۱۴ استان ایران در محاصره گردوخاک قرار گرفته و استمرار آلودگی هوا در استان مرکزی منجر به تعطیلی دوبارهٔ ادارات و مؤسسات آموزشی این استان شده است.
سازمان هواشناسی کشور اعلام کرد که در روزهای دوشنبه و سه‌شنبه، دوم و سوم مرداد، ۱۴ استان به دلیل وزش باد شدید، خیزش گردوخاک و کاهش کیفیت هوا در وضعیت جوی سطح زرد قرار دارند.
بر اساس گزارش این سازمان، این استان‌ها عبارت‌اند از: خراسان جنوبی، خراسان شمالی، خراسان رضوی، کرمان، سیستان و بلوچستان، یزد، چهارمحال و بختیاری، اصفهان، سمنان، قم، مرکزی، تهران، خوزستان و بوشهر.
سازمان هواشناسی به بیماران تنفسی، افراد سالخورده و کودکان و کویرنوردان در این استان‌ها توصیه کرد از تردد غیرضروری اجتناب کنند.
این سازمان همچنین از احتمال خسارت به تجهیزات شهری و برون‌شهری از جمله سقوط بنر، تابلوهای تبلیغاتی، داربست‌ها و سازه‌های موقت، احتمال سقوط اشیاء از ارتفاعات و احتمال شکستن نهال‌ها و درختان کهنسال در این استان‌ها خبر داده است.
«احتیاط در تردد جاده‌ای، اطمینان از استحکام سازه‌های موقت، احتیاط در فعالیت‌های عمرانی، احتیاط در عبور و مرور و عدم پارک خودرو در حاشیه ساختمان‌های نیمه کاره و درختان کهنسال و محدودیت در فعالیت‌های کشاورزی» نیز از دیگر توصیه‌هاست.
پیشتر سحر تاجبخش، رئیس سازمان هواشناسی کشور، دربارهٔ علت افزایش طوفان‌های شن در چند روز اخیر به‌ویژه در شرق کشور به خبرگزاری دولتی ایرنا گفته است: «یکی از این مخاطرات جدی تغییر اقلیم می‌تواند طوفان گردوخاک باشد که در صورت وزش باد شدید به طوفان‌های بسیار خسارت‌آفرین تبدیل می‌شود.»
در استان مرکزی، کارگروه اضطرار وقوع پدیده گردوغبار، با توجه به پیش‌بینی استمرار شرایط آلودگی هوا و ماندگاری ذرات کمتر از ۱۰ میکرون، تصمیم گرفت ادارات این استان را در روز دوشنبه دوم مردادماه تعطیل اعلام کند.
بر اساس این تصمیم، همهٔ کلاس‌های مؤسسات و آموزشگاه‌ها نیز تعطیل هستند و شعب منتخب بانک‌ها هم طبق اعلام کمیسیون هماهنگی بانک‌ها و بیمه‌ها در این روز به صورت کشیک دایر هستند.
آلودگی هوا با منشأ گردوغبار چند روزی است که استان مرکزی را فرا گرفته است.
در روز شنبه ۳۱ تیر نیز با هجوم ریزگردها و تشدید آلودگی هوا، استانداری استان مرکزی از تعطیلی ادارات این استان خبر داد و همزمان کارگروه اضطرار آلودگی هوای استان قم نیز ساعات کاری را در این استان کاهش داد.
وجود ۳۵ هزار هکتار کانون گردوغبار در استان تهران
در استان تهران اداره‌ها و مدارس تعطیل نشده، اما مقام‌های محیط زیستی نسبت به افزایش گردوغبار در این استان هم هشدار داده‌اند.
زهره عبادتی، معاون محیط‌زیست انسانی اداره حفاظت محیط‌زیست تهران، روز دوشنبه به ایلنا گفت: «در استان تهران حدود ۱۰۰ هزار هکتار مناطق بیابانی وجود دارد که عمدهٔ آن‌ها در شهرستان‌های ملارد، ورامین، پاکدشت و ری واقع شده‌اند.»
او افزود: «برخی از این مناطق به وسعت ۳۵ هزار هکتار جزو کانون‌های بحرانی فرسایش بادی محسوب می‌شوند که بیشتر آن‌ها در شهرستان‌های ملارد و ورامین قرار گرفته‌اند.»
به‌گفتهٔ این مقام دولتی، در شرایط وزش باد شدید، کانون‌های داخل استان تهران نیز مانند‌های کانون‌های بیرون استان و کانون‌های فراملی بر افزایش غلظت گردوغبار در سطح استان تأثیر می‌گذارند.
عبادتی ادامه داد: «با وجود این‌که شرایط بارندگی‌ها در سال جاری نسبت به سال قبل از آن بهتر بود، ولی باز هم میزان بارش‌ها در استان تهران و استان‌های هم‌جوار نسبت به متوسط بلندمدت به شکل محسوسی کاهش پیدا کرده است.»
دشواری تأمین آب جنگل‌های دست‌کاشت و پوشش‌های گیاهی کاشته‌شده در مناطق بیابانی استان تهران عاملی است که به‌گفتهٔ معاون اداره حفاظت محیط‌زیست تهران باعث شده اجرای طرح‌های تثبیت کانون‌های گردوغبار در سطح استان با کُندی پیش برود.
رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم در وزارت بهداشت قبلاً اعلام کرده است که تقریباً «نیمی از جمعیت ایران» با چنین طوفان‌هایی مواجه‌اند که بر سلامت آن‌ها اثر می‌گذارد.
وضعیت کنونی در حالی شکل گرفته که تیرماه پارسال سرپرست وقت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری از افزایش ۶۶ درصدی استان‌های بیابانی در کشور خبر داده و گفته بود مناطق بحرانی برای ریزگردها نیز در حدود ۴۳ درصد گسترش یافته است.
به‌گفتهٔ او، شمار استان‌های بیابانی ایران از ۱۴ استان در آغاز برنامهٔ چشم‌انداز ۲۰ ساله، به حدود ۲۱ استان تا سال گذشته افزایش یافته است.