مخالفت صریح علی خامنه‌ای با برگزاری رفراندوم در ایران، و تغییر عبارت «مردمِ همیشه‌فهیمِ» کشور به مردمی «فاقد تحلیل» در ادبیات وی، موجی از واکنش‌ها را در فضای مجازی فارسی‌زبان به راه انداخت که پس از دو روز هم‌چنان ادامه دارد.
شبکه‌های اجتماعی مملو از نوشته‌هایی درباره «لخت شدن دیکتاتور»، «خیال‌‌پردازی پدر زورگو» و «دیکتاتورتر شدن» رهبر جمهوری اسلامی همزمان با افزایش سن اوست. سخنرانی خامنه‌ای در روز تولد او انجام شد.
روز ۲۹ فروردین خامنه‌ای در واکنش به درخواست‌های مکرر از طرف چهره‌های سیاسی و منتقدان جمهوری اسلامی، به‌ویژه در داخل ایران، برای انجام همه‌پرسی در مسائل کلان کشور گفت: «کجای دنیا این کار را می‌کنند؟ مگر همه مردم که باید در رفراندوم شرکت کنند امکان تحلیل آن مسئله را دارند؟ این چه حرفی است؟»
کاربران شناخته‌شده و عادی در شبکه‌های اجتماعی، اندکی بعد از این سخنان، با استفاده از هشتگ‌های «رفراندوم» و «قدرت تحلیل»، درباره موضع‌گیری شفاف و بدون پرده رهبر جمهوری اسلامی درباره درخواست‌های برگزاری رفراندوم و نیز نگاه وی به مردم ایران به ابراز نظر پرداختند.
برخی با اشاره به برگزاری همه‌پرسی درباره مسائل خرد و کلان در کشورهای مختلف دنیا، از جمله در بریتانیا برای تصمیم‌گیری درباره خروج از اتحادیه اروپا، در سوئیس برای محدود کردن مهاجرت از کشورهای عضو اتحادیه اروپا به این کشور، یا حتی در ترکیه برای استقرار سیستم ریاستی، به علی خامنه‌ای یادآوری کرده‌اند که برگزاری همه‌پرسی در کشورهای دنیا درباره موضوعات مختلف امری معمول و رایج است.
بازنشر چندین مورد سخنرانی رهبر جمهوری اسلامی درباره ضرورت برگزاری رفراندوم در فلسطین برای «تعیین سرنوشت» این کشور نیز در واکنش‌ها از نظر دور نماند و از رهبر جمهوری اسلامی سؤال شده که چطور مردم فلسطین قدرت «تحلیل» دارند و مردم ایران «فاقد تحلیل» هستند؟
همزمان یک سخنرانی متعلق به سال ۸۵ توسط خامنه‌ای که خواستار برگزاری رفراندوم برای مشخص شدن میزان محبوبیت رئیس جمهور ایران که در آن زمان محمود احمدی‌نژاد بود و رئیس جمهور آمریکا هم در شبکه‌های اجتماعی بارها همرسان شده است.
کاربران در عین حال به برگزاری دو همه‌پرسی سال ۵۸ برای «جمهوری اسلامی» و تائید «قانون اساسی» و نیز همه‌پرسی بازنگری قانون اساسی در سال ۶۸ اشاره کرده و به طور ویژه درباره «کیفیت تحلیل مردم» در همه‌پرسی سال ۵۸ پرسیده‌اند که جمهوری اسلامی دهه‌ها است درباره «آری» مشارکت‌کنندگان به استقرار جمهوری اسلامی، تبلیغات می‌کند.
در شبکه‌های اجتماعی، انتخابات در جمهوری اسلامی «سیرک» نامیده شده و این پرسش بارها مطرح شده که چطور شهروندان ایران هنگام برگزاری انتخابات «فهیم و رشید و آگاه» هستند و وقتی قرار است درباره موضوعی که به مذاق حکومت خوش نمی‌آید اظهارنظر کنند، «صغیر و فاقد تحلیل» می‌شوند؟
موضوع سن شخص رهبر جمهوری اسلامی و دیگر آخوندهای حاکم بر نهادهای مهم حکومتی از جمله احمد جنتی که علیرغم کهولت هم‌چنان هم دبیر شورای نگهبان است و هم رئیس مجلس خبرگان، در شبکه‌های اجتماعی مطرح شده است.
