صد روز از حاکمیت طالبان بر افغانستان گذشت و در این ١٠٠ روز نخست، رژیم طالبان هنوز مشروعیت جهانی کسب نکرده، فقر شدید، مردم افغانستان را تهدید می‌کند و ناامیدی نیز در سراسر این سرزمین خسته ازجنگ، بیش از گذشته فراگیر شده است.
سقوط جمهوریت اسلامی و طلوع امارت طالبانی، برای مردم افغانستان یکباره‌گی و خیلی سریع اتفاق افتاد. برخلاف گذشته در جاده‌های کابل حالا جای نظامیان حکومت پیشین را جنگجویان طالبان گرفته و مرکز قدرت افغانستان نیز به جای سیاست‌مداران دریشی‌پوش و انگلیسی‌زبان از مقام‌های طالبان که با دستار و پیراهن‌تنبان آراسته هستند پر شده است.
در جاده‌های کابل، موسیقی پاپ و عاشقانه، جایش را به نعت و آهنگ‌های طالبانی داده و کافه‌های پرجنب‌وجوش کابل نیز دیگر جای جوانان، موسیقی و گردهمایی‌های شناخته شده‌اش نیست.
این گوشه‌ای از تغییراتی است که در ١٠٠ روز نخست روی‌کار آمدن رژیم طالبان پدید آمده است.
فقر و بیکاری
با آمدن طالبان، فقر و بیکاری همه‌گیر شده و ٩٥ درصد از جمعیت این کشور را تهدید می‌کند. سازمان ملل می‌گوید ٢٣ میلیون تن در افغانستان به خطر گرسنگی شدید روبه‌رو هستند و ٩٥ درصد جمعیت نیز به مواد غذایی دسترسی ندارند. پس از سقوط حکومت پیشین و روی‌کار آمدن حکومت طالبان، بیشتر تجارت‌های کوچک بسته شدند و یک شمار نیز به دلیل نبود درآمد در آستانه بسته شدن هستند. ماشین حکومت‌داری نیز هنوز به حرکت درنیامده و سرنوشت بیشتر کارمندان دولتی یا هنوز مشخص نیست و یا بدون دستمزد در حال اجرای وظیفه هستند.
این نرخ بیکاری گسترده سبب شده تا در این اواخر، خانواده‌هایی که چیزی برای خوردن نمیابند، اقدام به فروش فرزندان‌شان در بدل پول ناچیزی بکنند.
محدودیت زنان
همانگونه که انتظار می‌رفت و برخلاف وعده‌های طالبان، یکی از اقشاری که به گونه‌ی جدی از روی‌کار آمدن دوباره طالبان آسیب دیده، زنان افغانستان هستند.
طالبان از همان بدو ورود و گرفتن قدرت، بانوان را از کار کردن، ادامه تحصیل و آموزش منع کرده و اعلام کردند که بانوان نباید بدون محرم بیرون آیند و یا به جایی سفر کنند.
در بخش آموزش، بانوان حق ندارند تا بیشتر از کلاس هفتم به تحصیل ادامه دهند و در دانشگاه‌ها نیز تفکیک جنسیتی عملی می‌شود.
رسانه‌ها و آزادی بیان
رسانه‌ها و آزادی بیان، یکی از برجسته‌ترین دستاوردهای افغانستان در ٢٠ سال گذشته بود. این دستاورد مردم افغانستان اما در حکومت طالبان به شدت آسیب دیده و دیگر آزادی بیان و آزادی رسانه‌ها ارزش خود را از دست داده‌اند. به بنیاد گزارش‌ها، در ١٠٠ روز نخست حکومت طالبان، ٧٥ تا ٨٠ درصد از رسانه‌های افغانستان یا به دلیل دشواری‌های اقتصادی و یا به دلیل محدودیت و فشار طالبان، ناگزیر شدن تا فعالیت‌های‌شان را توقف دهند. بیشتر خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ای نیز به دلیل فشار طالبان و خطری که از جانب طالبان متوجه آنان بود، ناگزیر به فرار و ترک کشور شدند.
