ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، بامداد پنج‌شنبه ۵ اسفند فرمان عملیات نظامی ویژه در منطقه دونباس اوکراین را صادر کرد.
این رخداد ساعاتی پس از درخواست شورشیان شرق اوکراین از روسیه برای کمک نظامی از مسکو به وقوع پیوست.
بر اساس گزارش خبرگزاری روسی ریانووستی، آقای پوتین در نطقی برای ملت روسیه گفت که درگیری نظامی بین نیروهای روسی و اوکراینی «اجتناب‌ناپذیر» است و فقط مسئله زمان آن مطرح است.
وی ادعا کرد که «اقدامات روسیه دفاع از خود در برابر تهدیدات و برای جلوگیری از مشکلات بزرگ‌تر است» و سپس از سربازان ارتش اوکراین خواست که اسلحه‌های خود را زمین بگذارند.
رئیس جمهوری روسیه گفت که می‌خواهد اوکراین را «غیرنظامی» و به گفته او، «نازی‌زدایی» کند.
آقای پوتین هشدار داد که هر گونه تلاش کشورهای خارجی برای مداخله در برابر اقدامات روسیه «تبعاتی خواهد داشت که آنها تا به حال ندیده‌اند».
گزارش‌ها حاکی است که به دنبال صدور فرمان ولادیمیر پوتین، چندین صدای انفجار در کی‌یف، پایتخت اوکراین، و خارکیف شنیده شده است.
رسانه‌های اوکراینی به نقل از مقامات وزارت کشور اوکراین گزارش داده‌اند که مراکز فرماندهی نظامی این کشور در شهرهای کی‌یف و خارکیف هدف حمله موشکی قرار گرفته است.
خبرگزاری اینترفکس اوکراین نیز گزارش داد که نیروهای روسیه وارد بنادر جنوبی اودسا و ماریوپول اوکراین شده‌اند.
همین رسانه در گزارشی دیگر نوشت که شورشیان شرق اوکراین با حمایت روسیه حمله به شهری در نزدیکی لوهانسک را که در اختیار نیروهای اوکراینی است شروع کرده‌اند.
کاخ سفید در اطلاعیه‌ای واکنش جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده، را بازتاب داده که حمله روسیه به اوکراین را محکوم کرده و آن را «غیرموجه» دانسته است.
آقای بایدن گفت که پوتین یک جنگ از پیش طراحی‌شده را به راه انداخته که به تلفات فاجعه‌بار و رنج انسان‌ها منجر می‌شود.
وی افزود که پنج‌شنبه صبح با رهبران کشورهای گروه هفت دیدار میکند و پس از آن برای مردم آمریکا نطقی خواهد کرد که در آن اعلام میکند ایالات متحده و متحدان آن دست به چه اقداماتی در واکنش به روسیه خواهند زد و چه تبعاتی را برای مسکو رقم می‌زنند.
شامگاه چهارشنبه آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده، گفته بود که بنا به دلایلی باور دارد روسیه احتمالا تا صبح پنج‌شنبه، حمله خود به اوکراین را آغاز میکند.
آقای بلینکن که با شبکه خبری ان‌بی‌سی گفت‌وگو می‌کرد در پاسخ به این سئوال که آیا فکر میکند روسیه تا پیش از پایان چهارشنبه شب اقدام به یک حمله نظامی تمام‌عیار به اوکراین خواهد کرد، اظهار داشت: «بله، چنین فکری می‌کنم. روسیه نیروهای خود را در سراسر مرز اوکراین، از شمال، شرق و جنوب، به حالت آماده‌باش کامل درآورده است.»
وی افزود: «به نظر می‌رسد همه چیز برای روسیه مهیاست تا دست به یک حمله بزرگ علیه اوکراین بزند.»
وزیر خارجه ایالات متحده در ادامه سخنان خود تصریح کرد که او نمی‌داند که این اتفاق دقیقا چه زمانی رخ خواهد داد، «اما همه چیز برای روسیه مهیاست تا دست به چنین اقدامی بزند»، اگرچه هنوز امیدوار است با دیپلماسی می‌توان مانع جنگ در اروپا شد.
