در ۱۴ ماهی که از شیوع بیماری کووید۱۹ در ایران می‌گذرد هشتاد هزار پرستار مبتلا شده و دست‌کم ۱۱۰ نفرشان جان باخته‌اند. در این مدت تعداد زیادی از پرستاران مهاجرت کرده‌اند که تعداد آنها در ماه تا ۵۰۰ نفر هم برآورد می‌شود.
دبیر شورای عالی نظام پرستاری می‌گوید آمار منتشر شده هفته پیش درباره تعداد پرستارانی که در سال گذشته از ایران مهاجرت کرده‌اند درست نیست.
خبرگزاری ایلنا، شنبه ۲۸ فروردین از قول حمیدرضا عزیزی گزارش داد که مطابق آمارهایی که واحد بین‌الملل این نهاد ارائه کرده در سال گذشته هر ماه بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ پرستار از ایران مهاجرت کرده‌اند.
عزیزی در ادامه گفته است: «مهاجرت پرستاران به خارج از کشور به دلیل شرایط کرونا و مسائل معیشتی و مشکلات اقتصادی کشور است که در یک الی یک سال و نیم گذشته رخ داده است.» او افزود آمار مهاجرت ۵۰۰ پرستار در ماه درست نیست.
مهاجرت ۵۰۰ پرستار در ماه؟
آرمین زارعیان، رئیس هیئت مدیره نظام پرستاری تهران حدود یک هفته پیش به خبرگزاری دانشجو گفته بود از آغاز پاندمی کرونا هر ماه حدود ۵۰۰ پرستار از ایران به کشورهایی مانند کانادا، سوئد و برخی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس مهاجرت کرده‌اند.
اختلاف این دو آمار که هر دو از سوی مقام‌های ارشد امور پرستاری بیان شده بسیار زیاد است و علت آن مشخص نیست. در روایت عزیزی تعداد پرستارانی که سال گذشته از ایران مهاجرت کرده‌اند حداکثر هزار و ۴۴۰ نفر بوده اما زارعیان این رقم را تا شش هزار نفر عنوان می‌کند.
با وجود این اختلاف، اظهارات هر دو مقام درباره علت مهاجرت پرستاران از ایران بسیار به هم شباهت دارد. زارعیان می‌گوید پرستاران مهاجر اغلب از شرکت‌های خصوصی هستند و “به دلیل عدم برخورداری از حق و حقوق کافی و منطقی در ازای کاری که انجام می‌دهند” مهاجرت می‌کنند.
زنگ خطر مهاجرت پرستاران
دبیر شورای عالی نظام پرستاری می‌گوید در کنار وضع بد معیشتی و اقتصادی ایران، نیاز به پرستار در کشورهای اروپایی با توجه به بالا بودن تعداد سالمندان علت دیگری است که انگیزه مهاجرت را افزایش می‌دهد.
او مهاجرت پرستاران را “یک زنگ خطر” خوانده و به ایلنا گفته است: «در کشور ما نظام پرداخت بسیار معیوب است و این باعث می‌شود تا وقتی تبعیض‌ها، بی‌عدالتی‌ها و رفتارهای ناشایست در حوزه‌ی نظام سلامت اتفاق بیفتد، افراد انگیزه خود برای خدمت رسانی و ماندن را کامل از دست بدهند.»
در ماه‌های گذشته، به خصوص در دوره اوج شیوع کرونا بسیاری از پرستاران و دیگر اعضای کار درمان، به جز کار طاقت‌فرسا مجبور بوده‌اند ساعت‌ها اضافه کاری کنند.
حدود یک ماه و نیم پیش و در اوج شیوع کرونا در خوزستان تصویری از بیمارستان رازی اهواز در فضای مجازی منتشر شده که می‌تواند بیانگر خستگی مفرط و فشار کاری پرستاران باشد.
کمبود تجهیزات لازم برای پیشگیری از ابتلای کادر درمان به بیماری کووید۱۹ نیز که در ماه‌های نخست پاندمی بیشتر به چشم می‌خورد، پرستاران را به شدت در معرض ابتلا به ویروس کرونا قرار داده است.
۸۰ هزار پرستار مبتلا به کرونا
رئیس کل سازمان نظام پرستاری به تازگی گفته است در ۱۴ ماه گذشته حدود ۸۰ هزار پرستار به بیماری کووید۱۹ مبتلا شده‌اند و هشت هزار نفر هم به دلایل مختلفی “اعم از بستری، قرنطینه و مسائل مربوط به آن از خدمت منفک شده‌اند”.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، محمد میرزابیگی می‌گوید در مجموع ۱۴۰ هزار پرستار کار رسیدگی به بیماران کرونایی را بر عهده دارند و ۱۱۰ نفر آنها بر اثر ابتلا به بیماری کووید۱۹ جان خود را از دست داده‌اند.
میرزابیگی با انتقاد از مسئولان که جلو مسافرت‌ها در تعطیلات نوروز را نگرفته‌اند گفته در این ایام ۱۵ هزار نفر که آزمایش کرونای آنها به طور قطعی مثبت بوده “به راحتی و آزادانه در سطح کشور راه افتادند و به سفر رفتند و بار کاری پرستاران و مدافعان سلامت را به شدت بالا بردند”.
او درباره چگونگی تشخیص مسافرت رفتن این مبتلایان توضیح بیشتری نداد اما گفت: «به عنوان نماینده جامعه پرستاری به خاطر این مسئله به وزیر بهداشت، وزیر ارتباطات، وزیر کشور و رئیس سازمان گردشگری معترض هستیم. آنان باید پاسخگوی پرستاران باشند.»
رئیس کل سازمان نظام پرستاری می‌گوید بر اساس استانداردهای جهانی به ازای هر هزار نفر جمعیت دست‌کم به چهار پرستار نیاز است اما این نسبت در ایران به یک هم نمی‌رسد و حدود ۹ دهم بیشتر نیست.
روزنامه فرهیختگان آذر ماه سال پیش به نقل از دبیرکل خانه پرستاری نوشته بود حدود پنج سال پیش تعداد پرستاران در ایران به ازای هر هزار نفر ۶/ ۱ نفر بوده است. تغییر این نسبت کاهش شمار پرستاران را آشکارتر می‌کند.