ایران وایر: نخستین مناظره میان «مسعود پزشکیان» و «سعید جلیلی» به‌عنوان دو کاندیدای راه‌یافته به دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم، زیر سایه انتقادات پزشکیان به سیاست‌هایی برگزار شد که تعیین‌کننده آن‌ها، «علی خامنه‌ای»، رهبر جمهوری اسلامی بود.
اولین مناظره دور دوم انتخابات، شامگاه ۱۱تیر۱۴۰۳ با موضوع «فرهنگی-سیاسی» بین دو نامزدی برگزار شد که هرکدام تنها توانستند حدود ده میلیون رای کسب کنند.
پزشکیان در حوزه‌های سیاست خارجی جمهوری اسلامی، سیاست‌های کلی نظام در مواجه با اعتراضات مردمی، فیلترینگ و …، به سعید جلیلی اعتراض داشت. اگرچه سعید جلیلی نماینده جبهه انقلابی و اصول‌گرایان در انتخابات پیش رو حامی این سیاست‌هاست، ولی طراح آن شخص رهبری است. آقای پزشکیان در بخشی از این مناظره نیز به نقش رهبر جمهوری اسلامی در این رابطه اشاره کرد و گفت: «رییس شورای عالی امنیت، ملی رییس جمهور است و تصمیم را در نهایت، تدبیر رهبری می‌گیرد.» این بخش از صحبت‌های پزشکیان در رسانه‌های نزدیک به حاکمیت حذف شد.
***
مسوول واقعی رهبری‌ست
بخش عمده‌ای از این مناظره به گفت‌وگو نامزدها در رابطه با «برجام» «اف‌ای‌تی‌اف» و سیاست خارجی گذشت.
پزشکیان که «محمدجواد ظریف»، مسوول عقد برجام از چهره‌های اصلی ستاد اوست، در دفاع از برجام گفت: «می‌گویند برجام ایراد دارد، اما نتانیاهو خودش را می‌کشت که برجام اجرا نشود. در داخل هم با هم دعوا کردیم که برجام اجرا نشود. وقتی گفت‌وگو می‌کنید، یک چیزی می‌دهید و یک چیزی می‌گیرید و این‌طور نیست همه‌چیز را بگیرید.»
از سعید جلیلی به‌عنوان چهره مخالف برجام یاد می‌شود. همچنین در جریان مناظره‌های دور اول این انتخابات، «مصطفی پورمحمدی»، از نقش فعالانه آقای جلیلی در مخالفت با پیوستن ایران به گروه ویژه اقدام مالی (اف‌ای‌تی‌اف) پرده برداشت و گفت که او نمی‌خواست این کار در دولت «حسن روحانی» انجام شود.
پزشکیان نیز با پیش کشیدن مساله اف‌ای‌تی‌اف و قرار گرفتن ایران در لیست سیاه گروه ویژه اقدام مالی گفت: «بابت اف‌ای‌تی‌اف و برجام چقدر ضرر می‌کنیم؟ شاید روزانه ۱۰ هزار میلیارد ضرر می‌کنیم. سی درصد ارزان می‌فروشیم و گران می‌خریم، تازه جنس آشغال و بنجل به ما می‌دهند. یک عده هم کاسب تحریم هستند و تا دلشان می‌خواهد می‌خورند و ما هم بی‌خبریم؛ چون شفاف نیست و بلا سر مردم می‌آید.»
اما جلیلی مدعی شد که دولت حسن روحانی ۴۱ بند اف‌ای‌تی‌اف را امضا کرده بود. او اظهار داشت: «این‌طور نیست که همه کشورها همه این بندها را اجرا کنند، ولی شما همه بندها را اجرا کردید. با‌این‌حال اف‌ای‌تی‌اف می‌گوید من این‌ها را قبول ندارم و بعد باید اقدام دیگری انجام دهید.»
او سپس عنوان کرد که ایران در ماجرای برجام و اف‌ای‌تی‌اف «طلبکار» است و ادامه داد: «آژانس ۱۵ بار تایید کرده است شما تعهدات خود را اجرا کردید و طرف مقابل اجرا نکرده است. شما باید طلبکار باشید و اگر می‌گویید برجام ادامه یابد، باید اول تعهداتش را اجرا کند.»