کرملین شامگاه چهارشنبه اعلام کرده بود که شورشیان در شرق اوکراین از روسیه برای مقابله با آنچه «تجاوزات» اوکراین خوانده‌اند، تقاضای کمک کرده‌اند، اظهاراتی که یادآور هشدارهای غرب در این‌باره است که روسیه دنبال بهانه‌ای برای حمله به اوکراین می‌گردد و از این رو درخواست کمک شورشیان مقدمه‌ای احتمالی برای جنگ خواهد بود.
لحظاتی پس از آن، رئیس جمهوری اوکراین ادعای مسکو مبنی بر این که کی‌یف تهدیداتی را متوجه روسیه کرده است، رد کرد و هشدار داد که حمله روسیه به بهای جان ده‌ها هزار نفر تمام خواهد شد.
ولودیمیر زلنسکی طی نطقی برای ملت خود گفت: «مردم اوکراین و دولت اوکراین خواستار صلح هستند. اما اگر تحت حمله قرار بگیریم، اگر ببینیم که می‌خواهند کشورمان، آزادی‌مان، زندگی‌مان و زندگی‌هایمان را بگیرند، از خودمان دفاع خواهیم کرد.»
وی اظهار داشت که شامگاه چهارشنبه خواستار تماسی تلفنی با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، شده، اما کرملین پاسخ نداده است.
آقای زلنسکی با اشاره به فرمان ولادیمیر پوتین مبنی بر اعزام نیروهای روس به شرق اوکراین و مناطق جداشده از آن هشدار داد که «این اقدام می‌تواند سرآغاز یک جنگ بزرگ در قاره اروپا باشد.»
وی افزود: «هر عمل تحریک‌کننده‌ای، هر جرقه‌ای می‌تواند شعله‌های آتشی را ایجاد کند که همه چیز را به نابودی می‌کشاند.»
گزارش‌ها حاکی است که روسیه حریم هوایی در منطقه اطلاعات پرواز روستوف، واقع در مرز اوکراین را بسته و دلیل آن را «تامین امنیت» پروازهای غیرنظامی عنوان کرده است.
اوکراین نیز اعلام کرد که پروازهای غیرنظامی را در حریم هوایی خود به دلیل «خطرات بالقوه» دست‌کم تا پایان پنج‌شنبه محدود میکند.
این تصمیم کی‌یف پس از آن اعلام شد که یک سازمان ناظر بر امنیت پروازها هشدار داد که پروازها بر فراز اوکراین به خاطر شلیک‌های ناخواسته احتمالی یا حملات سایبری فعلا باید متوقف شود.
در این شرایط جلسه اضطراری شورای امنیت سازمان ملل متحد به درخواست کی‌یف برگزار شد که در جریان آن سفیر اوکراین از اعضای این شورا خواست، هر آنچه در توان دارند انجام دهند تا این جنگ متوقف شود.
دیمیترو کولبا، وزیر خارجه اوکراین، نیز با انتشار توییتی اقدام روسیه را «یک حمله تمام‌عیار به اوکراین» توصیف کرد و گفت که «شهرهای صلح‌دوست اوکراین تحت تهاجم قرار دارند».
آقای کولبا سپس تاکید کرد که «جهان می‌تواند و باید پوتین را متوقف کند و اکنون وقت عمل است».
روسیه تایید کرده که پایگاه‌های هوایی و دیگر اماکن نظامی اوکراین را هدف قرار داده است.
ولودیمر زلنسکی نیز گفت که روسیه زیرساخت‌های اوکراین و نیروهای گارد مرزی این کشور را هدف قرار داده است.
رئیس جمهوری اوکراین افزود که در سراسر کشور حکومت نظامی اعلامی شده و او پس از آغاز حملات روسیه با جو بایدن تلفنی گفت‌وگو کرده است.