برخی از خبرنگارانی که در افغانستان باقی‌مانده‌اند نیز در گفتگو با ار اف ای می‌گویند که رسانه‌ها و خبرنگاران باقی‌مانده دیگر آزادی گذشته را ندارند، در خیلی از موارد از سوی طالبان دیکته می‌شوند و نیز برای بقا راه محافظه‌کاری را در پیش گرفته‌اند.
ناامیدی و فرار
با توجه به تجربه‌ی تلخی که شهروندان افغانستان از حکومت قبلی طالبان دارند و چشم‌دیدهای این‌روزهای‌شان، ناامیدی در میان اقشار مختلف جامعه به ویژه جوانان که در جامعه‌ای نسبتا آزاد تولد شده و با ارزش‌های دموکراتیک بزرگ شده‌اند، گسترش یافته است.
خیلی‌ها برای رسیدن به آرمان‌های‌شان و برای چشیدن زندگی دوباره در جامعه‌ای آزاد و دموکراتیک، افغانستان را ترک کرده و شمار قابل توجهی نیز در تلاش پیدا کردن راهی برای فرار هستند.
تهدید داعش
سقوط حکومت قبلی و قدرت‌گیری طالبان که به باور آگاهان، طالبان توانایی لازم برای مدیریت افغانستان را ندارند، خلای امنیتی جدی را در افغانستان ایجاد کرده که به نظر می‌رسد گروه داعش بیش از هر گروه تروریستی دیگری درپی استفاده از این خلا است. چنانچه در این ١٠٠ روزی که از حکومت‌داری طالبان می‌گذرد این گروه چندین حمله‌ی مرگبار را راه‌اندازی کردند که یکی از پیچیده‌ترین آنها حمله به بیمارستان نظامی چهارصد بستر کابل بود.
حکومت تک‌قومی
هرچند در سال‌های پسین، برخی از مقام‌های طالبان از میان دیگر اقوام گزینش شده است، اما از نگاه قومی، این گروه بیشتر از میان جامعه پشتون افغانستان سربازگیری می‌کنند و در این جامعه پایگاه مردمی دارند. طالبان پس از گرفتن قدرت، کابینه سرپرستی را اعلام کردند که اکثریت مطلق آن را پشتون‌ها و افرادی که عضو گروه طالبان هستند، تشکیل می‌دهد. در این میان تنها چند مقام انگشت‌شمار از اقوام دیگر در آن دیده می‌شود.
عدم مشروعیت جهانی
این عوامل و نیز گرفتن قدرت از راه زور سبب شده تا هیچ کشوری تا هنوز حکومت طالبان را به رسمیت نشناسد. آنچه که ظاهرا تبدیل به دردسر بزرگی برای طالبان شده و تاکنون کانال‌های لابی‌گری این گروه در کنار تلاش‌های پاکستان، راه به جایی نبرده است. هرچند در روزهای گذشته، برخی از کشورها از جمله پاکستان، ایران و امارات متحده عربی سفارت‌های‌شان را در کابل بازگشایی کرده و یا درحال بازگشایی هستند.
در این میان اما جامعه جهانی برای به رسمیت شناختن طالبان، ظاهرا شرط‌های از جمله احترام به حقوق زنان و اقلیت‌ها، ایجاد حکومتی فراگیر و احترام به حقوق بشر را پیش پای طالبان گذاشته است. طالبانی که تاکنون نه تنها در مقابل این درخواست‌ها کوتاه نیامده، بلکه تحریم‌های آمریکا و سازمان ملل را عامل اصلی دشواری‌های کنونی موجود در افغانستان می‌داند.
اینکه طالبان اراده به ایجاد حکومتی فراگیر دارند و یا خیر و آیا می‌توانند افغانستانی که در حال بلعیده شدن توسط اژدهای چندسر مشکلات است را نجات دهند، پرسش‌هایی است که اینک خیلی‌ها دور از تصور و انتظار می‌دانند.