وزیران خارجه آمریکا و بریتانیا روز دوشنبه ۱۳ اردیبهشت در یک نشست مطبوعاتی در لندن، گزارشهای منتشر شده در مورد قریبالوقوع بودن توافق با ایران برای آزادی زندانیان دو طرف را رد کردند.
با این حال، آنتونی بلینکن و دومینیک راب، در این نخستین دیدار میان خود، تاکید کردند که آزادی زندانیان شهروندانشان در ایران در اولویت تلاش دیپلماتیک آنها قرار دارد.
یک روز پیش از آن، شبکه تلویزیونی المیادین در لبنان، که گفته میشود با جمهوری اسلامی ایران همسو است، به نقل از منابعی گفته بود معاملهای میان آمریکا و ایران به زودی اجرا خواهد شد که شامل تبادل زندانیان و انتقال بخشی از پولهای مورد درخواست ایران از آمریکا و بریتانیا است.
از گزارش المیادین چنین استنباط شده بود که معامله ادعایی سه جانبه آمریکایی- بریتانیایی- ایرانی، در جریان مذاکرات روزهای گذشته در وین، میان ایران و هیاتهای نمایندگی کشورهای دیگر، تنظیم شده است. مذاکرات وین، نوعی گفتوگوی غیرمستقیم میان ایران و آمریکا بر سر احیای برجام محسوب میشود.
گزارش المیادین از این منظر مورد توجه رسانههای جهانی قرار گرفت که در صداوسیمای ایران نیز بازتاب یافت.
المیادین مدعی بود که ایران چهار شهروند ایرانی- آمریکایی زندانی در این کشور را رها خواهد کرد و در برابر هفت میلیارد دلار از پولهای توقیف شده ایران در آمریکا آزاد خواهد شد؛ این شبکه همچنین ادعا کرد که در برابر بازگشت نازنین زاغری- رتکلیف، شهروند ایرانی- بریتانیایی از تهران، لندن نیز ۴۰۰ میلیون پوند از پول مصادره شده دولت شاهنشاهی ایران در بریتانیا را سرانجام به ایران مسترد خواهد کرد.
اما آنتونی بلینکن، که برای اولین بار پس از احراز پست وزارت خارجه در دولت جو بایدن، به بریتانیا سفر کرده است، روز دوشنبه در پی دیدار با همتای بریتانیایی خود، دومینیک راب، گفت گزارشهای منتشر شده «دقیق نیست».
آقای بلینکن در همین حال افزود که «هیچ اولویتی بالاتر از بازگرداندن همه آمریکاییهای بازداشت شده، به خانه نیست».
وزیر خارجه آمریکا تصریح کرد: باید «به طرزی قاطعتر علیه بازداشتهای خودسرانه شهروندان، که با اغراض سیاسی صورت میگیرد، موضع گرفت».
دومینیک راب نیز به خبرنگاران گفت دولت بوریس جانسون «در حال کار فشرده» با هدف آزاد کردن شهروندان بازداشت شده در ایران است.
وزیر خارجه بریتانیا عنوان کرد: «این وظیفه ایران است که کسانی را که خودسرانه، و از نگاه بریتانیا، به صورت غیرقانونی زندانی شدهاند، آزاد کند».
در حالی که عوامل متعددی در بریتانیا و بهویژه ریچارد رتکلیف، همسر انگلیسی خانم زاغری، در سالهای گذشته پیگیرانه برای بازگرداندن این کارمند بنیاد رویترز- تامپسون، به آغوش فرزند خردسالش در بریتانیا تلاش کردهاند، دادگاه انقلاب هفته گذشته علیه خانم زاغری حکم تازهای مبنی بر یک سال دیگر حبس و ممنوعیت خروج از ایران در این دوره جدید محکومیت، صادر کرد.
آقای رتکلیف و بخشی از سیاستمداران بریتانیایی بر این باورند که نازنین زاغری به گروگانی برای بازگرداندن پولهایی مبدل شده که بریتانیا در زمان حکومت پادشاهی پهلوی دوم، در برابر خرید تانکهای چیفتن با ایران امضا کرد اما بهدنبال انقلاب ایران، آن قرارداد اجرایی نشد.
بوریس جانسون، نخستوزیر بریتانیا، دوشنبه شب با تاکید بر اینکه آزادی نازنین زاغری و بدهی دهها ساله بریتانیا به ایران «دو مقوله جداگانه هستند»، افزود که بریتانیا «هر کاری» برای رهایی او خواهد کرد.
سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران، بامداد دوشنبه در تهران گفته بود که موضوع تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا «همواره در دستور کار ایران بوده؛ همیشه طرحها و ایدههایی مطرح بوده» اما او نیز جزئیات عنوان شده در گزارش المیادین را عملا تایید نکرد.
با این حال، دیدار آنتونی بلینکن و دومینیک راب در بحبوبه تشدید گمانهزنیها در خصوص تنظیم نوعی معامله بین ایران و آمریکا در جریان مذاکرات وین، مورد توجه رسانههای جهانی قرار گرفته است.
رسانههایی در اسرائیل در روزهای اخیر گزارش دادهاند که ظاهرا قصد دولت جو بایدن برای احیای برجام و دستیابی به توافقهایی با ایران، با هدف کلی کاهش تنش و بحران در منطقه، جدی است و این در حالی که دولت اسرائیل از آن عمیقا ناخشنود و سرخورده است.
ایران تنها یکی از موضوعهای متعدد در مذاکرات وزیران خارجه آمریکا و بریتانیا در دیدار روز دوشنبه آنها در لندن بود.
از زمان شیوع ویروس جهانگیر کرونا، این اولین بار است که وزیران خارجه هفت کشور صنعتی، در کنار وزیران خارجه چند کشور دیگر، از جمله هند، آفریقای جنوبی و استرالیا، از روز سهشنبه اجلاسی رو در رو برای بررسی مسائل مهم جهانی برگزار میکنند.
تحریم شهروندان روسیه، تغییرات آبوهوایی و تصمیم اخیر جو بایدن به خارج کردن نظامیان آمریکا از افغانستان از پاییز امسال، امور مرتبط با روسیه و اقدامات مسکو در قبال اوکراین، که از نظر بریتانیا و آمریکا، «تهاجمی» توصیف شده، و همچنین رویه کشورهای صنعتی در قبال کره شمالی، از جمله مسائلی است که در جریان اجلاس وزیران خارجه کشورهای صنعتی در لندن مطرح میشود.
هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان، یک روز پیش از آغاز اجلاس، هشدار داد که «حکومتهای خودکامه» در سراسر جهان «در تقلای بازی دادن» کشورهای دیگر هستند. او گفت نباید مقهور این بازی شویم.
به گفته آقای ماس، در این وضعیت، نقض قوانین بینالمللی به «یک رویه عادی» تبدیل شده اما «حائز اهمیت است که ما ارزشهای خود در خصوص دمکراسی، حکومت مبتنی بر قانون، حقوق بشر و نظم جهانی را به صورت متحد و معتبر حفظ کنیم».
در زمان دولت پیشین آمریکا به ریاستجمهوری دونالد ترامپ، نظر به تضعیف جایگاه آن کشور در جامعه جهانی، اجلاس سران و وزیران خارجه قدرتهای صنعتی، معمولا با تشنج و گاه بحرانهای جدی همراه میشد.