ایندیپندنت فارسی – رزمایش پنج روزه پیامبر اعظم-۱۷ در حالی انجام شد که دور هشتم مذاکرات هستهای وین قرار است روز دوشنبه آغاز شود. این رزمایش سپاه پاسداران با شلیک همزمان ۱۶ فروند موشک برد بلند، میانبرد و کوتاهبرد نیروی هوافضای سپاه به سمت هدفهای از پیش تعیینشده انجام شد. موشکهای عماد، قدر، سجیل، زلزال، دزفول، و ذوالفقار امتحان شدند.
خبرگزاری فارس، نزدیک به سپاه، در گزارشهای خود راجع به این رزمایش مشخصا از دیمونا نام برده بود. خبرگزاری تسنیم نیز با پخش فیلمی که ابتدا با عنوان «ایما مدیا» در رسانههای اجتماعی پخش شده بود، آن را «فیلم لحظه اصابت موشکها و پهپادهای سپاه به سایت شبیهسازیشده دیمونا» نامید و یادآوری کرد که در آخرین مرحله رزمایش پیامبر اعظم-۱۷، موشکهای بالیستیک و پهپادهای انتحاری ایران «هدف شبیهسازیشده مرکز توسعه تسلیحات کشتار جمعی رژیم صهیونیستی را هدف قرار داد.»
در اسرائیل، روزنامه جروزالم پست روز یکشنبه تحلیلی به قلم سنت فرنتزمن منتشر کرد با این عنوان: «چرا تهدید ایران به حمله به دیمونا اهمیت دارد».
فرنتزمن نوشت: «تصمیم پردهبرداری از یک پرتابگر چند پهپادی و همزمان شبیهسازی دیجیتال حمله به دیمونا [مرکز تجهیزات هستهای اسرائیل] خبر از سطح جدیدی از تهدیدهای تهاجمی ایران میدهد.»
این تحلیلگر اسرائیلی تاکید کرد: «این قضیه اکنون بیش از هر زمان دیگری مهم است، زیرا ایران تهدید به حمله به تجهیزات هستهای دیمونا کرده است؛ اقدامی که به معنای افزایش خطرناک لحن تهاجمی است. در ضمن، این در حالی است که ایران دارد جنبههایی از برنامه پهپادی و فناوریهای جدید خودش را آشکار میکند.»
فرنتزمن تاکید کرد که پخش فیلم شبیهسازی حمله در نهادهای خبری نزدیک به سپاه همچون فارس و تسنیم نشان میدهد که این «تلاش هدفمندی برای تهدید کردن اسرائيل است.»
این تحلیلگر گفت گرچه تهدید اسرائیل از سوی ایران موضوع جدیدی نیست، تصمیم به آزمایش موشکهای دوربرد بالیستیک، رونمایی از یک پرتابگر جدید چند پهپادی، و شبیهسازی دیجیتال حمله به دیمونا «خبر از سطح جدیدی از تهدیدهای تهاجمی ایران میدهد.»
ایران قبلا خبر از استفاده شورشیان حوثی در یمن از پهپادی مشابه را داده بود. این گروه مورد حمایت جمهوری اسلامی ایران، این پهپاد با نام «عید» را در حمله به تجهیزات نفتی آرامکو در عربستان سعودی استفاده کرده بود. هفتهنامه نیوزویک در حدود یک سال پیش (در ژانویه ۲۰۲۱) گزارش داده بود که پهپادهای شاهد ۱۳۶ ایران احتمالا در یمن مستقرند. در آن زمان گفته شد که این پهپاد ۲۰۰۰ کیلومتر برد دارد و در نتیجه میتواند از خاک یمن به جنوب خاک اسرائیل برسد. به نظر میرسد ایران اکنون استفاده از این پهپاد (یا مشابه آن را) در یمن تایید کرده است.
فرنتزمن با اشاره به این واقعیت گفت: «رویهمرفته شاهد افزایش تهدیدهای پهپادی ایران و در ضمن شیوه جدید تلفیق پهپاد و موشک توسط ایران در برنامههای آفندی آن کشور هستیم.»
جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۹ با استفاده از ۲۵ پهپاد و موشک کروز به برخی از مهمترین تجهیزات نفتی عربستان سعودی حمله کرد؛ حملهای که حوثیها به گردن گرفتند اما رد پای ایران در آن به وضوح پیدا بود. حکومت ایران فناوری پهپادی خود را علاوه بر حوثیها به سایر متحدانش در منطقه نیز داده است: از گروههای شبهنظامی عراق تا حزبالله لبنان و حماس فلسطین. در ماه مه، برخی از گروههای مستقر در عراق کوشیدند با این پهپاد از طریق خاک سوریه به اسرائيل حمله کنند.
در جریان جنگ داخلی سوریه، شاهد درگیریهای غیرمستقیم ایران و اسرائیل بودهایم که معمولا در عرصه هوایی انجام میشود. در فوریه ۲۰۱۸ بود که ایران پهپادی را از پایگاه «تی ۴» در خاک سوریه بلند کرد و وارد حریم هوایی اسرائیل کرد. ایران در ضمن با پهپاد به نیروهای آمریکا در عراق و پایگاه التنف در سوریه حمله کرده است. در ماه ژوییه، ایران با پهپاد به یک کشتی تجاری در دریای عمان حمله کرد.
