حسین شریعتمداری سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین را مقدمه‌ای برای تشکیل یک قطب قدرتمند اقتصادی در مقابل غرب و راهی برای خنثی کردن تحریم‌ها دانست. محمود واعظی نیز تحریم‌ها را دلیل عدم انتشار این سند عنوان کرد.
حسین شریعتمداری مدیرمسئول روزنامه کیهان در گفت و گو با خبرگزاری فارس سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین را “مقدمه تشکیل یک قطب قدرتمند اقتصادی در مقابل غرب” دانسته و “کمترین نتیجه” آن را “خنثی کردن تحریم‌ها” دانسته است. او مخالفت‌های ایرانی‌ها با این معاهده را به “غربزده‌ها” ربط داده و با استناد به سخن روح‌الله خمینی گفته است که “این مخالفت را تنها می‌توان با دو گزینه جهالت و خیانت تعریف کرد.”
نماینده خامنه‌ای در موسسه کیهان که طیف بسیار تندروی جمهوری اسلامی را نمایندگی می‌کند، علت نگرانی اروپا و آمریکا از همکاری ایران و چین را “خنثی‌کردن تحریم‌ها” عنوان کرده و گفته است: «همانگونه که شاهد بوده‌اید، آمریکا و اروپا از این توافقنامه به شدت عصبانی هستند چرا که روال غلط و خسارت بار کنونی را به نفع کشورمان که البته منافع چین را هم در خود دارد، برهم می‌زند.»
به گفته او این معاهده آمریکا را در برابر ایران “خلع سلاح” می‌کند.
این در حالی است که بسیاری از کارشناسان گفته‌اند اجرایی شدن این سند مستلزم برداشته شدن حداقل بخشی از تحریم‌های بانکی و نفتی آمریکا علیه ایران است.با این حال شریعتمداری نگرانی آمریکا و اسرائیل از سند همکاری ایران و چین را معلول این موضوع دانسته که “با این معاهده از بن‌بستی که متاسفانه به علت نابلدی و بعضاً در پی خیانت بعضی‌ها به ایران تحمیل شده بود خارج می‌شویم و می‌توانیم تحریم‌های آمریکا را خنثی کنیم”.
وی در ارتباط با مخالفان ایرانی سند مشترک جمهوری اسلامی و چین هم افزوده است که « این جریان مرموز سیاسی، دنیا را در آمریکا و اروپا خلاصه می کند و نگاهی به مواضع و عملکرد آنها نشان می دهد رابطه با غرب را هم در وابستگی به آمریکا و اروپا تعریف می‌کنند و دقیقاً به همین علت است که از سیلی ایران به آمریکا وحشت کرده‌اند.»
جریان‌های مخالف سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین طیف‌های گوناگونی از اصلاح‌طلبان تا ملیون و طرفداران سلطنت را در بر می‌گیرند.
عدم انتشار سند به دلیل تحریم‌ها
محمود واعظی رییس دفتر ریاست جمهوری در مصاحبه با خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، ایرنا، تحریم‌ها را دلیل منتشر نشدن سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین دانسته اما هیچ توضیحی در این باره نداده است.
این در حالی است که در همان روزی که واعظی با ایرنا مصاحبه و این موضوع را بیان کرده (سه‌شنبه ۱۰ فروردین) علی ربیعی سخنوی دولت ایران گفت تهران هیچ مانعی برای انتشار سند همکاری ندارد و این پکن است که بنا بر ملاحظاتی مخالف انتشار آن است.
واعظی در عین حال گفته: «این سند، یک قرارداد الزام‌آور یا تعهدآور نیست و انتشار متن چنین اسنادی چندان مرسوم نیست، الزام قانونی نیز ندارد.»
پیشتر نیز از سوی سایر مقامات دولت جمهوری اسلامی این استدلال مطرح شده بود. این در حالی است که عدم انتشار این سند به گمانه‌زنی‌هایی اغلب منفی درباره محتوای آن دامن زده است. از جمله این که در توافق همکاری ۲۵ ساله میان ایران و چین امتیازات بیشتری به چین داده شده تا به ایران.
واعظی اما این مسئله را رد کرده و گفته است:«این سند صرفا یک نقشه راه و چارچوب رای توسعه روابط دو کشور در آینده است، اصولا امتیازی در آن رد و بدل نشده که به ما کمتر و به آنها بیشتر رسیده باشد. در عین حال در تنظیم همین تفاهمنامه نیز نگاه کلان حاکم این بوده که منافع هــر دو طرف در نظر گرفته شود.»
رابطه با “قدرتمندترین کشور جهان”
محمود واعظی در بخش دیگری از این مصاحبه به قدرت اقتصادی و نظامی چین اشاره کرده و گفته است: «بدون تردید توســعه روابط با چین، به عنوان کشوری که درحال تبدیل به قدرتمندترین کشــور جهان از نظر اقتصــادی و نظامــی اســت، حتما برای ما مفید است.»
او وزن و جایگاه چین در مناسبات جهانی را در اندازه‌ای دانسته که “بسیاری از کشورهای جهان به مراتب جدی‌تر و خیلی قبل‌تر از ایران مناسبات راهبردی خود را با چین تعریف کرده‌اند.”
رییس دفتر ریاست جمهوری نیز همانند حسین شریعتمداری واکنش‌های انتقادآمیز آمریکا و برخی کشورهای منطقه را دلیلی بر درست بودن سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین دانسته و گفته است: «اصولا یک دلیل مهم برای حقانیت و اهمیت این سند، نوع واکنش‌هایی است که دشمنان ایران نسبت به آن نشان می‌دهند. آنها به دنبال انزوا و تضعیف کشور ما در سال های گذشته بوده‌اند، معلوم است که از توسعه روابط خارجی ما خوشحال نمی‌شوند.»
واعظی همچنین توافق همکاری ایران و چین را “گامی ضد تحریم” دانسته و گفته: «طبیعتا کشورهایی که به به تحریم اعتیاد پیدا کرده‌اند، از چنین چیزی خوشحال نخواهند شد.»