جمعی از فیلمسازان ایرانی سند همکاری‌های راهبردی ۲۵ ساله ایران و چین را خلاف منافع ملی دانسته و آن را رد کرده‌اند.
در بیانیه کوتاه فیلمسازان ایرانی که نام محمد رسول‌اف، جعفر پناهی، کیومرث پوراحمد و مجید برزگر در میان امضاکنندگان آن دیده می‌شود، گفته شده که این همکاری چین و ایران “فاقد وجاهت و مشروعیت” است.
در متن بیانیه که خبر آن را آقای رسول‌اف منتشر کرده، آمده است: “ما فیلمسازان با آگاهی از چهار دهه سیاست‌های پنهان‌کارانه جمهوری اسلامی، سند همکاری‌های راهبردی ۲۵ ساله میان ایران و چین را که مفاد آن از ما مردم ایران پنهان شده است، در راستای منافع ملی ندانسته و آن‌را فاقد وجاهت و مشروعیت می‌دانیم.”
مهوش شیخ‌الاسلامی، مجتبی میرتهماسب، علی مصفا، عبدالرضا کاهانی، ناصر صفاریان، محمد شیروانی، علیرضا رئیسیان، مصطفی آل‌احمد، خسرو معصومی و عزیزالله حمیدنژاد از دیگر امضاکنندگان بیانیه هستند.
هفتم فروردین ماه ۱۴۰۰ وانگ‌یی، وزیر امور خارجه چین و محمد جواد ظریف، همتای ایرانی‌اش در تهران سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین را امضا کردند. مفاد این سند هنوز منتشر نشده است.
شمار زیادی از ایرانیان مشخص نبودن مفاد این تفاهم را “پنهان‌کاری” می‌دانند و منتقد این توافق هستند. اما محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، چند روز پیش در یکی از جلسات شبکه اجتماعی کلاب هاوس در پاسخ به سوال افرادی که خواستار انتشار موارد توافق بودند، گفت این چین است که نمی‌خواهد طبق رویه رایج این کشور، متن تفاهم‌نامه‌هایش با کشورهای خارجی منتشر شود.
انتشار خبر تهیه سند همکاری بلندمدت ایران و چین اوایل تابستان خبرساز شد و انتقادهای زیادی را به دنبال داشت.
منتقدان این سند را با قراردادهایی مانند “ترکمانچای” مقایسه کرده و از دادن امتیازات بیش از حد به چین در وضعیتی که ایران با تحریم‌های آمریکا روبرو است، ابراز نگرانی کردند.
اوایل تیرماه محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهوری پیشین ایران، درباره قرارداد ۲۵ ساله “پنهان” و “دور از چشم ملت ایران” با یک کشور خارجی هشدار داد و گفت که “ملت ایران آن را به رسمیت نخواهد شناخت.”
هفتم فروردین ماه امسال و همزمان با امضای تفاهمنامه، وزارت خارجه ایران با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد که سند “… حاوی هیچ رقم و عدد خاصی از جمله در خصوص سرمایه گذاری و یا منابع مالی و پولی” نیست.
اما رسانه‌ها از جمله نیویورک تایمز گزارش داده‌اند که براساس این توافق چین با ۴۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در ایران طی ۲۵ سال آینده در مقابل دریافت نفت موافقت کرده است.
این روزنامه به نقل از کارشناسان نوشت که توافق هفتم اسفند عمدتا همان پیش‌نویس ۱۸ صفحه‌ای است که این روزنامه سال پیش به آن دست یافت.
نیویورک تایمز می‌نویسد: “آن پیش نویس جزییات ۴۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری چین در ده‌ها عرصه، از جمله بانکداری، ارتباطات راه دور، بنادر، راه آهن، مراقبت‌های بهداشتی و فناوری اطلاعات طی ۲۵ سال آینده را تشریح می‌کرد. چین در مقابل از عرضه منظم – و به گفته یک مقام ایرانی و یک تاجر نفتی با تخفیف سنگین – نفت بهره‌مند خواهد شد.”
پترولیوم اکونومیست، نشریه تحلیلی در حوزه انرژی، هم ارقام مشابهی را منتشر کرده بود.