فرنتزمن که کتابی درباره پهپادها نوشته است، آشنایی خوبی با این وسیله نظامی دارد. او تاکید کرد که علیرغم سابقه گسترده جمهوری اسلامی ایران در استفاده از پهپادها، ترکیب مشترک پهپادهای دوربرد کوچک و انتحاری در کنار موشکهای بالیستیک خبر از تهدیدی بیسابقه میدهد؛ بهخصوص وقتی در کنار تهدید مستقیم دیمونا قرار بگیرد.
این تحلیلگر اسرائیلی با اشاره به مذاکرات وین افزود: «این فیلمهای تهاجمی نشان میدهد که ایران گزینه نظامی را در کنار مذاکرات حفظ کرده است و ترسی از عواقب تهدیدهای خود ندارد.»
حمله احتمالی اسرائیل به ایران نیز همچنان از موضوعهای داغ آن کشور است. چاک فرهلیچ، معاون مشاور سابق امنیت ملی اسرائیل که اکنون استاد علوم سیاسی در دانشگاههای کلمبیا در نیویورک و تلآویو در اسرائيل است، روز یکشنبه در مقالهای در روزنامه هاآرتص نوشت: «از زمانی که احتمال توافق فوری هستهای کمرنگ شده است، بسیاری به غلط کاغذ سیاه میکنند و مینویسند اسرائیل گزینه نظامی ندارد. اما اسرائیل اگر بهتنهایی با ایران روبهرو شود دست به حمله خواهد زد.» او در این مقاله واکنش احتمالی ایران به حمله اسرائیل را پیشبینی کرد.
فرهلیچ گفت که تحلیلگران به اشتباه بر این موضوع تمرکز کردهاند که اسرائیل احتمالا توان نابودی یکجای برنامه هستهای ایران در یک عملیات واحد را ندارد، اما در واقع هدف اسرائیل اصلا چنین چیزی نخواهد بود. او گفت چنین چیزی شاید تا ده سال پیش ممکن بود اما اکنون ایران دانش کافی برای بازسازی برنامه خود دارد. او افزود: «حمله موفق امروز فقط میتواند حداکثر امید به این داشته باشد که تاخیری چشمگیر در برنامه هستهای ایران ایجاد کند، و چنین کاری هم احتمالا فقط از پس آمریکا برمیآید.»
این تحلیلگر که کتابی به نام «امنیت ملی اسرائیل: راهبردی جدید برای دورانی از تغییر» نوشته است، گفت که هدف اسرائيل محدودتر خواهد بود: «خریدن وقت بیشتر و ایجاد موقعیتی که در آن جامعه بینالمللی به رهبری آمریکا بالاخره به این سمت سوق داده شود که اقدام قاطع دیپلماتیک و اقتصادی انجام دهد، بهخصوص با توجه به ادامه اقدامهای اسرائیل. ظرفیتهای محدود اسرائیل کاملا از پس چنین چیزی برخواهد آمد.»
فرهلیچ در ضمن گفت که احتمالا درگرفتن جنگ منطقهای در پی حمله اسرائیل «بدترین سناریو» است و نه سناریویی محتمل. او گفت که «دهها سال تجربه با ایران» نشان میدهد که پاسخ ایران احتمالا بسیار محدود خواهد بود و احتمالا فقط شاهد حملهای موشکی از سوی حزبالله به اسرائیل خواهیم بود. او تاکید کرد که «جبهه خانگی اسرائیل با سطحی از خرابی روبهرو میشود که تا کنون هرگز تجربه نکرده است و اسرائيل شاید حتی خود را در جنگی چندجبههای بیابد- نه فقط علیه حزبالله که علیه خود ایران و نیروهای موتلف با ایران در سوریه، عراق، یمن، حماس، و دیگران.»
او افزود که شاید شاهد حملههای محدود به متحدان آمریکا همچون عربستان سعودی و حتی نیروها و سفارتخانههای آمریکایی هم باشیم، اما «اوضاع به احتمال زیاد از این فراتر نخواهند رفت.»
فرهلیچ نوشت: «در واقع آخرین چیزی که ایران میخواهد، تقابل نظامی واقعی با آمریکا است. ایران شاید اهل کشتار باشد، اما اهل خودکشی نیست، و خیلی خوب از توازن قوای واقعی در منطقه باخبر است.»
این تحلیلگر در انتهای تحلیل خود نوشت که اسرائیل اگر بهتنهایی با ایران روبهرو شود «بدیلی نخواهد داشت مگر این که حمله کند و ببیند اوضاع چگونه پیش خواهند رفت.» او افزود: «ارتش اسرائیل امروز برای چنین سناریویی آماده میشود. این گزینه هر قدر بد باشد، ولی این که اجازه دهیم ایران هستهای شود، تحملناپذیرتر است.»