رئیسجمهوری سابق ایران در مصاحبهای گفته است که اگر جای دونالد ترامپ، باراک اوباما رئیسجمهوری آمریکا بود، در سفر مهرماه ۱۳۹۸ به نیویورک با او دیدار میکرد.
حسن روحانی این اظهارات را که روز یکشنبه ۱۳ شهریور در سایت «جماران» بازتاب یافت، در مصاحبهای بیان کرده که اخیرا در کتاب «بدون دود و آتش و خون» چاپ شده است.
او در بخشی از این مصاحبه میگوید: «وقتی اعلام کردیم که من به نیویورک میروم، اعضای پنج بهعلاوه یک هم آمدند. مرکل که کمتر به نیویورک سفر میکرد، آمد. جانسون در حالی که وسط درگیریهای داخلی سیاسی بود، سریعا به نیویورک آمد و وزرای خارجی چین و روسیه هم در نیویورک حاضر بودند. اینجا واسطهگری رخ میداد که موضوع میان ایران و آمریکا حل شود».
رئیسجمهوری سابق ایران میافزاید: «همه چیز آماده مذاکرات مستقیم بود: طرف آمریکایی هم خیلی ابراز میکرد که ترامپ بیصبرانه علاقهمند به دیدار است. اما احساس کردم که یکجای کار به شدت لنگ میزند».
به گفته آقای روحانی، «ترامپ تاکید داشت که اول باید خبر دیدار را اعلام کنیم و بعد دیدار انجام شود. برای من روشن بود که ترامپ بازیگر است… نگران بودم که خبر دیدار را منتشر کند و بعد بازی را بهم بزند. ما میگفتیم که اول دیدار انجام شود و بعد خبرش منتشر شود … در نهایت به این جمعّبندی رسیدیم که با ترامپ امکان گفتوگوی برابر و صادقانه وجود ندارد».
اشاره این مقام پیشین جمهوری اسلامی ایران به سفر نیویورک در مهرماه سال ۱۳۹۸ است که برای شرکت در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل راهی آمریکا شده بود.
آن زمان او در مصاحبه با شبکه تلویزیونی «فاکس نیوز» حتی امکان «دیدار و برخورد تصادفی» با آقای ترامپ را رد کرده بود اما در مصاحبه جدید مدعی شده که آماده دیدار با ترامپ به شرط اعلام خبر این دیدار بعد از انجام آن بوده است.
فاکسنیوز گزارش داده بود که امانوئل مکرون و بوریس جانسون، رهبران فرانسه و بریتانیا، در راهروی سازمان ملل از حسن روحانی خواسته بودند که با دونالد ترامپ ملاقات کند.
همزمان، رهبران برخی کشورهای دیگر از جمله آلمان، ژاپن و پاکستان نیز خواستار دیدار دوجانبه ترامپ و روحانی شده بودند ولی وی حاضر به انجام آن نشد.
رئیسجمهوری سابق ایران در ادامه گفته است: «ما سه مقطع در میانه جنگ اقتصادی داشتیم که کار به سمت صلح میرفت: مقطع اول اروپاییها با محوریت مکرون واسطه شدند. مقطع دوم میانجیگری ژاپن بود و مقطع سوم مربوط به سفر نیویورک است».
او اظهار داشت: «یک هدف تحریم این بود که طرحهای فولادی کشور را کاملا تعطیل کنند. ولی اجازه ندادیم. یا در مورد نفت، هر کاری از دستشان برآمد کردند که فروش نفت ایران به صفر برسد. ترامپ چندباری این موضوع را گفته بود که بهزودی فروش نفت ایران صفر میشود ولی هیچ وقت این اتفاق رخ نداد».
آقای روحانی همچنین گفته است: «اسرائیلیها کشتیهای ما را در دریای سرخ میزدند و از همه ابزارها استفاده میکردند که درآمدهای ارزی ایران به صفر برسد. میخواستند در ایران قحطی شود».
اشاره وی به هدف قرار گرفتن تانکرهای ایرانی در دریای سرخ و آبهای سوریه است که اسرائیل نه مسئولیت این حملات را پذیرفت و نه آن را رد کرد. پارسال نیز کشتی مرسر استریت اسرائیل در خلیج فارس مورد حمله پهپادی قرار گرفت و دو خدمه آن کشته شدند. اسرائیل و آمریکا، ایران را مسئول این حمله دانستند.
آقای روحانی در ادامه گفته است: «وقتی آمریکا از برجام بیرون رفت، تصمیم اولیه این بود که ما هم بلافاصله از برجام خارج شویم. همان روز جلسه اضطراری گذاشتیم. همانجا تصمیم شد که ۱۵ روز دیگر از برجام خارج شویم. بعد فکر کردیم با یک چشم برهم زدن، ۱۵ روز تمام میشود. آن شب اعلام کردیم که ما برای خروج از برجام چند هفته مهلت میدهیم».
به گزارش جماران، رئیسجمهوری سابق ایران میخندد و میگوید: «چند هفته یعنی چند هفته؟ یعنی یک هفته تا ۱۰۰ هفته یا بیشتر. هنوز در همان چند هفته هستیم».
دولت دونالد ترامپ در ۱۵ اردیبهشت سال ۹۷ از برجام خارج شد و تحریمهای لغو شده ایران را بار دیگر اجرایی کرد. واشینگتن همچنین سپاه پاسداران را در فهرست سازمانهای تروریستی خود قرار داد.
ایران از اردیبهشت ۹۸ و در زمان ریاستجمهوری حسن روحانی به تدریج از تعهدات خود در چارچوب برجام عدول کرد که این روند همچنان ادامه دارد. مذاکرات از سر گرفته شده برای احیای برجام در دولت جو بایدن نیز در نزدیک به دو سال گذشته نتیجهای در برنداشته و طرفین یکدیگر را به «زیادهخواهی» متهم میکنند.