سعید جلیلی همچنین تاکید کرد ایران «نباید معطل سه قدرت جهانی شود. ۲۰۰ کشور وجود دارد.»
آقای جلیلی گفت برنامه او تبدیل هر سفارتخانه به یک سکوی صادراتی و افزایش مبادلات با کشورهای همسایه و همچنین استفاده از فرصت «ترانزیت» است.
پزشکیان در بخش دیگری از مناظره با محوریت سیاست خارجی در پاسخ به مجری برنامه درباره مذاکره با آمریکا، در حالی که «قاسم سلیمانی» را این کشور ترور کرده است. گفت: «شهید سلیمانی در غزه موی دماغ آمریکا بود.»
طرفداران جلیلی این جمله را توهین به قاسم سلیمانی دانسته و در شبکه‌های مجازی به آن واکنش نشان دادند.
این دو نامزد همچنین بر سر «برنامه» با یکدیگر به مجادله پرداختند و یکدیگر را به نداشتن برنامه متهم کردند.
جلیلی البته مدعی بود که در پی سال‌ها تشکیل «دولت سایه»، برنامه جامعی دارد، اما پزشکیان تاکید داشت که چنین برنامه‌ای وجود ندارد و دولت احتمالی او در پی اجرای برنامه توسعه هفتم است.
در نهایت پزشکیان با تاکید بر اینکه در شرایط فعلی امکان رشد هشت درصدی وجود ندارد، گفت: «حاضر است از رقابت انتخاباتی کنار بکشد، به شرط آن که سعید جلیلی رشد ۸ درصدی را تضمین کند.» او در این قسمت از جمله عجیبی استفاده کرد و گفت: «از انتخاب می‌کشم کنار، به شرط اینکه او هشت درصد را رشد بدهد، اگر نداد، اعدامش کنند.»
پرونده سازی جلیلی، اعتراض پزشکیان
مسعود پزشکیان در ابتدای صحبت‌های خود و قبل از پاسخ به وضعیت مشارکت در انتخابات تصریح کرد برخلاف آنچه منتشر شده است، او و همکارانش قصد گران کردن بنزین را ندارند.
او در ادامه تاکید کرد: «بنزین را بدون رضایت مردم گران نخواهم کرد و این را قاطع اعلام می‌کنم.»
این نامزد انتخابات همچنین توهین به مولوی «عبدالحمید» که به فرزند او منسوب شده بود را تکذیب کرد. اشاره او به پخش یک اسکرین شات از پیامکی منسوب به پسر مسعود پزشکیان در فضای مجازی است که در آن الفاظ توهین‌آمیزی نسبت به مولوی عبدالحمید به کار رفته بود.
صدرنشین آرا در دور اول انتخابات همچنین با انتقاد از فضای حاکم بر تبلیغات انتخاباتی، از «حزب‌اللهی‌هایی» که در حرم عبدالعظیم به او لقب «منافق» دادند، انتقاد کرد.
سعید جلیلی، دیگر نامزد این انتخابات که همراه مجموعه‌ای از تصاویر مطالب منتشر شده توسط کاربران در شبکه‌های اجتماعی به محل مناظره رفته بود، مدعی شد که «توهین‌ها» به خود را جمع‌آوری کرده است. او همچنین به «طالبان» خواندن خود توسط اطرافیان رقیبش اشاره کرد و گفت این حرف‌ها «مشکلات مردم» را حل نمی‌کند.
سعید جلیلی همچنین در بخش دیگری از این مناظره در پاسخ به سوالی درباره میزان مشارکت، با تجلیل از برگزاری انتخابات در جمهوری اسلامی بدون اشاره به برنامه خود گفت باید این روند به سمت «وضع مطلوب» برود.
او با اشاره به لزوم برنامه‌ریزی در این زمینه، استفاده از «استعدادها و بسترهای موجود» را زمینه‌ساز نتیجه گرفتن دانست.
مسعود پزشکیان اما تاکید کرد: «مشارکتی که صورت گرفت نگران‌کننده است؛ قابل قبول نیست که ۶۰ درصد مردم پای صندوق نیایند.»
