امروز سومین و آخرین روز «نشست علما» در کابل است که طالبان برگزار کرده است. سخنگویان طالبان، دیروز در کنفرانس مطبوعاتی گفتند که پیشنهادها و موضوعاتی که روز جمعه در ۳۰ کمیته این نشست مورد بحث و بررسی قرار گرفته است، روز شنبه جمع بندی و در تالار عمومی اعلام خواهد شد.
عنایت الحق یاسینی، خبرنگار بی‌بی‌سی کابل می‌گوید به نظر می‌رسد اظهارات روز جمعه رهبر طالبان محدودیت‌های این نشست را تعیین کرده است که بعید است شرکت کنندگان از آن فراتر بروند.
اما، گلبدین حکمتیار، در خطبه‌های نماز جمعه در میان هواداران خود گفت که اسلام به مردم حق آزادی بیان و مخالفت می‌دهد و در یک نظام اسلامی، حاکم یا امیرالمومنین می‌تواند مورد انتقاد قرار بگیرد.
او افزود که به نظر او، به بسیاری از مسائل از جمله تشکیل پارلمان در این نشست پرداخته نشده است. او گفت که این نشست باید مشخص کند که «تعامل با احزاب سیاسی را می‌پذیرید یا نه. وجودش ضروری است یا مضر. تمام احزاب باید منحل شود یا تنها یک حزب باقی بماند؟ در همین شورا باید در موردش فیصله می شد. آیا امارت اسلامی هم در یک حزب می آید یا نه؟ … اگر مشکل آموزش و تحصیل دختران هم حل نشود خیلی از خانواده‌ها از افغانستان بیرون می شوند چونکه دختران این جا از تحصیل محروم می شوند.»
آقای حکمتیار گفت که طالبان باید دستور کار مشخصی را برای این نشست تعیین می‌کردند تا شرکت کنندگان می‌دانستند که در مورد چه چیزی بحث شده است.
منتقدان زیادی در مورد نشست علما در کابل در روزهای اخیر اظهار نظر کرده‌اند که گلبدین حکمتیار، که در کابل به سر می‌برد، برجسته‌ترین شخصیت سیاسی است که آشکارا از ترکیب و اهداف این گردهمایی انتقاد کرده است.
وی همچنین از طالبان بخاطر دعوت نکردن زنان و سیاستمداران به این نشست انتقاد کرد.
چهره‌های پرنفوذ مقیم کابل، در این نشست سه روزه حضور نداشتند از جمله حامد کرزی، رئیس جمهور پیشین، عبدالله عبدالله، رئیس شورای مصالحه ملی و گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی.
آقای حکمتیار در سخنرانی طولانی خود، بارها آیات و احادیثی از قرآن کریم را نقل کرد و استدلال کرد که حکومت طالبان باید در برابر انتقاد و مخالفت مدارا کند.
وی گفت اسلام حدود آزادی بیان را تعیین کرده است و هیچ نظام و حاکمی حق ندارد به تنهایی آن را تعیین یا تغییر دهد.
گلبدین حکمتیار افزود: «در جایی که سانسور وجود دارد، زدن به دهان مردم و نگفتن حقیقت گناه است، ریشه فساد عمیق‌تر خواهد شد و آرام آرام ریشه‌های آن به اندازه‌ای عمیق می‌شود که نظام را براندازد.»
او از برخی سخنرانان در نشست علما که صدای آنان از رسانه‌های عمومی در افغانستان نشر می‌شوند، به دلیل «اظهارات غیرمسئولانه» انتقاد کرد.
مجیب‌الرحمن انصاری، یک عالم دینی از هرات در اولین روز این دیدار گفت که هرکس علیه نظام قیام کند باید سرکوب شود. او گفت: «هرکس بر ضد این نظام اسلامی قیام کند باید از بین برود و سر بریده شود».
او اظهارات آقای انصاری را محکوم کرد و استدلال کرد که اسلام اجازه استفاده از زور بیش از حد علیه مخالفان و حتی دشمن تسلیم شده و اسیر را نمی‌دهد.
سخنگویان طالبان تاکید کرده‌اند که این نشست به درخواست «علمای دینی» تشکیل شده و آنها تنها مسئول سازماندهی و تامین امنیت برگزاری آن هستند و برنامه نشست نیز کاملا در اختیار شرکت کنندگان است.
رهبر طالبان در سخنرانی خود در دومین روز «نشست علما» که تنها صدای او از رسانه‌های دولتی تحت کنترل طالبان پخش شد، حتی یک کلمه به مسائل زنان و حقوق بشر اشاره نکرد.
موضوعات زیادی است که انتظار می‌رفت در این نشست مورد بحث و بررسی قرار بگیرند. سخنگوی طالبان پیش از برگزاری نشست، اعلام کرد که حکومت طالبان به پیشنهادهای نهایی این نشست گوش داده و آن را عملی خواهد کرد.
در سخنرانی‌هایی که در سه روز گذشته پخش شده است، علمای حامی طالبان، عمدتا در تایید و ستایش رهبر طالبان صحبت کردند و برخی از آنها دیدگاه‌های تندی در مورد نحوه برخورد با مقام‌های دولت پیشین و منتقدان و مخالفان طالبان مطرح کردند، از جمله این که با وجود عفو رهبر طالبان، نباید آنها مورد عزت و احترام قرار بگیرند و کسانی که مخالف نظام طالبان هستند، کشته شوند.
اما، در مورد آینده نظام در کشور، فراگیری داخلی و به رسمیت شناخته شدن توسط کشورهای خارجی، تحصیل دختران، اشتغال زنان، حقوق بشر و مشکلات اقتصادی کشور راهکارهای مشخصی ارایه نکرده اند.