یک نهاد صنفی دانشجویان در دانشگاه شریف با اشاره به شعارهای مطرح شده از سوی وزیر علوم دولت جدید ایران، از او خواست که استادان اخراجشده از این دانشگاه را به کار بازگرداند.
در نامه انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف به حسین سیمایی صراف، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، که تصویر آن در رسانههای ایران منتشر شده هشدار داده شده است که نتیجه روند اخراج استادان دانشگاه منجر به «تهی شدن کشور از متخصصان» خواهد شد.
این نامه روز چهارم شهریور از سوی علی کریمی دبیر انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف نوشته شده و به سیمایی صراف یادآوری میکند که او شعار «بازگشت کرامت به دانشگاه» را مطرح کرده است.
کریمی با اشاره به قطع همکاری علی شریفی زارچی، استاد دانشکده کامپیوتر دانشگاه صنعتی شریف، در سال گذشته، افزود: «قطع همکاری با دکتر شریفی زارچی تنها نمونهای از تصمیمات چند سال اخیر مراجع ذیربط در راستای این هدف بوده که اثرات آن را میتوان در اخراجهای بیدلیل با اساتید دانشگاههای مختلف کشور به چشم دید. روندی که نتیجهای جز ناامیدی و سرخوردگی میان دانشگاهیان به همراه نداشته است.»
علی شریفی زارچی در جریان موج «اخراج، تعلیق و حذف» استادان دانشگاهها، اولین بار اوایل شهریور سال گذشته از «دریافت نامه اخراج» خود از این دانشگاه خبر داد و نوشت: «امروز نامه اخراج من از دانشگاه شریف دریافت شد.»
نهاد صنفی دانشگاه صنعتی شریف به تازگی از وزیر علوم، تحقیقات و فناوری درخواست کرده است که استادان اخراجی این دانشگاه به محل کار خود بازگردند. این اقدام در پی نگرانیهای فزاینده درباره تأثیرات منفی اخراج این استادان بر کیفیت آموزش و پژوهش در دانشگاهها صورت گرفته است.
اخراج تعدادی از استادان دانشگاه شریف در ماههای اخیر با انتقادات گستردهای از سوی دانشجویان و اعضای هیئت علمی روبرو شده است. نهاد صنفی این دانشگاه اعلام کرده که تصمیمات اخراج ممکن است بر اساس دلایل غیرمنصفانه اتخاذ شده و به نوعی نقض حقوق اساتید محسوب میشود.
در این درخواست، نهاد صنفی بر اهمیت نقش اساتید در فرآیند آموزشی و پژوهشی تأکید کرده و خواستار بازنگری در تصمیمات قبلی شده است. همچنین، آنها به تأثیرات منفی این اخراجها بر روحیه دانشجویان و فضای علمی دانشگاه اشاره کردهاند.
تحلیل
1. کیفیت آموزشی و پژوهشی
اخراج استادان با تجربه میتواند به طور مستقیم بر کیفیت آموزش و پژوهش در دانشگاهها تأثیر بگذارد. استادانی که سالها در زمینههای تخصصی خود فعالیت کردهاند، نه تنها به انتقال دانش کمک میکنند، بلکه میتوانند نقش مهمی در راهنمایی دانشجویان و پیشبرد پروژههای تحقیقاتی ایفا کنند.
2. حقوق اساتید و استقلال دانشگاه
این درخواست از سوی نهاد صنفی میتواند نشانهای از تلاش برای حفظ حقوق اساتید و استقلال دانشگاهها باشد. در سالهای اخیر، بسیاری از دانشگاهها با چالشهایی در زمینه حفظ استقلال علمی و پژوهشی خود مواجه بودهاند. این نوع درخواستها میتواند به عنوان یک واکنش به فشارهای بیرونی تلقی شود.