از آنجا که برخی کاربران وابسته به حکومت، در شبکه‌های اجتماعی به تمسخر نوشته‌اند که نکند قرار است پدر و مادربزرگ‌های «پیر» حامیان رفراندوم، پای صندوق‌های رأی حاضر شوند، کاربران نوشته‌اند موضوع سن درباره رهبری فردی ۸۰ ساله بر ایران نیز مصداق پیدا می‌کند.
حسین رزاق در توئیتی نوشت: «۸۰ میلیون نفر باید از نظرات یک نفر ۸۰ ساله اطاعت کنند چون صغیر تحلیل ندارد در برابر ولّی، حتی برای پوششش، چه رسد به رفراندوم! چقدر شعارهای مردم کف خیابان با تحلیل و دقیق بود.»
اشاره وی به شعارهای تند و تیز معترضان سال‌های اخیر است که شخص رهبر جمهوری اسلامی را نشانه رفته است.
شماری از هواداران حکومت نیز تلاش کرده‌اند در توئیت‌هایی بر «ملی‌گرایی» انگشت گذاشته و با مقایسه موضوع برگزاری رفراندوم بر سر مسائل اساسی کشور با حاکمیت جزایر سه‌گانه ایرانی، مخالفت رهبر جمهوری اسلامی با برگزاری همه‌پرسی را توجیه کنند.
عبدالله گنجی، عضو شورای اطلاع‌رسانی دولت که حضور فعالی در توئیتر دارد، توئیتی در حمایت از اظهارات «صادقانه» رهبر جمهوری اسلامی نوشته که با موجی از واکنش‌ها روبه‌رو شده است.
او مدعی شده که رفراندوم باید «توسط خود نظام انجام شود، نه بر نظام» و کاربران در پاسخ وی نوشته‌اند «کسی که می‌گوید رفراندوم نباید بر نظام نباشد لابد می‌داند تغییر از خیابان می‌گذرد» و وقتی منظور این است که «نتیجه رفراندوم همان است که حکومت یا نظام می‌خواهد، در این حالت چه نیازی به رفراندوم» است؟
کاربران دیگر وابسته به حاکمیت، از جمله نظام‌الدین موسوی، نماینده مجلس و از مدیران سابق خبرگزاری فارس نیز توئیت کرده که نظر خامنه‌ای این بوده که برای «همه موضوعات» نیازی به برگزاری همه‌پرسی نیست و در نتیجه منتقدان رهبر جمهوری اسلامی را به «مَغلطه» متهم کرده است.
این در حالی است که کاربرانی نوشته‌اند آنها هم موافق پیگیری برخی مسائل از سوی نمایندگان مردم در نظام پارلمانی هستند، به شرطی که نمایندگان «از مریخ» نیامده باشند و نماینده واقعی مردم باشند.
نیک یوسفی، فیلمسازی که خود همزمان با اعتراضات در ایران مدتی بازداشت شد، نیز در اینستاگرام درباره تعریف «مغلطه» نوشته «آوردن دلیل اشتباه یا غیرمجاز برای استدلال» و نتیجه‌گیری کرده که متهم‌کردن معترض به نداشتن تحلیل، نادیده گرفتن حق اعتراض و ابراز نظر وی است.
از واکنش‌های محبوب در فضای مجازی فارسی‌زبان که بارها همرسان شده می‌توان به ویدئوهای کوتاهی از اظهارات مقام‌ها و هواداران جمهوری اسلامی در زمینه‌های مختلف اشاره کردکه کاربری به نام «دغدغه‌م حاجی هست‌ش»، تحت عنوان «عده معدودى از مردم كه امكان تحليل مسئله را دارن» در توئیتر منتشر کرده است.
با وجود این انتقادها، روح کلی فضای مجازی فارسی‌زبان، استقبال از ابراز نظر شفاف خامنه‌ای درباره نگاه و توقع او از شهروندان ایران و ابراز امیدواری نسبت به بریدن امید افرادی است که به زعم آنها کماکان به اصلاح جمهوری اسلامی امیدوار هستند.
پس از موضع‌گیری خامنه‌ای درباره رفراندوم، جریان اصلاح‌طلبی در ایران نیز به طور مشخص مورد انتقاد گرفته و کاربرانی آنها را «آویزان» نامیده و نوشته‌اند با آن که نگاه حکومت به افراد شاخص این جریان را می‌دانند، باز هم حاضر به طرح موضوع عبور از جمهوری اسلامی نیستند.