او در ادامه گفت دلیل این اتفاق آن است که بخشی از مردم را «بازی نمی‌دهیم» و به گفته او، آن‌ها نیز پای صندوق رای نمی‌آیند.
نامزدها «خیابان» را به رسمیت نشناختند؛ فیلترینگ را اما چرا
مسعود پزشکیان در بخشی از این مناظره، نسبت به بازداشت و سرکوب معترضان انتقاد کرد و گفت: «در دولت سیزدهم بسیاری از دانش آموزان را که خواستند اعتراض کنند، تعلیق شدند و اساتید را بازنشسته و بیرون کردند؛ وقتی در جو دانشگاه جامعه و اداره کاری می‌کنیم که هرکسی بخواهد حرفی بزند او را بیرون می‌کنیم، اما از طرف دیگر می‌گوییم خب مردم باید بیایند حرف بزنند؛ مردم اگر با ما بودند حق دارند به خیابان‌ها بریزند، اما اگر با ما نبودند و اعتراضی به عملکرد ما داشتند، اگر بیایند خلاف قانون است؛ آن‌ها را می‌گیریم و در زندان می‌کنیم و بعد می‌گوییم که به‌دلیل اخلال در امور مملکت باید محاکمه شوی.»
جلیلی در پاسخ به این انتقاد پزشکیان گفت: «اعتراض فقط به خیابان آمدن نیست» و مدعی شد: «اتفاقا این فضاهای گفت‌وگو را ما باید شکل دهیم و در دانشگاه‌ها برویم و با دانشجویان صحبت کنیم و حرف‌های‌شان را بشنویم. این گفت‌وگوها باید در خصوص کارگران نیز صورت بگیرد.»
مجری در این بخش از مناظره از هر دو نامزد در رابطه با رویکرد دولت احتمالی‌شان با «اعتراضات مردمی مطابق با قانون اساسی» پرسید و هر دو نامزد ضمن شانه خالی کردن از دادن پاسخ صریح به این سوال، گفتند که تا پیش از رسیدن اعتراض به خیابان باید صدای معترضان شنیده شود و مشکلشان حل شود.
سعید جلیلی در این رابطه گفت: «بحث امر به معروف و نهی امر منکر خیلی متعالی و بزرگ است.» مسعود پزشکیان نیز به همین سوال چنین پاسخ داد: «اگر ما در یک سیستم، برنامه وجود دارد، مسوول را بیاوریم و بگوییم وظیفه داری این برنامه را عمل کنی و اگر انجام نداد، مجازاتش کرد، آن مسوول دیگر حق ندارد حق یک کارگر را ندهد، نمی‌تواند یک دانشجو را بیرون کند و نمی‌تواند حقوق پرسنل خود را ندهد.»
دو نامزد نهایی انتخابات ریاست‌جمهوری در رابطه با «حق دسترسی آزادانه به اینترنت» نیز، رویکردی مشابه داشتند.
سعید جلیلی به پرسش مجری مناظره در رابطه با «فضای مجازی و فیلترینگ» پاسخ داد: «مسوولیت‌پذیری آزادی را حفظ می‌کند. در همه جای دنیا هم وجود دارد، مسوولیت‌پذیری این است.»
مسعود پزشکیان، دیگر نامزد انتخابات نابه‌هنگام نیز در همین رابطه گفت: «در همه دنیا محدودیت وجود دارد، اما الان که هیچ مساله‌ای نیست، نباید برای مردم فیلتر بگذاریم.»
هر دو نامزد البته بر لزوم «مسوولیت‌پذیری» سکوهای خارجی (شبکه‌های پیام‌رسان و شبکه‌های اجتماعی) تاکید کردند و گفتند که باید دفتر نمایندگی این پلتفرم‌ها در داخل ایران باز شود.
دور دوم از انتخابات ریاست‌جمهوری ایران، برای تعیین جانشین «ابراهیم رئیسی»، جمعه هفته جاری برگزار شود. دور اول این انتخابات با مشارکتی کمتر از چهل درصد برگزار شد.
