وزارت خارجه ایالات متحده در گزارش سالیانه خود از وضعیت حقوق بشر در جهان، ایران را به نقض موارد متعدد حقوق بشر از جمله قتلهای غیرقانونی یا خودسرانه به دست حکومت و عوامل آن، ناپدیدسازی قهری، شکنجه، بازداشتهای سیاسی، اقدامات تلافیجویانه سیاسی علیه اشخاص در دیگر کشورها همچون قتل و آدمربایی متهم کرد.
این گزارش که روز سهشنبه ۲۳ فروردین منتشر شده است، با اشاره به آمار بالای اعدام در ایران میگوید که اغلب این اعدامها در ارتباط با جرایمی بوده که طبق قوانین بینالمللی جزو جرایم جدی محسوب نمیشوند، یا محاکمات بدون تشریفات قانونی انجام شده و یا افرادی که اعدام شدهاند در هنگام ارتکاب جرم نوجوان بودهاند.
وزارت خارجه آمریکا در این باره از جمله به سخنان جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر در امور ایران، استناد کرده که میگوید، تقریبا تمام موارد اعدام در ایران به منزله محرومیت خودسرانه از زندگی بوده و جمهوری اسلامی از حکم اعدام به عنوان یک ابزار سیاسی استفاده میکند.
این وزارتخانه در ادامه به گزارشها درباره آدمربایی با انگیزه سیاسی اشاره میکند که حکومت ایران به آن متهم شده و میگوید، لباسشخصیها بدون هشدار قبلی اقدام به دستگیری وکلا، روزنامهنگاران و فعالان مدنی میکنند و مقامات حکومتی نیز از تایید بازداشتها یا ارائه اطلاعات درباره آنها خودداری مینمایند.
شکنجه و رفتارهای ظالمانه و غیرانسانی با بازداشتشدگان نیز مورد دیگری است که واشینگتن ایران را به آن متهم کرده است و در گزارش خود به مواردی از شکنجه جسمانی و ذهنی مخالفان سیاسی در زندانهای مختلف ایران اشاره میکند. از جمله این شکنجهها و رفتارهای ظالمانه عبارت است از تهدید به اعدام یا تجاوز، معاینات اجباری واژن یا مقعد، ممانعت از خواب، ممانعت از دریافت خدمات درمانی و شوک الکتریک.
ساعاتی قبل از انتشار این گزارش، سازمان عفو بینالملل نیز نتایج تحقیقات خود درباره رفتار مسئولان جمهوری اسلامی با زندانیان را منتشر کرده بود که شرح میداد آنها چگونه با ممانعت از اعزام یا تأخیر در انتقال اورژانسی زندانیان به بیمارستان، در مرگ حدود یکصد زندانی نقش داشته یا مسبب اصلی آن بودهاند.
گزارش وزارت خارجه آمریکا در ادامه به بازداشتهای گسترده مخالفان سیاسی و دگراندیشان و اقلیتهای دینی در ایران اشاره دارد که صرفا به خاطر عقاید آنان بوده است و میگوید، حکومت ایران مخالفان سیاسی را با اتهامات مبهمی مثل «اقدامات ضدانقلابی»، «مفسد فیالارض»، «همراهی با استکبار جهانی» و «محاربه با خدا» محاکمه و زندانی میکند.
وزارت خارجه ایالات متحده همچنین جمهوری اسلامی را به انتقامجویی از مخالفان سیاسی خود در خارج از کشور متهم کرده و به مواردی چون آدمربایی یا تلاش برای آدمربایی اشاره دارد.
روحالله زم از جمله این مخالفان سیاسی بود که نیروهای امنیتی ایران با حربه او را از پاریس به عراق آوردند و در آنجا وی را بودند و به ایران منتقل کردند و سرآخر نیز اعدامش کردند. حبیب اسیود و جمشید شارمهد نیز دو فعال دیگری هستند که به شیوههای مشابه ربوده و به ایران منتقل شدهاند. این گزارش همچنین به مورد تلاش برای ربودن مسیح علینژاد، فعال سیاسی مقیم ایالات متحده، اشاره دارد.
بخشی از گزارش وزارت خارجه ایالات متحده به نقش ایران در منازعات منطقهای میپردازد و سپاه پاسداران و حکومت ایران را به حمایت از گروههای شبهنظامی و سازمانهای تروریستی در عراق و یمن متهم میکند.
این گزارش میگوید که حکومت ایران از سازمان تروریستی مانند کتائب حزب الله در عراق حمایت میکند که در اعدامهای غیرقانونی، ناپدیدسازیهای قهری و دیگر موارد نقض حقوق بشر در این کشور نقش داشته است. همچنین جمهوری اسلامی در یمن با صرف صدها میلیون دلار به طولانی شدن جنگ کمک کرده و تسلیحاتی نیز که برای شورشیان حوثی فراهم آورده در حمله به شهروندان غیرنظامی و زیرساختهای غیرنظامی در یمن و عربستان سعودی به کار گرفته شده است.