به قلم/وحیدکمالی
قوه قضاییه جمهوری اسلامی در ماه گذشته هر هفت ساعت به‌طور میانگین یک نفر را اعدام کرد است. سازمانهای حقوق بشری در جدیدترین گزارش ماهانه خود درباره وضعیت نقض حقوق بشر در ایران نوشتند که در مرداد ماه امسال دست‌کم ۱۰۶ نفر در زندان‌های سراسر کشور اعدام شدند.
وضعیت حقوق بشر و اعدام‌ها در ایران
وضعیت حقوق بشر در ایران همواره یکی از موضوعات مورد بحث در سطح بین‌المللی بوده است. با توجه به تحولات سیاسی و اجتماعی اخیر، این مسئله به ویژه در کانون توجه قرار گرفته است. اعدام‌ها به عنوان یکی از شدیدترین مجازات‌ها، نه تنها بر زندگی افراد تأثیر می‌گذارد، بلکه بر جامعه و فرهنگ عمومی نیز اثرگذار است.
افزایش اعدام‌ها و نقض حقوق بشر در ایران نه تنها بر زندگی شهروندان تأثیرگذار است، بلکه بر تصویر بین‌المللی کشور نیز سایه می‌اندازد. این موضوع می‌تواند بر روابط دیپلماتیک و اقتصادی ایران با دیگر کشورها تأثیر منفی بگذارد.
آمار اعدام‌ها در جمهوری اسلامی ایران همواره یکی از موضوعات مورد توجه نهادهای حقوق بشری و بین‌المللی بوده است. اعدام‌ها به دلایل مختلف از جمله جرایم مرتبط با مواد مخدر، جرایم سیاسی، اتهامات دینی و جرایم جنایی انجام می‌شوند. ایران پس از چین، دومین کشور در جهان از نظر تعداد اعدام‌ها است.
در سال‌های اخیر، گزارش‌های متعددی از افزایش تعداد اعدام‌ها، به ویژه اعدام‌های مربوط به جرایم سیاسی و امنیتی، منتشر شده است. به طور خاص، پس از اعتراضات سراسری که به دنبال کشته شدن مهسا امینی در سپتامبر 2022 به وقوع پیوست، تعداد اعدام‌ها به شکل قابل توجهی افزایش یافت. بسیاری از این اعدام‌ها پس از برگزاری محاکماتی انجام شدند که به نظر ناظران بین‌المللی، فاقد استانداردهای عادلانه و شفاف بوده‌اند.
آمار کلی اعدام‌ها:
در سال 2023، بنا به گزارش‌های سازمانهای حقوق بشری، بیش از 580 مورد اعدام در ایران به ثبت رسیده است. این رقم نسبت به سال گذشته افزایش چشمگیری داشته و نشان‌دهنده تشدید سیاست‌های سرکوب‌گرایانه دولت است. از این تعداد، بخش عمده‌ای مربوط به جرایم مرتبط با مواد مخدر و جرایم امنیتی بوده است.
اعدام‌های مرتبط با جرایم سیاسی:
بسیاری از اعدام‌ها در ایران به دلیل اتهامات سیاسی و امنیتی صورت می‌گیرد. این اعدام‌ها معمولاً شامل فعالان سیاسی، روزنامه‌نگاران، معترضان و اعضای اقلیت‌های مذهبی و قومی هستند که به اتهامات مختلفی همچون “محاربه” و “افساد فی‌الارض” محکوم می‌شوند.
اعدام‌های مرتبط با جرایم مواد مخدر:
ایران یکی از کشورهایی است که قوانین سخت‌گیرانه‌ای در زمینه مواد مخدر دارد و اعدام به عنوان مجازات اصلی برای جرایم مرتبط با مواد مخدر به کار می‌رود. هرچند در سال‌های اخیر اصلاحاتی در قوانین مواد مخدر صورت گرفته، اما همچنان تعداد زیادی از افراد به دلیل اتهامات مرتبط با مواد مخدر اعدام می‌شوند.
تأثیرات بین‌المللی و واکنش‌ها:
اعدام‌ها در ایران واکنش‌های گسترده‌ای را در سطح بین‌المللی به دنبال داشته است. سازمانهای حقوق بشری همچون عفو بین‌الملل و دیده‌بان حقوق بشر بارها از جمهوری اسلامی خواسته‌اند تا اجرای اعدام‌ها را متوقف کند و به اصول حقوق بشر احترام بگذارد. با این حال، به نظر می‌رسد که فشارهای بین‌المللی تأثیر چندانی بر کاهش اعدام‌ها نداشته است.
نتیجه‌گیری:
اعدام‌ها در ایران یکی از ابزارهای اصلی دولت برای حفظ کنترل و سرکوب مخالفان است. با توجه به روند رو به افزایش اعدام‌ها، به نظر می‌رسد که این روند در آینده نیز ادامه خواهد داشت. سازمانهای بین‌المللی و نهادهای حقوق بشری همچنان باید به فشارها و تلاش‌های خود برای توقف این اعدام‌ها و حمایت از حقوق بشر در ایران ادامه دهند.