان خواست به روند «اشغال افغانستان» خاتمه دهد.
منابع دولتی و وزارت کشور ترکیه میگوید علاوه بر نزدیک به ۱۵۰۰ پناهنده غیرقانونی، ۱۱ نفر نیز که عملیات قاچاق این افراد به استان وان در نزدیکی مرز با ایران را ترتیب داده بودند، بازداشت شدهاند.
سازمان ملل میگوید از ماه ژانویه ۲۷۰ هزار افغان در داخل کشور آواره شده و شمار مهاجران افغان به ۳.۵ میلیون نفر رسیده است.
وزیران خارجه ایران، ترکیه و افغانستان به تازگی در آنتالیا با هم دیدار داشتند و موضوع پناهندگان نیز مطرح شد، اما منابع دیپلماتیک ترکیه میگویند سازوکار مشخصی برای مواجهه با سیل جدید پناهندگان افغانی میان سه کشور وجود ندارد و ترکیه تنها تدابیر امنیتی و مرزبانی را تشدید کرده است.
ترکیه با چهار میلیون پناهنده، بزرگترین کشور پذیرای پناهندگان خارجی است که اکثر آنها را شهروندان سوریه تشکیل میدهد.
رویترز مینویسد تصاویر منتشرشده نشان میدهد گروه «بزرگی» از پناهجویان افغانی در مرز ایران و ترکیه جمع شدهاند.
آقای اردوغان روز دوشنبه در نشست مطبوعاتی در جواب پرسشی مبنی بر اینکه با خروج نیروهای آمریکایی و ناتو از افغانستان، نظامیان ترکیه مسئولیت حفاظت از فرودگاه کابل را برعهده گرفته و در این زمینه طالبان اعلام کرده که «خواهان ترکیه» نیست، گفت طالبان دقیقاً از برنامههای دولت ترکیه خبر دارد و تاکنون بیانیههایی صادر کرده، اما نگفته خواهان ترکیه نیست.
وی گفت در این زمینه وزیر خارجه شخصاً خودش اقدام خواهد کرد و باید گفتوگوهایی با طالبان انجام شود. وی گفت پیشرویهای طالبان «شبیه اشغال کشور است و کاری نیست که یک مسلمان علیه هموطن مسلمان دیگر انجام دهد.»
وی از طالبان خواست که روند اشغال کشور را متوقف کند.
وزیر دفاع ترکیه هفته گذشته اعلام کرد آنکارا و واشینگتن در مورد بخشی از مأموریت حفاظت و اداره فرودگاه کابل توافق کرده و مذاکرات در این زمینه ادامه دارد. او افزود: «همه کشورها میگویند که فرودگاه باید به فعالیت عادی خود ادامه دهد. اگر فرودگاه تعطیل شود همه کشورها مجبورند دفاتر دیپلماتیک خود را در کابل تعطیل و تخلیه کنند».
طالبان در مورد «پیامدهای» طرح مربوط به حفاظت نیروهای ترکیه از فرودگاه کابل پس از خروج نظامیان آمریکا و ناتو هشدار داده است.
دولت ترکیه مسئولیت حفاظت از این فرودگاه پس از خروج نیروهای آمریکایی در پایان ماه اوت را پذیرفته است.