3. تأثیرات اجتماعی و روانی
اخراج استادان نه تنها بر کیفیت آموزش تأثیر میگذارد، بلکه میتواند بر روحیه دانشجویان نیز تأثیر منفی بگذارد. فضای علمی دانشگاه باید محیطی امن و حمایتی باشد تا دانشجویان بتوانند به راحتی یاد بگیرند و خلاقیت خود را بروز دهند. اخراج استادان ممکن است موجب ایجاد حس ناامیدی و بیاعتمادی در میان دانشجویان شود.
4. چالشهای نظام آموزشی
این موضوع نشاندهنده چالشهای عمیقتری در نظام آموزشی کشور است. نیاز به اصلاحات ساختاری و توجه به حقوق اعضای هیئت علمی و دانشجویان احساس میشود. همچنین، نیاز به گفتوگو و تعامل میان مسئولان دانشگاه و وزارت علوم برای حل این مسائل وجود دارد.
درخواست نهاد صنفی دانشگاه شریف برای بازگشت استادان اخراجی نه تنها یک واکنش به تصمیمات اخیر است، بلکه میتواند به عنوان یک حرکت برای حفظ کیفیت آموزشی و حمایت از حقوق اساتید تلقی شود. در شرایط کنونی، توجه به این مسائل و ایجاد فضایی حمایتی برای اعضای هیئت علمی و دانشجویان از اهمیت ویژهای برخوردار است.
پس از اعتراضات سال ۱۴۰۱، فشارها بر دانشجویان معترض و استادان حامی اعتراضات شدت یافته است.
رویه جمهوری اسلامی در برخورد با استادان غیرهمسو، به طور معمول اخراج، تعلیق یا بازنشستگی اجباری بوده است.
طی سالهای اخیر دخالت نهادهای امنیتی در دانشگاهها به اندازهای افزایش یافته که علاوه بر دانشجویان، استادان معترض نیز از سوی حراست دانشگاه و نهادهای امنیتی احضار و بازجویی میشوند.
در نامه انجمن اسلامی دانشگاه شریف به وزیر علوم همچنین آمده است: «علم به انحصار اقلیتی خاص درآمده و به دنبال آن دانشگاه از آن مرجعیتی که برای کمک به برونرفت کشور از وضع فعلی نیاز دارد، فاصلۀ زیادی گرفته است.»
این نامه افزوده است: «حذف اساتید خبره دلسردی جامعۀ دانشگاهی را به همراه آورده و آنان را از هرگونه بهبود وضعیت خود ناامید میکند.»
شهریور سال گذشته، روزنامهٔ «اعتماد» چاپ تهران در ادامهٔ خبرهای پراکنده از حذف اساتید منتقد، اسامی ۵۲ استاد اخراجی دیگر در دولت رئیسی را جمعآوری و افشا کرد.
رسانههای منتقد داخل کشور از این اقدام حکومت تحت عنوان «نهضت خالصسازی دانشگاه» یاد میکنند.
اما رسانههای نزدیک به حکومت یا از اساس موضوع اخراج اساتید را انکار کردهاند یا از آن تحت عنوان نتیجهٔ نقش آنان در حمایت از اعتراضات حمایت کردهاند.
حسین سیمایی صراف که در دولتهای حسن روحانی و ابراهیم رئیسی، دبیر هیئت دولت بود، پیشتر در نطق خود در مجلس در جریان بررسی صلاحیتش گفت ما آزاداندیشی را جدی نگرفتهایم و نسبت به گسترش گسست بین نسلی و بین فرهنگی در ایران هشدار داد.
سیمایی صراف خواستار احترام و حفظ کرامت استادان و دانشگاهیان شد و بر به رسمیت شناختن «استقلال نهاد علم و پرسشگری» تأکید کرد.
وزیر پیشنهادی علوم گفت که «حال دانشگاه خوب نیست» و بر اساس یک پژوهش، «۳۰ درصد دانشجویان نیازمند خدمات سلامت روان هستند».
فشارها بر دانشجویان و استادان دانشگاه در ایران منجر به مهاجرت گسترده در میان قشر دانشگاهی شده است.