آیتالله علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، در دیدار با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، در تهران ناتو را «موجودی خطرناک» خواند و به آقای پوتین گفت که اگر او در اوکراین «ابتکار عمل» را در دست نمیگرفت «طرف مقابل با ابتکار خود موجب وقوع جنگ میشد».
روسای جمهور روسیه و ترکیه در سفر به تهران برای شرکت در نشست سهجانبه سوریه، با آیتالله علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی هم دیدار کردند.
نشست سه جانبه موسوم به «نشست آستانه» سهشنبه شب در تهران برگزار شد.
رئیس جمهور روسیه برای پنجمین بار در دوران رهبری آیتالله خامنهای با او دیدار کرد. تصاویر این دو دیدار نشان میدهد که رهبر جمهوری اسلامی به گرمی از آقای پوتین استقبال کرده است.
آقای خامنهای در این دیدار همکاریهای بلند مدت ایران و روسیه را در شرایط تحریم «عمیقا به نفع هر دو کشور» دانست و گفت تفاهمها و قراردادهای دو طرف در زمینه نفت و گاز «باید تا انتها پیگیری و عملیاتی شود».
ساعاتی پیش از ورود آقای پوتین به تهران، وزارت نفت ایران اعلام کرد که تفاهمنامه «بزرگترین سرمایهگذاری خارجی در تاریخ صنعت نفت» را با روسیه امضا کرده است.این تفاهمنامه بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت گازپروم روسیه به ارزش «حدود ۴۰ میلیارد دلار» امضا شد.
آقای خامنهای «زورگویی و حیلهگری» آمریکا را یکی از عوامل فروپاشی شوروی سابق خواند و با ستایش از حکمرانی آقای پوتین گفت: «البته روسیه در دوره جنابعالی استقلال خود را حفظ کرده است.»
او در دیدارهای قبلی خود هم رئیس جمهور روسیه را «دارای شخصیتی قوی و اهل تصمیم و عمل» توصیف کرده بود.
رهبر جمهوری اسلامی با تایید ضمنی حمله روسیه به اوکراین گفت: «اگر راه مقابل ناتو باز باشد، حد و مرزی نمیشناسد و اگر جلوی آن در اوکراین گرفته نمیشد، مدتی بعد به بهانه کریمه، همین جنگ را به راه میانداخت.»
روسیه شبه جزیره کریمه را که متعلق به اوکراین بود بعد از جنگ سال ۲۰۱۴ به خاک خود ضمیمه کرد.
دومین سفر خارجی پوتین بعد از حمله به اوکراین
ولادیمیر پوتین در دومین سفر خارجی خود از زمان آغاز حمله روسیه به اوکراین، به تهران رفت تا با ابراهیم رئیسی و رجب طیب اردوغان، روسای جمهور ایران و ترکیه در نشست «روند آستانه» برای برقراری صلح در سوریه شرکت کند.
آقای پوتین بعد از ورود به تهران از فرودگاه مهرآباد و بدون برگزاری مراسم استقبال رسمی -مانند آنچه برای آقای اردوغان برگزار شد- به دیدار ابراهیم رئیسی رفت.
خبرگزاری دولتی ایران (ایرنا) نوشت که روسای جمهور ایران و روسیه در دیدارشان «درباره گسترش بیش از پیش روابط در حوزههای مختلف از جمله انرژی، ترانزیت و مبادلات تجاری و نیز تحولات منطقه گفتگو کردند.»
جنگ اوکراین و تحریمهای شدید غرب علیه روسیه، همکاریهای اقتصادی و سیاسی مسکو با تهران و تلاش برای باز کردن راهی برای صدور غلات اوکراین و همین طور قصد ترکیه برای عملیات نظامی گسترده در شمال سوریه از جمله مهمترین محورهای نشست سهجانبه و دیدارهای دوطرفه رهبران ایران، روسیه و ترکیه است.
رئیس جمهور روسیه به صورت جداگانه با رجب طیب اردوغان هم دیدار میکند.
