نزدیک به یک سال پس از تغییر رئیس قوه مجریه در ایران و در بحبوحه اعتراضات به عملکرد اقتصادی دولت ابراهیم رئیسی، سازمان برنامه و بودجه، در دفاع از وضعیت اقتصادی کنونی، اعلام کرد که در زمان دولت حسن روحانی، خزانه بانک مرکزی «طعمه خاصهخرجیهای سیاسی و غیرسیاسی» شده بود.
به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، سازمان برنامه و بودجه روز سهشنبه، ۲۱ تیر، در پاسخ به انتقادات علیه عملکرد اقتصادی دولت رئیسی در برخی رسانهها، نرخ کنونی تورم در ایران را محصول عملکرد دولت روحانی دانست.
حسن روحانی در دو دوره، از سال ۱۳۹۲ تا سال ۱۴۰۰، دولت را در دست داشت.
سازمان برنامه و بودجه نوشت: «مشخص بود که با عبور حجم نقدینگی از مرز چهار هزار هزار میلیارد تومان تورم بیش از ۵۰ درصدی به مردم تحمیل خواهد شد.»
این سازمان، مقامهای اقتصادی دولت پیشین را به «غیرواقعی دیدن درآمدها و بیعملی برای تحقق اهداف بودجه» متهم کرد که عملکردشان منجر به «کسری وحشتناک بودجه» شد.
سازمان برنامه و بودجه همچنین نوشت که دولت روحانی برای جبران کسری بودجه، «دست در جیب محرومان» برد و «با چاپ پول صورت مسئله را پاک» کرد، در صورتی که در دوران کنونی «بعد از ۹ سال میزان رشد نقدینگی در کشور منفی شد».
متهم کردن دولت روحانی به چاپ بیرویه پول در حالی است که پیشتر عبدالناصر همتی، رئیس بانک مرکزی در دولت روحانی، دولت سیزدهم، دولت ابراهیم رئیسی، را شایسته عنوان «فوق سلطان چاپ پول» دانست و یکی از مهمترین دلایل تورم و گرانیهای اخیر را چاپ بیش از اندازه پول عنوان کرد.
به گفته آقای همتی، دولت سیزدهم در سال گذشته ۱۴۲ هزار میلیارد تومان پول چاپ کرده است.
نقدینگی شامل پول (اسکناس و سکههای قیمتی، همچنین سپردههای دیداری) و شبهپول (سپردهگذاری مدتدار و قرضالحسنه در بانکها) است و می تواند یکی از مهمترین عوامل تورم در هر کشوری باشد.
همچنین به نوشته سازمان برنامه و بودجه دولت رئیسی، در دوران هشت ساله روحانی «نرخ سرمایهگذاری ثابت پایینتر از منفی چهار» بود «و حتی به اندازه نرخ استهلاک سرمایهگذاری نشد».
در ماههای اخیر به نتیجه نرسیدن مذاکرات احیای برجام، ابهامها در بازار ایران را عمیقتر کرده و بهویژه با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، قیمت کالاها از جمله کالاهای اساسی افزایش یافته است.
اما سازمان برنامه و بودجه دولت رئیسی تورم بالا در خردادماه را «حاصل سیاست اصلاح ساختاری در حوزه ارزی» دانست و نوشت: «عدم تغییر در ریلگذاری اقتصادی گذشته منجر به ورشکستگی کامل دولت و ناکارآمدی قطعی آن میشد.»
دولت ابراهیم رئیسی بارها در برابر انتقادها در زمینه افزایش شدید قیمتها از خود دفاع کرده و سیاستهای اقتصادی خود را «جراحی اقتصادی» توصیف کرده است.
این اولین بار نیست که سازمان برنامه و بودجه یا دیگر مقامهای دولت کنونی از جمله خود ابراهیم رئیسی از عملکرد اقتصادی دولت پیشین انتقاد میکند.
روز شنبه، ۱۱ تیرماه، نیز مسعود میرکاظمی رئیس این سازمان گفت اگر کشور در شش سال متوالی رشد اقتصادی هشتدرصدی را تجربه کند، حجم اقتصاد بعد از این مدت تازه به سال ۱۳۹۰، یعنی دو سال پیش از آغاز به کار دولت اول روحانی بازمیگردد.
ابراهیم رئیسی بارها نرخ رشد اقتصادی هشت درصد را وعده داده، اما شاخصهای اقتصادی کشور کماکان روند نزولی داشته و حتی ریال ایران طی دوران ریاست جمهوری او بیش از یک چهارم ارزش خود را از دست داده است.
پیشتر محمود صادقی، نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی، در واکنش به اظهارات رئیسی علیه دولت روحانی در توئیتی نوشت که رئیسی «مسئولیت هیچ یک از اقدامات دولتش را» نمیپذیرد و «به گردن دولت روحانی یا مجلس» میاندازد.
مقصر دانستن مداوم دولتهای قبلی فقط ویژگی مقامهای دولت رئیسی نیست و به یک سنت در جمهوری اسلامی تبدیل شده است.
پیشتر خود حسن روحانی نیز بارها در دوران ریاست جمهوریاش ریشه مشکلات کشور را در دوران هشت ساله ریاست جمهوری محمود احمدینژاد جستوجو میکرد.
آقای روحانی در خرداد ۱۳۹۸ با کنایه به دولت احمدینژاد گفته بود: «در طول شش سال گذشته دست در جیب بانک مرکزی نبردهایم و دولت پایه پولی را بالا نبرد.»
او افزود: «حتی برای پرداخت یارانه هم زمانی که پول کم میآوردند از پایه پولی استفاده میکردند اما ما این کار را نکردیم.»
قبل از آن نیز، احمدینژاد در دوران ریاست جمهوری خود بارها از عملکرد دولتهای اکبر هاشمی رفسنجانی و محمد خاتمی انتقاد کرده بود.