دبیر ستاد ملی مقابله پدیده گردوغبار میگوید ۲۸۰ میلیون هکتار مناطق غبارخیز در اطراف ایران وجود دارد که بهطور میانگین سالانه ۱۵۰ میلیون تُن گردوغبار از این مناطق تولید میشود.
بر اساس گزارشها از ایران، گردوغبار که زودتر از الگوی پیشبینی سالانه از چند هفته پیش استانهای غربی و جنوب غربی کشور را در بر گرفته بود، در روزهای اخیر مناطقی از مرکز، جنوب، جنوب غرب و حتی شمال غرب ایران را نیز درگیر کرد.
علیمحمد طهماسبی، دبیر ستاد ملی مقابله با گردوغبار روز دوشنبه، ۲۳ اسفند، با بیان اینکه منبع گردوغبارهای اخیر هم داخلی و هم خارجی است، از احتمال ادامهدار بودن این وضعیت تا نیمه فروردین ۱۴۰۱ در جنوب و غرب ایران خبر داد.
بر اساس گزارشهای رسمی، در چند روز اخیر، با تشدید پدیده گردوغبار و شکلگیری طوفان و هجوم ریزگردها، برخی مناطق و شهرها در وضعیت «خطرناک و بحرانی» قرار گرفتند. شهرهای استان کرمانشاه از جمله کنگاور و سرپل ذهاب، به اضافه ایلام و یزد از جمله این شهرها بودند.
دبیر ستاد مقابله با گردوغبار همچنین اینگونه اظهارنظر کرد که «دستگاههای بینالمللی وظیفه دارند» طبق پروتکلهای بینالمللی این مسئله را پیگیری کنند.
همزمان رئیس سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری اعلام کرد که «هفت میلیون هکتار از بیابانهای کشور در وضعیت فوقبحرانی قرار دارند» که وقوع بحرانهایی چون سیل و ریزگرد نمونههایی از پیامدهای این وضعیت است.
مدیرکل منابع طبیعی خوزستان نیز با بیان اینکه منبع عمده بروز گردوغبار در خارج از ایران است، در زمینه اقدامات پیشگیرانه داخلی گفت: «همه کارهای انجامشده در کانونهای گردوغبار در سالهای اخیر کمتر از ۳۵ درصد کارهایی است که باید انجام میشدند.»
گستردگی گردوغبار و ریزگردها در حال حاضر دستکم ۱۴ استان کشور را درگیر کرده است.
تغییر شرایط اقلیمی، بروز خشکسالیهای متعدد و مدیریت نادرست منابع آب و خاک، کاهش پوشش گیاهی و بهرهبرداری غیرعلمی از اراضی زراعی و مرتعی مهمترین عوامل فرسایش خاک و بروز طوفانهای گرد و غبار و ریزگرد معرفی میشوند.
بهگفته کارشناسان، مهمترین کانونهای خارجی گردوغبار نفوذی به ایران کانونهایی در سوریه، عراق، دشتهای شرقی و جنوب شرقی عربستان است که در سالهای اخیر تعداد این کانونها تقریباً چهار برابر بیشتر شدە است.
در حال حاضر و بهگفته دبیر ستاد ملی مقابله با پدیده گردوغبار، در زمینه کانونهای داخلی نیز ۲۳ استان کشور با مساحت ۳۵ میلیون هکتار منطقه غبارخیز دارند و با پدیده گردوغبار روبهرو هستند.