یک سال قبل نیروهای امنیتی بلاروس سعی کردند از شرّ ماریا کولسنیکوا، خلاص شوند. اما او از ترک کشور خوداری کرد، گذرنامه اش را در سرِ مرز پاره کرد و از پنجره اتومبیل خارج شد.

یک ماه پیش ماریا در توطئه برای به دست گرفتن قدرت مقصر شناخته شد. در اولین مصاحبه ای که او پس از صدور حکم محکومیتش داشت به بی بی سی گفت: “در تمام طول سال آنها سعی می کردند کاری کنند که من از آنچه انجام داده بودم ابراز پشیمانی کنم.

“من سلول های داغ یا خیلی سرد بدون هوا، نور و در تنهایی را تحمل کردم. یک سال تمام بدون هیچ چیز.”

خانم کولسنیکوا، یکی از صدها زندانی سیاسی سرشناسی است که پس از تظاهرات جمعی بلاروس در اعتراض به پیروزی آلکساندر لوکاشنکو در انتخابات سال ۲۰۲۰ که بی اعتبار خوانده شده بود، دستگیر شد.

در حالی که آقای لوکاشنکو که از سال ۱۹۹۴ قدرت را قبضه کرده برای سرکوبی تمام مخالفان تلاش می کرد، بسیاری از معترضان هدف ضرب و جرح قرار گرفتند و شماری از آنان به تبعید اجباری رفتند.

خانم کولسنیکوا به پرسش های من به طور کتبی پاسخ داد و راجع به لحظه ای که در برابر اخراج از کشور ایستادگی کرده بود نوشت: “می دانستم که اگر من را به قتل نرسانند به طور قطع به زندان خواهند انداخت. کسانی که در این سیستم کار می کنند برای من جای تردید باقی نگذاشته بودند. ولی من از هر چه کرده ام پشیمان نیستم و دوباره همین کار را خواهم کرد.”

“هیچ یک از ما آزاد نیستیم”

این مقاومت سبب شد تظاهرکنندگانی که به رهبری ماریا تقاضای پایان حکومت خودکامه آقای لوکاشنکو را داشتند و مطمئن بودند پیروزی چشمگیر او در انتخابات به دلیل خلافکاری و تقلب در رأی گیری بوده، به چشم یک قهرمان به ماریا نگاه کنند.

البته این ایستادگی به قیمت مجازات ۱۱ سال زندان برای او تمام شد.

خانم کولسنیکوا، حکم مجازاتش را پوچ و بی معنی خواند و گفت هدفش برای “تغییرات مثبت” در بلاروس بیش از آن مورد توجه و قبول مردم بوده که مقامات بتوانند آن را تحمل کنند.

پلیس ضد شورش بلاروس تظاهرات گسترده ای را که به دنبال انتخابات ماه اوت بود، به شدت سرکوب کرد و نشانه های روشنی از اعمال شکنجه توسط پلیس دیده شده است. علاوه بر این عده قابل توجهی نیز دستگیر شدند. ویازنا، یک گروه مدافع حقوق بشر می گوید تا کنون بیش از ۷۰۰ زندانی سیاسی را شناسایی کرده، از جمله هفت نفر که از اعضای همین گروهند.

خانم کولسنیکوا در نامه ای که از سلول زندان برایم فرستاده بود نوشته بود: “تنها تاسف من این است که مردم بلاروس می ترسند و هیچ یک از ما آزاد نیستیم. همچنین تاسف می خورم که کسانی هستند که مرتکب وحشتناک ترین جنایات علیه مردم، علیه طبیعت خودشان و صرفا زندگی می شوند.”

مظهر آزادی

ماریا کولسنیکوا که نوازنده فلوت است، به منظور کمپین برای باباریکو، بانکداری که برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰ تلاش می کرد، وارد سیاست شد.

وقتی باباریکو دستگیر شد، ماریا با سوتلانا تیخانویکایا، که پس از زندانی شدن همسرش وارد میدان رقابت شده و محبوبیت غیرمنتظره ای در بین رأی دهندگان پیدا کرده بود، متحد شد.

این دو زن به صورت مظهر مقاومت در برابر حکومت ۲۵ساله آقای لوکاشنکو درآمدند و ناگهان درخواست برای تغییر از بند آزاد شد.

