با افزایش تنشها در قره باغ و بروز خشونتهای جدید در این منطقه، جامعه جهانی از درگیریهای جدید ابزار نگرانی کرده است. درگیری روزهای اخیر تلفاتی به همراه داشته است. یک سرباز جمهوری آذربایجان و دو سرباز ارمنی جدایی طلبان کشته شدهاند.
مقامات دولت جدایی طلب قرهباغ گفتند در حملات نیروهای جمهوری آذربایجان دو تن از سربازانش کشته و ۱۴ تن دیگر زخمی شدند. در این بیانیه آمده است که نیروهای جمهوری آذربایجان از پهپادهای جنگی، خمپارهانداز و نارنجکانداز استفاده کردند.
وزارت دفاع جمهوری آذربایجان اعلام کرد نیروهای قره باغ مواضع ارتش این کشور را در منطقه لاچین که تحت نظارت نیروهای حافظ صلح روسیه قرار دارد، هدف قرار دادند که در نتیجه یک سرباز این کشور کشته شد. ارتش آذربایجان اعلام کرد که در واکنش به این حمله در عملیاتی به نام «انتقام» چندین ارتفاع استراتژیک در قره باغ را تحت کنترل خود درآورده است.
وزارت دفاع جمهوری آذربایجان گفته است حضور نیروهای ارمنستان و گروههای مسلح غیرقانونی جداییطلبان در قرهباغ همچنان «منبع تهدید» است. این کشور خواهان خروج کامل نیروهای ارمنستان و خلع سلاح نیروهای جدایی طلب ارمنی ساکن منطقه شده است.
ارمنستان قبلا گفته بود که تا پایان سپتامبر سربازان خود را از قرهباغ خارج خواهد کرد.
تشدید تنشها با انتقادات بین المللی مواجه شده و روسیه باکو را به نقض آتش بس شکننده متهم کرده و اتحادیه اروپا خواستار «توقف فوری خصومتها» شده است.
ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا هم از تجدید درگیریها ابراز نگرانی کرده و خواستار «گامهای فوری برای کاهش تنشها و جلوگیری از تشدید بیشتر» شده است.
دولت ارمنستان هم از جامعه بین المللی برای توقف “اقدامات تهاجمی” جمهوری آذربایجان درخواست کمک کرده است.
ارمنستان و جمهوری آذربایجان پس از استقلال از شوروی سابق، در دهه ۱۹۹۰ و در سال ۲۰۲۰ دو جنگ خونین بر سر منطقه ارمنی نشین قره باغ کوهستانی داشتند.
پس از جنگ اخیر، ارمنستان مجبور به واگذاری بخشهایی از سرزمینهایی شد که برای دههها تحت کنترل داشت و روسیه حدود ۲۰۰۰ نیروی حافظ صلح را برای نظارت بر آتشبس شکننده مستقر کرد، اما تنشها با وجود توافق آتشبس همچنان ادامه دارد. به دنبال درگیریهای اخیر و شدت یافتن تنشها، رهبر قرهباغ دستور بسیج نسبی نیرو در این منطقه جدایی طلب را صادر کرده است.
فشار برای ساخت جاده ارتباطی جدید
در روزهای اخیر گزارشهایی منتشر شده که جمهوری آذربایجان برای راهاندازی سریع جاده ارتباطی تازهای بین قرهباغ و ارمنستان فشار زیادی وارد میکند.
بر اساس پیمان ترک مخاصمه ۲۰۲۰، جاده جدید، جایگزین جاده کنونی بین قرهباغ و ارمنستان میشود که «گذرگاه لاچین» نام دارد و توسط نیروهای حافظ صلح روسی کنترل میشود. گذرگاه لاچین تنها راه ارتباطی زمینی بین دو طرف پس از پایان جنگ ۲۰۲۰ بوده است.
ارمنستان، جمهوری آذربایجان را متهم کرده که به دنبال ایجاد تغییرات یکجانبه در کریدور لاچین است. آرمن گریگوریان، رئیس شورای امنیت ارمنستان، درخواست جمهوری آذربایجان در مورد جاده جدید را «غیر قانونی» توصیف کرده، زیرا طرفین هنوز درباره طرح ساخت و ساز به توافق نرسیدهاند.
او در مصاحبهای در تاریخ ۳ اوت به خبرگزاری آرمنپرس گفت بر اساس توافقنامه ۲۰۲۰، طرفین باید بر سر طرح ساخت و ساز راه ارتباطی جدید حمل و نقل قرهباغ-ارمنستان به توافق برسند.
یک روز پیش از شدت گرفتن درگیریها، ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه با نیکول پاشینیان، نخستوزیر ارمنستان تماس تلفنی داشت تا درباره «تعدادی از جنبههای عملی مربوط به اجرای توافقنامههای سهجانبه درباره قرهباغ کوهستانی» که بین روسیه، ارمنستان و آذربایجان در سالهای ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ امضا شده است، گفتگو کند.
سرگی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه نیز در همین روز با آرارات میرزویان، همتای ارمنی خود درباره همین موضوعات گفتگو کرد.
وزرای دفاع روسیه و جمهوری آذربایجان همچنین روز ۲ اوت در تماسی تلفنی درباره «مسائل مورد علاقه طرفین، به ویژه مسائل تضمین امنیت منطقه» گفتگو کردند.
گفتگوهای تلفنی رهبران روسیه، ارمنستان و جمهوری آذربایجان در ۲ اوت و یک روز پس از تماسهای تلفنی جداگانه کارن دونفرید، دستیار وزیر امور خارجه آمریکا در امور اروپا و اوراسیا با وزرای خارجه ارمنستان و آذربایجان انجام شد.