بر اساس تحقیقات نیویورک تایمز، یک دستگاه انفجاری که در مجتمعی به شدت محافظت شده که اسماعیل هنیه معمولاً در آن اقامت می‌کرد، پنهان شده بود، عامل قتل وی بوده است.
اسماعیل هنیه، از رهبران ارشد حماس، روز چهارشنبه با انفجار بمبی که مخفیانه به مهمانسرای محل اقامتش در تهران برده شده بود، به قتل رسید. این خبر را هفت مقام در خاورمیانه، از جمله دو ایرانی، و یک مقام آمریکایی تأیید کرده‌اند.
به گفته پنج تن از مقامات در خاورمیانه، این بمب حدود دو ماه پیش در مهمانسرا جاسازی شده بود. این مهمانسرا که تحت مدیریت و حفاظت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قرار دارد، بخشی از مجتمع بزرگی به نام نشاط در منطقه‌ای در شمال تهران است.
هنیه برای شرکت در مراسم تحلیف ریاست جمهوری در پایتخت ایران حضور داشت. به گفته پنج مقام مذکور، بمب پس از اطمینان از حضور وی در اتاقش در مهمانسرا، از راه دور منفجر شد. در این انفجار یکی از محافظان هنیه نیز جان باخت.
به گفته دو مقام ایرانی عضو سپاه که در جریان این حادثه قرار گرفته‌اند، انفجار باعث لرزش ساختمان، شکستن برخی پنجره‌ها و فروریختن بخشی از دیوار بیرونی شد. این خسارات در عکسی از ساختمان که در اختیار نیویورک تایمز قرار گرفته نیز مشهود است.
هنیه که پیش از این دفتر سیاسی حماس در قطر را اداره می‌کرد، چندین بار هنگام سفر به تهران در این مهمانسرا اقامت کرده بود. تمامی مقامات به شرط عدم افشای نامشان، جزئیات حساس این ترور را در اختیار رسانه‌ها قرار داده‌اند.
مقامات ایرانی و حماس روز چهارشنبه اسرائیل را مسئول این ترور دانستند، ارزیابی‌ای که چند مقام آمریکایی نیز که خواستار ناشناس ماندن بودند، به آن رسیده‌اند. این ترور می‌تواند موجی دیگر از خشونت را در خاورمیانه برانگیزد و مذاکرات جاری برای پایان دادن به جنگ در غزه را مختل کند. هنیه یکی از مذاکره‌کنندگان اصلی در گفتگوهای آتش‌بس بود.
اسرائیل مسئولیت این قتل را علناً نپذیرفته، اما به گفته پنج مقام در خاورمیانه ، مقامات اطلاعاتی اسرائیل بلافاصله پس از عملیات، جزئیات آن را به ایالات متحده و سایر دولت‌های غربی اطلاع داده‌اند.
روز چهارشنبه، آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا اعلام کرد که ایالات متحده هیچ اطلاع قبلی از این طرح ترور نداشته است.
در ساعات اولیه پس از این قتل، گمانه‌زنی‌ها بلافاصله بر این احتمال متمرکز شد که اسرائیل هنیه را با حمله موشکی، احتمالاً از طریق پهپاد یا هواپیما، به شیوه‌ای مشابه حمله موشکی اسرائیل به یک پایگاه نظامی در اصفهان در ماه آوریل، به قتل رسانده است.
این نظریه موشکی سؤالاتی را درباره چگونگی توانایی اسرائیل در عبور مجدد از سیستم‌های دفاع هوایی ایران برای اجرای چنین حمله هوایی جسورانه‌ای در پایتخت مطرح کرد.
اما همانطور که مشخص شد، قاتلان توانستند از شکاف دیگری در سیستم دفاعی ایران بهره‌برداری کنند: خللی در امنیت مجتمعی که ظاهراً به شدت محافظت می‌شد و اجازه داد بمبی کار گذاشته شود و هفته‌ها مخفی بماند تا سرانجام منفجر شود.
به گفته سه مقام ایرانی، این شکستی فاجعه‌بار در اطلاعات و امنیت برای ایران و مایه شرمساری عظیم برای سپاه پاسداران بود که از این مجتمع برای استراحت، جلسات محرمانه و اسکان مهمانان برجسته مانند هنیه استفاده می‌کند.
هنوز مشخص نیست که چگونه بمب در مهمانسرا جاسازی شده است. مقامات در خاورمیانه گفتند که برنامه‌ریزی برای این ترور ماه‌ها طول کشیده و مستلزم نظارت گسترده بر مجتمع بوده است. دو مقام ایرانی که ماهیت این ترور را توصیف کردند، گفتند که نمی‌دانند چگونه و چه زمانی مواد منفجره در اتاق کار گذاشته شده است.
اسرائیل تصمیم گرفت این ترور را خارج از قطر، جایی که هنیه و دیگر اعضای ارشد رهبری سیاسی حماس در آن زندگی می‌کنند، انجام دهد. دولت قطر در حال میانجی‌گری مذاکرات بین اسرائیل و حماس برای آتش‌بس در غزه است.
