مسعود دانشمند، عضو هیات مدیره کانون موسسات حمل‌ونقل در ایران گفته است که روسیه «اجازه افزایش ناوگان دریایی ایران در دریای خزر را نمی‌دهد.»
آقای دانشمند به خبرگزاری ایلنا گفته که «کشتی متعلق به ناوگان ایران باید از دریای سیاه وارد خزر شود و باید از ولگا-دن عبور کنند چراکه سطح آب خزر ۲۸ متر از سطح آب دریای سیاه پایین‌تر است. اما روس‌ها خطی را در این مسیر راه‌اندازی کردند و با ۷ دریچه احداث شده توانستند سطح آب این مسیر را هم تراز دریای خزر کنند که این مسیر به طور انحصاری در اختیار روسیه است.»
دریای خزر یک پهنه آبی مشترک میان ایران، روسیه، جمهوری آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان است.
خزر از نظر جغرافیایی یک دریاچه است که طور طبیعی راه به آب‌های آزاد ندارد. در دوره اتحاد جماهیر شوروی از طریق ایجاد کانال، دریای خزر به آب‌های آزاد راه پیدا کرده اما شوروی و پس از فروپاشی آن روسیه، این کانال را در اختیار کامل خود دارد و ورود و خروج کشتی به دریای خزر را کنترل می‌کند.
در حال حاضر روسیه بزرگترین ناوگان دریایی را در میان کشورهای ساحلی دریای خزر در این پهنه آبی دارد.
به گفته آقای دانشمند «افزایش ناوگان ایرانی در دریای خزر درآمدهای روسیه را تحت تاثیر قرارمی‌دهد و هر چند روس‌ها در ظاهر هیچ مخالفتی با افزایش ناوگان ایرانی ندارند اما در عمل اجازه کار به کشتی‌های ایرانی را نمی‌دهند.»
مقام های ایرانی می گویند روسیه «شریک راهبردی» ایران است و در دوره جدید تحریم هایی ایالات متحده، از هیچ کمکی به ایران فروگذار نکرده است.
بروکراسی «پیچیده» روسیه در دریای خزر
عضو هیات مدیره کانون موسسات حمل و نقل در توصیف شیوه اعمال قدرت روسیه در کنترل حمل و نقل دریای خزر گفته است «صاحب بار از قبل باید حمل بار با کشتی ایرانی را اعلام کرده باشند و به تایید مقامات محلی روسیه برسد تا اجازه ورود کشتی و تخلیه بار داشته باشند و این فرایند بروکراسی بسیار پچیده‌ای دارد، از این رو ترجیح بر این است که از ناوگان روسی و با مدیریت روس‌ها برای جابه جایی بار استفاده شود.»
به گفته وی «قیمت کشتی‌هایی که در خزر کار می‌کنند، حداکثر ۵ میلیون دلار است» و دولت ایران توان خرید چندین کشتی را دارد «اما موضوع مهم این است که باید روس‌ها اجازه دهند که این کشتی‌ها وارد بندر آستراخان شوند و مخالفت خود را هم با ایجاد تاخیر در ورود کشتی‌ها و پهلودهی آنها نشان می‌دهد.»
با این که ایران نتوانسته سهم قابل توجهی از حمل و نقل دریایی در خزر را در اختیار بگیرد، رسانه های دولتی ایران می‌گویند روسیه ۹۱ درصد کالاهای صادراتی به ایران را از مسیر دریای خزر منتقل می‌کند.
در حال حاضر ایران ناوگان حمل و نقل دریایی محدود و حتی ناوگان نظامی کوچکی در دریای خزر دارد. یکی از مهمترین شناورهای نظامی ایران در خزر در سال ۱۳۹۶ در اثر برخورد با موج شکن، در نزدیکی سواحل ایران به زیر آب رفت.
ایران در سال های اخیر که مجددا با تحریم های فراگیر ایالات متحده رو به رو شده، امیدوار است بتواند پس از حمل و نقل بار به بنادر خود دریای خزر، آن را طریق شبکه ریلی به بنادر حاشیه خلیج فارس در جنوب ایران منتقل و درآمد تازه‌ای کسب کند.
در حال حاضر ایران ناوگان حمل و نقل دریایی محدود و حتی ناوگان نظامی کوچکی در دریای خزر دارد. یکی از مهمترین شناورهای نظامی ایران در خزر در سال ۱۳۹۶ در اثر برخورد با موج شکن، در نزدیکی سواحل ایران به زیر آب رفت.
در جریان سفر اخیر ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه به تهران، آیت الله علی خامنه ای از تکمیل راه آهن رشت-آستار که قرار است با سرمایه گذاری روسیه تکمیل شود و خط ریلی ایرانی بین بنادر دریای خزر تا بنادر خلیج فارس را تکمیل کند، حمایت کرده است.
عضو هیات مدیره کانون موسسات حمل و نقل ایران گفته است « اگر معجزه شود و همین امسال خط آهن رشت –انزلی به بهره برداری برسد به دلیل مشکلاتی مانند عدم ظرفیت خطوط، کمبود واگن و سرعت بسیار پایین، نمی توان از این راه آهن هم بهره برد.»
ایران به دلیل وسعت سرزمینی و موقعیت جغرافیایی ویژه ای که بین دریای خزر و خلیج فارس و دریای عمان از یک سو و راه زمینی مناسب بین آسیا و اروپا از سوی دیگر دارد، مسیر ارزان و اقتصادی برای حمل و نقل کالا و انرژی است.
به دلیل انواع سوءمدیریت های داخلی و تحریم هایی که پس از انقلاب بهمن ۵۷ با آن درگیر بوده، ایران هنوز نتوانسته موقعیت خود را به عنوان یک مسیر ترانزیت امن و ارزان بین شمال-جنوب و شرق-غرب کشور تثبیت کند.