- وائل حسین
- بی‌بی‌سی قاهره
زنان مصری دیوارهای سکوت را که پیرامون آزار جنسی بنا شده می‌شکنند. جدیدترین مورد از این دست مبارزه علیه تجاوز شوهران به همسران یا تجاوز زناشویی است که صحبت در باره آن تا همین اواخر تا حد زیادی تابو بود.
شوهر صفا، زن ۳۴ ساله مصری، در شب زفاف او را مورد تجاوز جنسی قرار داد که در اثر آن، از ناحیه کشاله ران، مج دست و دهان آسیب دید.
صفا می‌گوید: “در آن شب آماده رابطه جنسی نبودم چون در عادت ماهیانه بودم اما شوهرم فکر کرد از داشتن رابطه جنسی با او طفره می‌روم و مرا کتک زد، دستبند به دستم زد، دهانم را با دست بست و به من تجاوز کرد.”
البته صفا از ترس رسوایی اجتماعی از شکایت به پلیس علیه شوهرش خودداری کرد. در این جامعه پدرسالار، فرهنگ سرزنش قربانیان به خصوص اگر آنان زن باشند رواج دارد.
اما در ماه آوریل امسال، یک نقطه عطف مهم بروز کرد. این نقطه عطف نمایش صحنه‌ای از یک مجموعه تلویزیونی به نام گهواره نیوتن بود که در ماه رمضان پخش شد و در آن شوهری خواست جنسی خود را به همسرش تحمیل می‌کند.
برای بسیاری از زنان مصری این صحنه تداعی کننده خاطرات بد بود اما به آنها جرات آن را هم داد که در شبکه‌های اجتماعی تجربه خود در این زمینه را با دیگران به اشتراک بگذارند.
طی چند هفته صدها شاهد در شبکه‌های اجتماعی حضور یافتند. در یک صفحه فیسبوک به نام Speak Up. بیش از هفتصد نفر در این مورد به تبادل نظر پرداختند. یکی از این زنان، ثناء، بیست و هفت ساله بود.
وی در پیامی که در این صفحه گذاشت در مورد شوهرش گفت: “او یک فرشته بود. یک سال بعد از ازدواجمان، من باردار شدم و نزدیک زایمانم بود.”
ثناء در ادامه نوشت: “ما بر سر یک موضوع پیش پا افتاده اختلاف پیدا کردیم و شوهرم خواست مرا مجازات کند و برای این منظور به من تجاوز کرد که به سقط جنین منجر شد.”
در پی این حادثه، ثناء تصمیم گرفت طلاق بگیرد که به یک مبارزه طولانی و دست تنها منجر شد اما بالاخره طلاقش را گرفت. او می‌گوید که هنوز به خاطر بچه‌ای که سقط کرده غمگین است.
اجبار به برقراری رابطه جنسی گاه همراه با خشونت در بسیاری از مناطق مصر ، به ویژه در شب زفاف معمول است.
بحث درباره این موضوع هنگامی شدت گرفت که همسر سابق یک خواننده مشهور مصری ادعای خود در مورد تجاوز توسط شوهرش را در اینستاگرام بازگو کرد. این زن در حالیکه اشک می‌ریخت این ماجرا را تعریف کرد و فیلمش هم وایرال شد.
شوهر سابقش هم متقابلا با انتشار یک کلیپ ویدیویی ادعای او را “بی اساس” خواند. این زن خواسته است که قوانین تغییر کند و اجبار زنان به قبول رابطه جنسی با شوهران جرم تلقی شود.
شورای ملی زنان مصری که تحت نظر دولت قرار دارد در جدیدترین تحقیقاتی که در ژانویه ۲۰۱۵ منتشر شد گفت که هر ساله به طور متوسط بیش از ۶۵۰۰ مورد خشونت شوهر علیه زن وجود دارد که شامل تجاوز و آزار جنسی و اجبار به رابطه جنسی هم می‌شود.
رضا الدنبوکی، حقوقدان و از مدیران اجرایی مرکز راهنمایی و آگاهی حقوقی زنان، می‌گوید: “تجاوز در زندگی زناشویی به دلیل فرهنگ مرسوم در مصر رواج دارد که معتقد است زن با قبول عقد ازدواج متعهد است که تمام بیست و چهار ساعت برای برقراری رابطه جنسی آماده باشد.”
وی می‌افزاید که این نظر رایج در مصر مبتنی بر برخی اعتقادات دینی است که تاکید دارد که اگر زنی از قبول رابطه جنسی با شوهرش امتناع ورزد، “معصیت” کرده و “ملائکه در تمام طول شب او را لعنت می‌کنند”.
دارالافتاء مصر، که یک نهاد صادرکننده فتاوی دینی است گفته است که “اگر شوهر با توسل به خشونت زن خود را مجبور به ارتباط جنسی کند از نظر قانون خطاکار است و زنش حق دارد با مراجعه به دادگاه از او شکایت کنید و خواستار مجازاتش شود”.
آقای الدنبوکی می‌گوید مرکز راهنمایی و آگاهی حقوقی زنان طی دو سال گذشته ۲۰۰ مورد تجاوز در روابط زناشویی را ثبت کرده که بیشتر آنها با عنوان “ترس شب زفاف” شناخته می‌شود.
قوانین مصر تجاوز در روابط زناشویی را جرم ندانسته هر چند سازمان بهداشت جهانی آن را نوعی خشونت جنسی تعریف کرده است. علاوه بر این، اثبات وقوع آن در محاکم هم دشوار است.
بنابراین اکثر پرونده‌های تجاوز جنسی زناشویی به دلیل ماده ۶۰ قانون مجازات عمومی مصر به محکومیت در دادگاه منجر نمی‌شود.
این ماده ابراز می‌دارد که “مجازات مقرر در قانون مجازات عمومی در مورد اعمالی که با حسن نیت و براساس حقوق مصرحه در شریعت اسلامی صورت گرفته اعمال نمی‌شود.”
اما آقای الدنبوکی معتقد است که وقوع مجرمانه تجاوز زناشویی را می‌توان با “معاینه کل بدن و تشخیص کبودی و ساییدگی پوست، ، جراحات خارجی، زخم در اطراف دهان همراه با آسیب به مچ دست” اثبات کرد.
تغییرات در جامعه مصر که هنوز ارزش‌های محافظه‌کارانه بر آن تسلط دارد به کندی صورت می‌گیرد اما لااقل در مورد قربانیان تجاوز جنسی زناشویی، صدای قربانیان به گوش می‌رسد.