حملهٔ روسیه به اوکراین برای میلیون‌ها نفر در جهان که هزاران کیلومتر دورتر زندگی می‌کنند می‌تواند همراه با عوارض و عواقبی برای سفرهٔ غذایشان باشد.
اوکراین قرن‌ها به عنوان سبد نان اروپا شناخته می‌شده است و تأمین‌کنندهٔ غلات مورد نیاز کشورهای شمال آفریقا تا خاورمیانه و جنوب‌شرقی آسیاست.
در میان محصولات این کشور گندم شاخص‌ترین منبع غذایی برای جمعیت‌هایی است که وابسته به محصولات صادراتی اوکراین هستند.
الکس اسمیت، پژوهشگر و تحلیلگر مواد‌غذایی و کشاورزی از مؤسسهٔ بریک‌تورو ایالات متحدهٔ آمریکا به بی‌بی‌سی گفت:”لبنان ۷۰۰،۰۰۰ تن محصول گندم اوکراین را وارد می‌کند این واردات برابر با ٪۵۰ منابع غذایی آنان است”.
در لیبی، جایی که گندم از مواد‌غذایی حیاتی جمعیت این کشور است، ٪۴۳ واردات این محصول از اوکراین است. در تونس هم وضعیت مشابهی وجود دارد. الکس اسمیت می‌گوید:”آنها حدود ٪۳۲ به واردات گندم اوکراین وابسته‌اند. به‌طور‌کلی ۱۴ کشور در جهان حداقل تا ٪۱۰ به واردات محصول گندم اوکراین وابسته‌اند”.
بهای جهانی گندم رو به افزایش است و حملهٔ روسیه باعث ایجاد هراس از کاهش ظرفیت تولید گندم در اوکراین شده است که باعث افزایش بیشتر بهای گندم در جهان خواهد شد.
برآورد‌ها نشان می‌دهد حدود ٪۳۵ از محصول گندم این کشور در مناطق شرقی آن کشت می‌شود. در زمین‌هایی میان کی‌یف، پایتخت این کشور و مناطق در اختیار جدایی‌طلبان، منطقه‌ای که با حملهٔ روسیه بیشترین آسیب را خواهد دید.
به‌محض آنکه خبر حملهٔ روسیه منتشر شد بهای گندم در اروپا به بالاترین قیمت خود رسید.
سازمان خواربار و کشاورزی سازمان ملل متحد (فائو) پیش از شروع آخرین درگیری‌ها میان روسیه و اوکراین در مورد افزایش ناگهانی قیمت‌ها هشدار داده بود و اعلام کرده بود که بهای مواد‌غذایی در سال ۲۰۲۱ به بالاترین رقم در ده سال گذشته رسیده است.
جهان عرب که هنوز از اثرات همه‌گیری و خشکسالی‌های شدید چندین کشور شمال آفریقا نتوانسته است قد راست کند، حالا بر اثر این جنگ با بیشترین افزایش قیمت محصولات رو‌به‌رو خواهد شد.
در این منطقه نان ارزان‌ترین مادهٔ غذایی موجود برای مردم است. کارشناسان منطقه‌ای از بالا گرفتن خشم عمومی بر اثر افزایش قیمت مواد‌غذایی سخن می‌گویند که یکی از عوامل اعتراضات و خیزش مردمی موسوم به بهار عربی در سال ۲۰۱۱ بود.
صادرات روسیه
علاوه بر اوکراین، یکی دیگر از تولید‌کنندگان اصلی بازار گندم جهان روسیه است که در ۲۰ سال گذشته توانسته است از واردات ٪۵۰ درصدی به جایی برسد که کشور را از واردات بی‌نیاز کند.
در‌حقیقت روسیه اصلی‌ترین تولید‌کننده گندم در جهان است که سالانه حدود ۳۵میلیون تن صادر می‌کند و بالاتر از رتبهٔ اوکراین، پنجمین صادر‌کنندهٔ گندم جهان قرار دارد.
با شروع حملات به اوکراین، تقاضا برای گندم روسیه افزایش ناگهانی پیدا کرده است و باعث بروز نگرانی‌هایی در زمینهٔ مواد‌غذایی در جهان شده است.
بنا به گزارش رصد‌خانهٔ پیچیدگی‌های اقتصادی (او‌ای‌سی)، سایت بررسی داده‌های تجارت بین‌المللی، دو کشور روسیه و اوکراین با هم به طور متوسط یک‌چهارم محصول گندم جهان را تولید می‌کنند و این ماجرا برای مصر که بزرگ‌ترین وارد‌کنندهٔ گندم در جهان است دورنمای نگران‌کننده‌ای است.
روسیه منبع اصلی تأمین‌کنندهٔ گندم مصر است که بنا بر آخرین گزارش منتشر شده از وزارت کشاورزی آمریکا حدود ٪۸۰ از گندم وارداتی این کشور را فراهم می‌کند و پس از آن اوکراین قرار دارد.
روزنامهٔ الاهرام به نقل از نادر سعد، سخنگوی دولت مصر هشدار می‌دهد که بحران میان اوکراین و روسیه می‌تواند باعث کاهش ذخایر گندم کشور شود و از مردم می‌خواهد که نان را با صرفه‌جویی بیشتری مصرف کنند تا ناچار به جیره‌بندی نشوند.
نگرانی در مورد ذرت
گندم به دلیل اهمیت اجتماعی و سیاسی برای بسیاری از کشورها باعث برانگیخته شدن توجه جهانی می‌شود اما سایر محصولات کشاورزی عمده اوکراین نیز افزایش قیمت پیدا کرده‌اند.
در گزارش رویترز آمده است که اوکراین از مهم‌ترین تولید‌کنندگان روغن آفتابگردان و ذرت اوکراینی است که شامل حدود ٪۱۶ از صادرات جهانی این محصولات می‌شود.
چین حدود ٪۹۰ از محصول ذرت خود را از اوکراین وارد می‌کند.
اوج صدور محصول گندم اوکراین در ماه‌های اوت و سپتامبر بوده است و در شرایط فعلی ارسال محصول ذرت فوریت بیشتری دارد.
پیش از آنکه حمله شروع شود، بیش از نیمی از محصول ذرت صادراتی اوکراین برای پنج ماه آینده آمادهٔ ارسال بوده است.
از دیدگاه الکس اسمیت، جهان باید نسبت به تأثیر جنگ روسیه و اوکراین بر وضعیت کشاورزی این کشورها حساس و دقیق باشد.
او به بی‌بی‌سی می‌گوید:”گفتگو‌ها پیرامون روسیه و اوکراین بیشتر به موضوع نفت و گاز محدود شده است، اما نگرانی از ناامنی‌های غذایی را هم باید در‌نظر گرفت”.