هشدار به اردوغان درباره حمله به سوریه
پیش از دیدار با رئیس جمهور روسیه، آیتالله خامنهای با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه ملاقات کرد. او در این دیدار به مخالفت صریح خود را با عملیات احتمالی ترکیه در شمال سوریه را اعلام کرد.
آقای خامنهای با اشاره به «برخی نقلقولها» درباره حمله نظامی به شمال سوریه گفت: «این کار قطعا هم به ضرر سوریه هم به ضرر ترکیه و هم به ضرر منطقه است.»
اشاره او به گزارشها درباره قصد ارتش ترکیه برای عملیات نظامی در شمال خاک سوریه، علیه شبه نظامیان کرد و گروههایی است که آنها را خطری برای امنیت ملی و تمامیت ارضی خود می داند. اما روسیه و ایران به عنوان دو متحد اصلی سوریه، مخالفت چنین عملیاتی هستند.
آقای خامنهای به رئیس جمهور ترکیه گفت که «ما در مبارزه با تروریسم مطمئناً با شما همکاری میکنیم» اما همزمان هشدار داد که «حمله نظامی در سوریه به نفع تروریستها خواهد بود.»
رهبر جمهوری اسلامی از «بازگشت قرهباغ به جمهوری آذربایجان» استقبال کرد، اما هشدار داد که «اگر سیاستی مبنی بر مسدود کردن مرز ایران و ارمنستان وجود داشته باشد، جمهوری اسلامی با آن مخالفت خواهد کرد چرا که این مرز یک راه ارتباطی چند هزار ساله است.»
رجب طیب اردوغان در نشستی خبری با ابراهیم رئیسی هم شرکت کرد و گروههای کرد پکک و پژاک را «معضل اصلی دو کشور در مبارزه با تروریسم» دانست.
او با ابراز تاسف از کاهش حجم تجارت دو طرف در دوره شیوع کرونا به ۷/۵ میلیارد دلار گفت که این رقم باید به ۳۰ میلیارد دلار برسد.
او به «جهش قابل ملاحظه» ترکیه در عرصه تولید صنایع دفاعی در سالهای اخیر اشاره کرد و گفت «همبستگی دو کشور در این زمینه اهمیت زیادی برای من دارد.»
دیدار روسای جمهور سه کشور درباره سوریه
به گزارش خبرگزاری رسمی ایرنا سه کشور در بیانیه پایانی «نشست آستانه» در تهران تاکید کردهاند که «منازعه سوریه راه حل نظامی ندارد.»
در بند دوم بیانیه پایانی روسای جمهور سه کشور آمده است که آنها «بر تعهد تزلزل ناپذیر خود به حاکمیت، استقلال، وحدت و تمامیت ارضی جمهوری عربی سوریه و همچنین به اهداف و اصول منشور ملل متحد تأکید و تصریح کردند که این اصول باید مورد احترام همگان بوده و هیچ اقدامی، فارغ از عاملان آن، نباید این اصول را تضعیف نماید.»
آنها همچنین گفتند که برای «مبارزه با تروریسم در همه اشکال و مظاهر» مصمم هستند و نوشتند که «افزایش حضور و فعالیت گروههای تروریستی و گروههای وابسته به آنها با نامهای گوناگون در مناطق مختلف سوریه، از جمله حملاتی که تأسیسات غیرنظامی را هدف قرار داده و منجر به تلفات جانی بیگناهان میشود» را محکوم می کنند.
در این بیانیه آمده است که رهبران سه کشور «تمامی تلاشها برای ایجاد واقعیات جدید میدانی به بهانه مبارزه با تروریسم، از جمله ابتکارات غیرمشروع خودمختاری را مردود دانسته، و عزم خود را برای مقابله با دستورکارهای جداییطلبانه که با هدف تضعیف حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه و نیز تهدید علیه امنیت ملی کشورهای همسایه از طریق حملات و نفوذهای فرامرزی صورت میگیرد را ابراز نمودند.»
براساس نسخه فارسی این بیانیه که ایرنا منتشر کرده سه کشور همچنین حملات اسرائیل به سوریه را محکوم کردند.
در پایان گفته شد که نشست بعدی سه جانبه سران «روند آستانه» در روسیه برگزار خواهد شد.