دولت ترکیه در حال ارسال سیگنال هایی مبهم به کردها است. تحلیلگران در تحلیل تغییر موضع دولت ترکیه نسبت به مسئله کردها گفته اند دولت فعلی ترکیه به کسب رای نمایندگان کرد برای تغییر قانون اساسی و ایجاد شکاف میان اپوزیسیون امید بسته است.
اقدام دولت باغچه چلی، رئیس حزب ملی گرای جنبش ملی، یا حزب MHP، در اقدامی نادر با سیاستمداران کردگرای حزب برابری و دموکراسی خلق ها یا حزب DEM پارتی دست داد که این حرکت نشان دهنده یک چرخش سیاسی آشکار بود.
باغچه لی تا قبل از اکتبر 2024 مدعی بود که حزب چپگرا و طرفدار کردها یا پارتی DEM، درست مانند سلف خود HDP، از اقمار حزب کارگران کردستان ترکیه یا (PKK)است و بنابراین باید ممنوع الفعالیت شود.
پیشنهاد شگفت‌انگیزتر باغچه لی آزادی عبدالله اوجالان، رهبر زندانی پ‌ک‌ک در ازای اعلام انحلال اینت گروه بود. حزب باغچه لی به عنوان سازمان مادر گروه راست گرای افراطی گرگ های خاکستری شناخته می شود و به خاطر ایدئولوژی ضد اقلیتهای ترکیه شهرت دارد.
روزهای بعد از این پیشنهادها، اوجالان رهبر 76 ساله پ.ک.ک برای اولین بار پس از 43 ماه با خانواده اش ملاقات کرد. او از سال 1999 در سلول انفرادی، در یک زندان فوق امنیتی ترکیه به سر می برد.
روند صلح با پ.ک.ک از یک دهه پیش آغاز شده بود اما رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه چند سال بعد در سال 2015 آن را خاتمه داد.
ترکیه پس از سپری کردن چند سال بدون خشونت، بار دیگر وارد چرخه خشونت آمیزی شد.
دولت ترکیه سیاستمداران کرد در ترکیه را سرکوب کرد و عملیات نظامی را در شمال عراق و شمال شرق سوریه آغاز کرد.
دفتر مرکزی پ‌ک‌ک در کوه‌های قندیل عراق قرار دارد. یک حکمرانی خودگردان کردی با نام روژاوا در شمال شرق سوریه تاسیس شده است.
سیاست چماق و هویج ؟
مردم ترکیه از زمان تلاش باغچه لی برای آزادی زودهنگام اوجالان و آنچه دولت در آنکارا در حال انجام است، متحیر شده اند.
چرا اردوغان و باغچه لی همزمان با برکناری سیاستمداران محلی کرد منتخب مردم، به دنبال نزدیک شدن به اوجالان هستند؟
احمد اوزر، شهردار منطقه اسنیورت استانبول و یکی از اعضای حزب جمهوری خواه خلق (CHP) در اواخر اکتبر، به اتهام ارتباط با پ.ک.ک بازداشت شدند.
چند روز بعد، سه شهردار کرد در جنوب شرقی ترکیه نیز پس از برکنار شدن، جای خود را به معتمدان دولت دادند. این اتفاق برای احمد ترک، سیاستمدار کهنه کار 82 ساله کرد نیز افتاد. وی تاکنون سه بار به عنوان شهردار شهر ماردین انتخاب و عزل شده است.
ناظران بر این باورند که این اتفاقات نشان می دهد که اردوغان دوباره به فکر رئیس جمهور شدن ترکیه در دور بعدی انتخاباتاین کشور شده است.
با این حال، برای هموار کردن مسیر انتخاب دوباره اردوغان، اصلاح قانون اساسی برای دوره چهارم ریاست جمهوری ضروری است. اردوغان در حال حاضر فاقد اکثریت لازم در پارلمان برای تغییر قانون اساسی است.
تحلیلگران بر این باورند که برنامه او استفاده از سیاست چماق و هویج برای همسو کردن کردها و حزب DEM پارتی طرفدار کردها با ارائه امتیازاتی از جمله تخفیف مجازات اوجالان به حبس خانگی یا احتمالاً پایان دادن به اعمال تحمیل مقامات دولتی در مناطق کردنشین است.
علاوه بر این، چنین حرکاتی می تواند میان اپوزیسیون شکاف ایجاد کند.
تغییر قدرت در خاورمیانه
آرزو یلماز، کارشناس علوم سیاسی در دانشگاه اربیل کردستان عراق در شهر اربیل معتقد است که دلایل دیگری برای تحولات اخیر در ترکیه وجود دارد.
او به دویچه وله گفت: «اولین علت و مهمتر از همه دلایل، وضعیت بی ثبات در خاورمیانه و تصمیم دولت آمریکا برای خروج سربازان آمریکایی از عراق و سوریه تا سال 2026 است.»
او افزود که با توجه به انتخاب مجدد دونالد ترامپ، این اتفاق ممکن است زودتر از حد انتظار رخ دهد.
هنوز حدود 2500 سرباز آمریکایی در عراق و 900 سرباز در سوریه مستقر هستند. نیروهای آمریکایی در سوریه با شبه نظامیان کرد محلی همکاری نزدیک دارند.
یلماز گفت: «توازن قوا در خاورمیانه در حال تغییر است، اما ترکیه علیرغم جاه طلبی هایش، بازیگر مهمی نیست.» او گفت که ممکن است آنکارا بخواهد این مسئله را تغییر دهد.
بسه هوزات، رئیس مشترک اتحادیه جوامع کردستان، یک سازمان مادر چندین حزب کردی، از جمله PKK، نیز با نظرات آرزو ییلماز موافق است. وی در مصاحبه ای با بیان اینکه موقعیت و نفوذ ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک ترکیه در منطقه به تدریج در حال تضعیف است، گفت: این موضوع باعث وحشت دولت ترکیه شده است.»
به نظر او، این امر باعث شده است ترکیه به فکر راه حلی باشد و سعی کند از اوجالان، رهبر زندانی پ.ک.ک برای اهداف خود استفاده ابزاری کند.
عملیات نظامی قریب الوقوع
اردوغان در اوایل ماه جاری اعلام کرد که به زودی «شکاف های امنیتی در مرزهای جنوبی» را می بندد.
این امر نشان دهنده آغاز دور جدیدی از عملیات نظامی ترکیه در سوریه و عراق است.
ارزو یلماز معتقد است که کردهای عراق دلیلی برای نگرانی در مورد آینده ندارند زیرا وضعیت موجود آنها در قانون اساسی عراق تثبیت شده است.
وی با بیان اینکه آینده اقلیم کردی خودگردان در شمال شرق سوریه نامشخص تر است، گفت: تاکنون آمریکا از کردها حمایت کرده است اما باید دید آیا پس از خروج نیروهای آمریکایی چه اتفاقی خواهد افتاد. مشخص نیست که چه کسی خلاء قدرت را پر خواهد کرد.
او گفت که یک عامل کلیدی نحوه همکاری کردها در مناطق مختلف با یکدیگر است، ییلماز افزود: «این موضوع تعیین می کند که آیا کردها در نهایت از این بحران قوی تر یا ضعیف تر خارج خواهند شد.».
منابع نزدیک به پ‌ک‌ک می‌گویند که نشست اولیه احزاب کردی در ماه نوامبر در بروکسل پایتخت بلژیک برگزار شد، اما نتیجه این گفتگوها مشخص نیست.
منبع: دویچه وله