بررسی‌های بی‌بی‌سی فارسی نشان می‌دهد که از زمان شروع همه‌گیری کووید-۱۹ در زمستان ۱۳۹۸ تا پایان تابستان ۱۴۰۰ ایران شاهد حدود ۲۵۷ هزار مورد “مرگ‌ومیر اضافی” بوده است. این رقم نشان می‌دهد هزینه انسانی خالص همه‌گیری در ایران بیش از دو برابر آمار رسمی جانباختگان کرونا بوده است.
طبق آمارهای سازمان ثبت احوال از دی ۱۳۹۸ تا آخر شهریور ۱۴۰۰ تقریباً ۹۱۵ هزار نفر در ایران فوت کرده‌اند؛ در صورتی که میانگین موارد فوت در مدت مشابه در سالهای پیش از آغاز همه‌گیری ۶۵۸ هزار نفر بوده است.
به اختلاف شمار فوت‌شدگان در یک دوره زمانی با متوسط سالهای قبل “مرگ‌ومیر اضافی” گفته می‌شود و شاخص خوبی برای تخمین هزینه انسانی مستقیم و غیرمستقیم بلایای طبیعی یا شیوع یک ویروس مرگبار نظیر کروناست. به عبارت دیگر، این رقم نشان می‌دهد که در صورت پیش نیامدن همه‌گیری، احتمالاً چه عده کمتری فوت می‌کردند.
مرگبارترین فصل
طبق آمارهای سازمان ثبت احوال در طول تابستان ۱۴۰۰ حدود ۱۶۳ هزار مورد فوت در ایران ثبت شد که این رقم، بالاترین میزان موارد فوت ثبت‌شده در طول یک فصل سال، از زمان شروع انتشار آمارهای فصلی است.
بیشترین رقم ثبت‌شده قبلی مربوط به پاییز ۱۳۹۹ بود که حدود ۱۵۶ هزار نفر در کشور فوت کرده بودند.
در ۵ سال پیش از آغاز همه‌گیری، به طور متوسط در فصل‌های بهار و تابستان حدود ۹۰ هزار، در پاییز حدود ۹۵ هزار و در زمستان نزدیک به صد هزار مورد فوت در ایران ثبت می‌شد.
طبق این آمارها، در تابستان ۱۳۹۹ نزدیک به ۴۱ هزار، در پاییز ۱۳۹۹ حدود ۶۱ هزار، زمستان ۱۳۹۹ حدود ۱۳ هزار، بهار ۱۴۰۰ نزدیک به ۴۳ هزار و در تابستان ۱۴۰۰ حدود ۷۳ هزار مورد مرگ‌ومیر اضافی در ایران ثبت شده است.
اختلاف رقم مرگ‌ومیر اضافی با آمار رسمی قربانیان کووید-۱۹ می‌تواند ناشی از کم‌شماری جانباختگان کرونا به دلیل تست نکردن بسیاری مبتلایان و درگذشتگان، و نیز مرگ کسانی باشد که به دلیل تحت فشار بودن سیستم بهداشتی، نتوانسته‌اند از خدمات درمانی لازم بهره‌مند شوند.
نشانه‌های فروکش کردن موج پنجم
تعداد کل موارد فوت ثبت‌شده در ایران هفته پیش (۲۷ شهریور تا ۲ مهر ۱۴۰۰) برای چهارمین هفته متوالی کاهش یافت و به ۱۲ هزار و ۸۷ نفر رسید.
این رقم البته هنوز حدود پنج هزار نفر بیشتر از میانگین موارد ثبت‌شده در سالهای پیش از شروع همه‌گیری است.
آمارهایی که سازمان ثبت احوال منتشر کرده نشان می‌دهد که از اسفند ۱۳۹۸ تا کنون، میزان موارد هفتگی فوت ثبت‌شده تنها یک هفته کمتر از متوسط سالهای قبل از کووید-۱۹ بوده است؛ و آن هفته هم هفته اول سال ۱۴۰۰ است که معمولاً به دلیل تعطیلات نوروز، بسیاری از موارد فوت به موقع ثبت نمی‌شود.
به عبارت دیگر در ۸۳ هفته تا ۸۴ هفته گذشته، ایران شاهد مرگ‌ومیر اضافی بوده است.