ولی طولی نکشید که خانم تیخانویکایا، برای امنیت جانی خود مجبور به فرار شد. مردان ناشناس در مینسک، دست و پای ماریا کولسنیکوا را بسته و او را داخل یک وانت انداختند و دیگر از او خبری نشد. در ماه اوت سال جاری او به اتفاق ماکسیم زناک، یک حقوقدان مخالف دولت، پس از محاکمه در پشت درهای بسته، مجرم شناخته شد و مجازات۱۰ سال زندان برای او تعیین گردید.

“بیزاری از محیط زندان”

ماریا کولسنیکوا می گوید: “حالا خانه من یک سلول ۲ و نیم متر در ۳ و نیم متر است با یک تختخواب دو طبقه، یک توالت، یک دستشویی، یک تلویزیون، یک لیوان، یک میز، یک نیمکت و منظره آسمان از پشت میله های پنجره.”

او اضافه می کند که گر چه زمین ورزش زندان بسیار کوچک است ولی او هر روز حدود ۵۰ دقیقه در این زمین می دود.

ماریا بقیه وقتش را به خواندن، فراگیری زبان انگلیسی و آلمانی و نوشتن تا ۲۰۰ نامه در ماه می گذراند. با توجه به اینکه او یک نوازنده فلوت است و دود برای ریه هایش خوب نیست، از این که همه جا پر از دود سیگار است شکایت دارد. ولی می گوید همین سابقه اش به عنوان یک موزیسین است که توانسته خودش را کنترل کند.

او در نامه اش می نویسد هنرمندانی که با موسیقی کلاسیک سر و کار دارند در طول سال ها تمرین کنسرت دارای نوعی توانایی و انضباط نظامی می شوند و از این رو او توانسته بلافاصله و بدون اشکال خودش را با شرایط جدید زندگی اش وفق دهد.

“من می دانم چه عده ای از مردم به من اهمیت می دهند و به من فکر می کنند. همین به من توانایی ادامه دادن را می دهد. من اطمینان دارم که نیکی پیروز خواهد شد.”

فعال سیاسی خندان

روحیه مثبت ماریا در بلاروس شهرت پیدا کرده.

در طول تظاهرات صورت او همیشه خندان بود و ماتیک قرمز براق و موهای رنگ شده بلوندش شبیه رنگ های پرچم مخالفان بود. بسیاری از جمله خانم تیخانویکایا، گفته بودند انرژی، اشتیاق و شجاعت بی اندازه ماریا مشوّق آنان بوده است.

ماریا در حالی که در نامه اش اذعان می کند از چشم انداز حبس طولانی اش خشنود نیست، می نویسد: “وقتی به یاد دلیل واقعی این که مقامات و دادگاه های تحت نفوذشان من و ماکسیم (حقوقدان مخالف دولت) را به یک چنین حبس های طولانی محکوم کردند می افتم، احساس می کنم راحت تر می توانم نفس بکشم و خوشحال تر می شوم.

“توطئه واقعی برای قبضه قدرت کارِ رژیم آلکساندر لوکاشنکو بوده. ما خواهان تغییرات مثبت در کشور و در شُرُف پیروزی بودیم. تعجب نمی کنم که رژیم کارِ ما را یک جنایت می داند.”

این خیالبافی نیست

وکیل مدافع سابق خانم کولسنیکوا، که حالا مانند سایر وکلایی که از او دفاع می کردند، از وکالت منع شده، به بی بی سی گفت هدف تمام روند این بود که عدم توازن و تعادل جامعه از بین برود.

شخص خانم کولسنیکوا، می گوید مردم بلاروس الان تردیدی ندارند که در این کشور دادگاه های عادلانه وجود ندارد.

ماریا کولسنیکوا، می نویسد: “اعتماد به نهادهای دولتی از بین رفته. همه به خوبی می دانند که هیچ دادگاه یا قاضی مستقلی وجود ندارد….آنها در خدمت رژیم هستند.”

طرفداران ماریا فکر نمی کنند او تمام مدت محکومیتش را بگذراند. استدلال آنها این است که با وجود سرکوبی های وحشیانه مقامات، تغییرات سیاسی خیلی زود پیش خواهد آمد.

شخص ماریا هم همین امیدواری را دارد.

وقتی از او در باره رقصیدنش در اولین روز محاکمه اش پرسیدم گفت: “رقصیدن بهتر از درد کشیدن بود.”

و اضافه کرد: “آنها می توانند ما را در زندان نگاهدارند، از مردم ما را دور نگاه دارند، ولی همه این کارها و ترس و تنفر آنها و قید و بندهایی که ایجاد کرده اند، با آوازها و خنده های ما، با رقص و عشق ما فرو خواهد پاشید.”