روزنامه فایننشال تایمز از رویگردانی «ناوگان اشباح» از نفت ایران و توجه آن به حمل و نقل نفت روسیه خبر داده است.
«ناوگان اشباح» اصطلاحا به نفتکش‌هایی گفته می‌شود که با پنهان کردن مالکیت نفتکش، محموله‌های نفتی و مسیر تردد خود، سعی در نقض تحریمهای بین‌المللی و فروش مخفی نفت دارند.
این روزنامه معتبر بریتانیایی می‌نویسد از دسامبر پارسال که هفت کشور صنعتی جهان و اتحادیه اروپا تحریمهای نفتی روسیه را به اجرا گذاشتند، روسیه برای دور زدن تحریم‌ها به روش‌هایی روی آورده که ایران برای سال‌ها انجام می‌داد.
بر اساس این گزارش، حداقل ۱۶ نفتکش جزو شبکه «ناوگان اشباح» که پیشتر مشغول حمل مخفی نفت ایران بودند، طی دو ماه گذشته به حمل و نقل نفت روسیه روی آورده‌اند.
این گزارش می‌افزاید، قبلا تنها ۹ نفتکش شبکه «ناوگان اشباح» در طول ۹ ماه ابتدایی تهاجم نظامی روسیه به اوکراین در ۲۴ فوریه ۲۰۲۲، نفت روسیه را حمل می‌کردند، اما در دو ماه گذشته شمار آنها به ۱۶ فروند رسیده است.
ایران و ونزوئلا سال‌هاست از همین شبکه مخفی و مرموز برای دور زدن تحریمهای نفتی استفاده می‌کنند.
تاجران نفتکش‌ها و تحلیلگران حوزه نفت به فایننشال تایمز گفته‌اند که روسیه برای حفظ درآمدهای نفتی خود نرخ‌های بالایی به صاحبان نفتکش و دلالان پیشنهاد می‌کند و حتی محموله‌های نفتی به دو برابر قیمت‌های معمول در جهان حمل می‌شود.
آمارهای وزارت اقتصاد روسیه حاکی از سقوط شدید درآمدهای صادرات نفت این کشور در ژانویه امسال است و در حالی که قیمت‌های جهانی نفت حدود ۸۲ دلار است، نفت روسیه زیر ۵۰ دلار معامله می‌شود که حتی کمتر از سقف قیمت ۶۰ دلاری تعیین شده توسط هفت کشور صنعتی جهان و اتحادیه اروپا برای نفت صادراتی روسیه است.
فایننشال تایمز نیز گزارش داده است که نفت روسیه ۳۰ تا ۴۰ دلار زیر قیمت معامله می‌شود.
هنوز معلوم نیست ایران در رقابت با روسیه در بازارهای نفتی چه میزان تخفیف ارائه می‌کند.
سوتلانا لوباچیووا تحلیلگر حوزه تانکرها در شرکت کارگزار کشتی‌ها «ای اِی گیبسون» بریتانیا به این روزنامه گفته است شماری از نفتکش‌ها که پیشتر مشغول حمل نفت ایران بودند، اکنون به روسیه روی آورده‌اند.
به گفته او، روسیه حداقل ۵۰ درصد و حتی ۱۰۰ درصد بیشتر از دیگران به نفتکش‌ها پیشنهاد نرخ حمل محموله‌های نفتی خود را ارائه می‌دهند که بسیار جذاب‌تر از حمل نفت ایران است.
او همچنین می‌گوید برخلاف محموله‌های ایران، نفتکش‌های «ناوگان اشباح» مجبور نیستند نفت روسیه را برای مدت طولانی در اقیانوس‌ها نگه داشته و مبدا و مقصد آن را پنهان کنند.
تحریمهای آمریکا، خرید نفت ایران را برای همه کشورها تحریم کرده، اما تحریمهای غرب علیه نفت روسیه تنها مربوط به بازارهای خود این کشورها و همچنین در راستای محدود کردن درآمدهای نفتی روسیه است، نه قطع کردن صادرات نفت این کشور.
خانم لوباچیووا در ادامه گفته است، محموله‌های نفتی روسیه که توسط این کشتی‌ها حمل می‌شود، تاکنون تاخیر و دیرکرد نداشته‌اند.
این گزارش می‌افزاید ایران نیز طی ماه‌های گذشته صادرات نفت خود را افزایش داده و رقابت بر سر جذب نفتکش‌های شبکه «ناوگان اشباح» می‌تواند میان دو کشور «تنش» ایجاد کند.
با این‌حال، متیو رایت تحلیلگر شرکت اطلاعات کالا، کپلر، بر این عقیده است که افزایش شمار نفتکش‌هایی که توسط «شرکتهای کاغذی» به شبکه «ناوگان اشباح» پیوسته‌اند، مشکل رقابت برای جذب نفتکش‌ها را کاهش داده است.
شرکتهای کاغذی آنهایی هستند که در کشورهای خارجی به ثبت رسیده‌اند، اما تنها روی کاغذ موجودند؛ به عبارتی وجود خارجی واقعی ندارند و معمولا برای پولشویی استفاده می‌شوند.
این گزارش می‌گوید احتمالا برخی نفتکش‌های شبکه «ناوگان اشباح» در مالکیت شرکتهای کاغذی ایجاد شده توسط خود روسیه باشد.
تاکنون سازمان «اتحاد علیه ایران هسته‌ای» نام ۲۸۸ نفتکش را که مظنون به نقض تحریمهای آمریکا و حمل مخفیانه نفت ایران است، منتشر کرده است.
این گزارش می‌افزاید ۱۵ بهمن‌ماه هفت کشور صنعتی جهان و اتحادیه اروپا صادرات محصولات نفتی روسیه را نیز تحریم کردند و انتظار می‌رود نیاز روسیه به شبکه «ناوگان اشباح» افزایش یابد.
بر اساس تحریم‌هایی که هفت کشور صنعتی جهان شامل آمریکا، کانادا، بریتانیا، ژاپن، ایتالیا، آلمان و فرانسه به همراه اتحادیه اروپا علیه روسیه وضع کرده‌اند، خرید دریایی نفت روسیه توسط این کشورها ممنوع شده و شرکتهای غربی تنها زمانی مجاز به ارائه خدمات حمل، بیمه و نقل و انتقالات مالی نفت روسیه به بازارهای دیگر مانند هند و چین هستند که قیمت هر بشکه آن کمتر از ۶۰ دلار باشد. این کشورها روز یکشنبه تحریمهای مشابهی علیه صادرات محصولات نفتی روسیه اعمال کردند.
شرکتهای کارگزاری کشتی‌ها می‌گویند نرخ پیشنهادی روسیه برای حمل نفت آن بسیار با صرفه‌تر از ایران است.
این گزارش می‌افزاید میزان حمل نفت و محصولات نفتی روسیه توسط کشتی‌های «ناوگان اشباح» از سه میلیون بشکه طی ماه نوامبر پارسال به ۹ میلیون بشکه در ماه گذشته میلادی رسیده است.