رهبری جدایی‌طلبان قره‌باغ کوهستانی روز یک‌شنبه دوم مهر اعلام کرد که ۱۲۰ هزار ارمنی ساکن این منطقه در نگرانی از پاکسازی قومی و عدم تمایل به زندگی در زیر حکومت جمهوری آذربایجان، به ارمنستان خواهند رفت.
همزمان نخست‌وزیر ارمنستان تأیید کرد که ارامنه قره‌باغ کوهستانی احتمالاً محل زندگی خود را ترک خواهند کرد و افزود که «ارمنستان آماده پذیرش آن‌ها است.»
این تحولات پس از آن گزارش می‌شود که ارتش جمهوری آذربایجان هفته گذشته در عملیات برق‌آسای ۲۴ ساعته ارامنه مسلح منطقه قره‌باغ کوهستانی را وادار به تسلیم کرد.
جمهوری آذربایجان اعلام کرده که درپی یک‌پارچه کردن قره‌باغ کوهستانی با خاک خود، حقوق ارمنیان قره‌باغ را «تضمین می‌کند». اما به نظر می‌رسد که این «تضمین» باکو ارامنه قره‌باغ کوهستانی را که نگران ادامه خشونت از سوی آذربایجان هستند، تسکین نداده است.
دیوید بابائیان، مشاور ساموئل شهرامانیان، رئیس‌جمهور آرتساخ (نام قره‌باغ کوهستانی به زبان ارمنی) به رویترز گفت ۹۹.۹ درصد از مردم ما نمی‌خواهند زیر حاکمیت آذربایجان قرار گیرند و مایل به ترک سرزمین تاریخی خود هستند.
این مقام ارشد گفت که تاریخ انتقال مردم از دالان لاچین، که این منطقه را به ارمنستان وصل می‌کند، هنوز معلوم نیست.
روزنامه بریتانیایی گاردین روز اول مهر نوشت که ارمنیان قره‌باغ نگران‌اند که دنیا آن‌ها را به حال خود رها کرده است. آن‌ها به دلیل محاصره از سوی آذربایجان در حدود ۹ ماه اخیر از مواد غذایی و سوخت کافی محروم بودند.
نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان که به دلیل عملکرد دولت خود در قبال رویدادهای هفته گذشته قره‌باغ با انتقادهای فزاینده‌تر داخلی روبه‌رو و درخواست استعفای او بلندتر مطرح شده، دوم مهر گفت که ارامنه قره‌باغ همچنان با خطر «پاکسازی قومی» مواجه هستند.
به گفته آقای پاشینیان، مقادیری کمک بشردوستانه به منطقه رسیده «اما اگر شرایط واقعی برای زندگی آنان در سرزمین‌شان فراهم نشود و سازوکارهای مؤثری برای مراقبت از جان‌شان در برابر پاکسازی قومی ایجاد نشود، این احتمال تقویت می‌شود که ارمنیان خروج از سرزمین خود را تنها راه نجات تلقی کنند».
به گفته ارمنستان، عملیات اخیر ارتش آذربایجان بیش از ۲۰۰ کشته و ۴۰۰ زخمی در قره‌باغ کوهستانی برجای نهاد.
وزارت دفاع روسیه که دارای ۲ هزار نیروی حافظ صلح در این منطقه است، روز اول مهر خبر داده بود که جنگجویان ارمنی بیش از ۸۰۰ قبضه سلاح و ۶ خودروی زرهی را تحت نظارت روسیه به ارتش جمهوری آذربایجان تحویل دادند.
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، در پی مذاکرات تلفنی آخر هفته با همتایان خود از ارمنستان و آذربایجان در فضای مجازی نوشت واشینگتن به حمایت مستمر خود از ارمنستان و تمامیت ارضی آن ادامه خواهد داد.