انفجار مرگبار اوایل روز چهارشنبه پنجره‌ها را شکست و بخشی از دیوار مجتمع را فرو ریخت، همانطور که عکس‌ها نشان می‌دهد و مقامات ایرانی گفته‌اند. به نظر می‌رسد خسارت وارده به جز ساختمان مورد نظر، حداقل بوده است، در حالی که یک موشک احتمالاً خسارت بیشتری وارد می‌کرد.
به گفته مقامات خاورمیانه‌ای، از جمله ایرانی‌ها، حدود ساعت ۲ بامداد به وقت محلی، این دستگاه منفجر شد. کارکنان ساختمان که از صدای مهیب به وحشت افتاده بودند، برای یافتن منبع صدا به سمت اتاقی که هنیه با محافظش در آن اقامت داشت، دویدند.
این مجتمع دارای تیم پزشکی است که بلافاصله پس از انفجار به اتاق رسیدند. تیم اعلام کرد که هنیه بلافاصله جان باخته است. آنها تلاش کردند محافظ را احیا کنند، اما او نیز جان باخته بود.
به گفته دو مقام ایرانی، زیاد النخاله، رهبر جهاد اسلامی فلسطین، در اتاق مجاور اقامت داشت. اتاق او آسیب چندانی ندیده بود که نشان از برنامه‌ریزی دقیق برای هدف قرار دادن هنیه داشت.
به گفته پنج مقام خاورمیانه‌ای، خلیل الحیه، معاون فرمانده حماس در نوار غزه که او نیز در تهران بود، به محل حادثه رسید و جسد همکارش را مشاهده کرد.
به گفته سه مقام ایرانی، از جمله افرادی که بلافاصله مطلع شدند، سردار اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران بود که با متحدان ایران در منطقه از جمله حماس و حزب‌الله همکاری نزدیکی دارد. او در نیمه شب آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر عالی ایران را از خواب بیدار کرد و به او اطلاع داد.
چهار ساعت پس از انفجار، سپاه پاسداران بیانیه‌ای صادر و اعلام کرد که هنیه کشته شده است. تا ساعت ۷ صبح، آیت‌الله خامنه‌ای اعضای شورای عالی امنیت ملی ایران را برای جلسه اضطراری به مجموعه خود فراخوانده و دستور حمله تلافی‌جویانه به اسرائیل را صادر کرده بود.
تهران به دلیل مراسم تحلیف رئیس جمهور جدید ایران، مسعود پزشکیان، که مقامات ارشد دولتی، فرماندهان نظامی و شخصیت‌های برجسته از ۸۶ کشور برای شرکت در مراسم در مجلس در مرکز تهران گرد هم آمده بودند، از قبل در وضعیت امنیتی بالایی قرار داشت.
هنیه روز سه‌شنبه در مراسم تحلیف شاد و پیروزمندانه به نظر می‌رسید، پس از سخنرانی افتتاحیه رئیس جمهور جدید را در آغوش گرفت و هر دو مرد دستانشان را بالا برده و علامت پیروزی را نشان دادند.
در ایران، روش این ترور موضوع شایعات و اختلاف نظر بود. خبرگزاری تسنیم، رسانه وابسته به سپاه پاسداران، گزارش داد که شاهدان گفته‌اند شیئی شبیه به موشک به پنجره اتاق هنیه اصابت کرده و منفجر شده است.
اما دو مقام ایرانی، اعضای سپاه که در جریان این حمله قرار گرفته بودند، تأیید کردند که انفجار در داخل اتاق هنیه رخ داده و گفتند که تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که مواد منفجره از مدتی قبل در آنجا کار گذاشته شده بود.
آنها دقت و پیچیدگی این حمله را از نظر تاکتیکی مشابه سلاح رباتیک هوش مصنوعی کنترل از راه دوری توصیف کردند که اسرائیل برای ترور محسن فخری‌زاده، دانشمند ارشد هسته‌ای ایران در سال ۲۰۲۰ از آن استفاده کرده بود.
عملیات‌های ترور اسرائیل در خارج از کشور عمدتاً توسط موساد، سرویس اطلاعات خارجی این کشور انجام می‌شود. داوید بارنیا، رئیس موساد، در ژانویه گفت که سرویس او “موظف” است رهبران حماس، گروه مسئول حملات ۷ اکتبر در اسرائیل را شکار کند.
بارنیا گفت: “این کار زمان می‌برد، همانطور که پس از قتل‌عام مونیخ طول کشید، اما دست ما هر کجا که باشند به آنها خواهد رسید.” او به کشته شدن ورزشکاران اسرائیلی توسط تروریست‌ها در المپیک ۱۹۷۲ اشاره می‌کرد.
فرناز فصیحی / نیویورک تایمز
توییتر @mypersia24