بر اساس گزارشها از ایران افسار قیمتها از جمله مواد غذایی به طور مشهودی به اصطلاح از دست خارج شده است. نه تنها اقشار کم درآمد نگران نان شب هستند بلکه توان خرید گروه های به اصطلاح طبقه متوسط هم به پایین ترین سطح سقوط کرده است.
بر اساس همه ی گزارش ها، گرانی و تورم مواد غذایی در ایران هشداردهنده شده و مرکز آمار نرخ تورم نقطهای مواد غذایی در تیر ماه را بالای ۹۰ درصد دانسته است. تورم سنگین در بازار مواد غذایی، هشدار وزارت بهداشت در ایران را به دنبال داشته و از دو برابر شدن سوءتغذیه در برخی استانهای محروم مانند سیستانوبلوچستان، کرمان، هرمزگان و خراسان جنوبی خبر داده است؛ اتفاقی که حالا بنا بر گفته فعالان بازار غذا موجب سقوط شدید سرانه مصرف اقلام اصلی غذا در ایران شده و در مقابل به رشد مصرف نان انجامیده است. بهجز این موجب شده اقلام غذایی یکییکی از قفسه سوپرمارکتهای ایران حذف شده و در عوض جای خود را به فروش اقلامی مانند استخوان بستهبندیشده، اسکلت مرغ و ضایعات برنج بدهد. همچنین پدیده فروش اقساطی مواد غذایی در ایران بارها خبرساز شده است.
به دلیل گرانی کم سابقه و ناتوانی مردم برای پرداخت بهای مواد غذایی، در سوپر مارکت های شهرهای بزرگ بخشی از کالاها را از قفسه های خود حذف کرده اند. روزنامه شرق در گزارش میدانی خود نوشته است: با جهش قیمت مواد غذایی، کالاهای سوپرمارکتی در ایران آب رفته است. یکی برنج ایرانی و روغن زیتون را حذف کرده است و دیگری فقط شیر با ماندگاری بالا میآورد. آن یکی میگوید قبلا پنیر بلغاری و پنیر گوسفندی در مغازهاش میفروخت و حالا دیگر این اقلام را برای مغازهاش سفارش نمیگیرد.
رضا که در محله اندیشه تبریز، سوپرمارکت دارد به «شرق» میگوید که فروش حبوبات در مغازه او ۵۰ درصد کاهش داشته و مواد غذایی در احجام بزرگتر دیگر خریداری ندارد. او توضیح میدهد که روغن مایع پنجکیلویی و کیسههای ۱۰کیلوگرمی برنج مشتری ندارد و مجبور شده است تنها به فروش بطریهای یک لیتری روغن و کیسههای یک تا پنج کیلوگرمی برنج اکتفا کند.
فروشنده دیگری که خود را محمدی معرفی میکند و در گرگان مغازه دارد، توضیح میدهد که بعد از گرانیهای اخیر، فروش لبنیات سقوط کرده و دیگر شیر با ماندگاری کوتاه سفارش نمیدهد.
برخی سوپرمارکتهای مرکز تهران هم اقلامی را حذف کردهاند که نشان از کاهش شدید قدرت خرید طبقه متوسط دارد
حذف بسیاری از اقلام غذایی از قفسه سوپرمارکتها و فروشگاههای ایران در شرایطی رخ داده است که بهتازگی اقلام عجیبی جایگزین کالاهای رایج فروشگاهی شدهاند. فروش اسکلت و ضایعات مرغ و گوشت ازجمله این اقلام هستند. چندی پیش تصویری از بستهبندی استخوان دنده گوساله و فروش آن در ایران خبرساز شد و البته منصور پوریان، رئیس شورای تأمینکنندگان دام کشور، در واکنش به آن گفت که این پدیده عجیب نیست.
فروش اسکلت مرغ پیش از این خبری شده و بسیاری از وبسایتهای خبری درباره این موضوع گزارشهایی نوشتند. گزارشهایی که البته مورد تأیید اتحادیه فروشندگان پرندگان و ماهی تهران است و آن را ناشی از کاهش قدرت خرید مردم میداند.
همچنین گزارشهایی از فروش لاشه یا ضایعات برنج در ایران حکایت دارد.
علاوهبراین بنرهای فروش قسطی برنج و گوشت بارها خبرساز شده است.
رئیس اتحادیه سوپرمارکتداران و مواد پروتئینی تهران، میگوید فروش انواع مواد غذایی اصلی مانند برنج، ماکارونی، روغن، حبوبات، کنسرو ماهی و حتی رب گوجهفرنگی کاهش داشته است و در این میان بیشترین سقوط فروش کالاهای سوپرمارکتی مربوط به لبنیات است.
به گفته ی مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک کشور، سرانه مصرف گوشت در کشور از ۱۲ کیلوگرم در سال به شش کیلوگرم رسیده و به عبارتی با ۵۰ درصد کاهش نسبت به سال قبل، سرانه ی مصرف گوشت به حدود ۱۶ گرم در روز رسیده است.
دهک های پایین تر جامعه دستشان به همین ۱۶ گرم گوشت هم نمی رسد. بنا به گفته ی موسی شهبازی، مدیرکل وقت دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهشهای مجلس، سرانه مصرف گوشت قرمز فقیرترین مردم ایران یعنی دهک اول تا سوم تنها به ۲۵ گرم در ماه میرسد.
کاهش سرانه مصرف اقلام غذایی در ایران در شرایطی رخ میدهد که ایرانیان بسیاری از اقلام اصلی هرم غذایی مانند آبزیان، گوشت، تخممرغ و لبنیات را بسیار کمتر از میانگین سرانه مردم جهان مصرف میکنند و مصرف برخی از این اقلام گاهی کمتر از نصف سرانه جهانی است
تورم ۹۰ درصدی مواد غذایی
جهش قیمت مواد غذایی در ایران در گزارش مراکز آماری هم محسوس است. بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، تورم نقطه به نقطه مواد غذایی از ۹۰ درصد عبور کرده است!
«مرکز آمار ایران» در جدیدترین گزارش ماهانه خود اعلام کرده نرخ تورم مواد خوراکی و آشامیدنی در تیر ماه امسال نسبت به تیر سال گذشته، ۹۰.۲ درصد بوده است
مرکز آمار ایران شاخص قیمت مصرفکننده در تیرماه ۱۴۰۱ را منتشر کرد که تورم نقطه به نقطه خوراکیها و آشامیدنیها در کشور به بیش از ۹۰ درصد جهش یافته است.
نرخ برخی از اقلام خوراکی مانند آرد، روغن، مرغ و تخممرغ، همچنین شیر و پنیر اردیبهشت امسال به صورت چشمگیری افزایش یافتهاند
مرکز آمار ایران در گزارشی افزایش ۹۰ درصدی تورم گروه «خوراکی، آشامیدنی و دخانیات» را باعث نگرانی خواند و افزود که این افزایش میتواند بحران سوءتغذیه و مخاطرات آن را تشدید کند.
گزارشهای آماری همچنین نشان میدهد بیشترین بار تورم بر دوش فقرا تحمیل شده است.