ایران وایر: رقیه رضایی: «محمد نوری‌زاد»، زندانی سیاسی و از امضاکنندگان بیانیه استعفای «علی خامنه‌ای» موسوم به بیانیه «۱۴ نفر»، در یک فایل صوتی گفته در پی اعتراض به تیمی از مسوولان قوه‌قضاییه که برای بازدید به زندان اوین رفته بودند، با دست و پای بسته به سلول انفرادی منتقل شد و در آن سه روز، اعتصاب غذای خشک کرد.
همسر او «فاطمه ملکی» در گفت‌وگو با «ایران‌وایر» می‌گوید که آقای نوری‌زاد باوجود ۷۳ سال سن و بیماری‌های دیابت و قلبی، بیش از ۲۰ ماه است که بدون مرخصی در زندان است و با پرونده‌سازی‌های مکرر و احکام صادر شده در دادگاه‌های مختلف، احتمالا تا پایان عمر در زندان خواهد ماند.
***
محمد نوری‌زاد، کارگردان، هنرمند و فعال سیاسی اهل شهریار در استان تهران است. در جریان اعتراضات به نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۸۸ موسوم به «جنبش سبز»، محمد نوری‌زاد که به‌دلیل همکاری‌اش با «مرتضی آوینی» در سری مستندهای حکومتی «روایت فتح» درباره جنگ ایران و عراق معروف است، از حکومت جدا شد و به صف معترضان ایرانی پیوست.
او در طی بیش از ۱۵ سال گذشته با مواضع اعتراضی خود نسبت به استبداد سیاسی و مدنی در ایران، از حقوق شهروندان برای آزادی بیان و آزادی‌های سیاسی و اجتماعی دفاع کرده است. نتیجه این فعالیت‌ها، سال‌ها زندان و تهدیدهای مکرر جانی برای این هنرمند زندانی بوده است.
بازداشت پس از درخواست استعفای خامنه‌ای
نوری‌زاد نخستین بار در سال ۱۳۸۸ و بعد از انتشار سه نامه سرگشاده به علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی بازداشت شد. لحن این نامه‌ها با بیانیه‌ها و مواضعی که در چند سال اخیر آقای نوری‌زاد داشته بسیار متفاوت است. او در این نامه‌ها خامنه‌ای را «پدر» خطاب کرده بود، اما هم‌زمان با دلسرد شدن جامعه ایران از جریان موسوم به اصلاح‌طلبی در اواسط دهه ۱۳۹۰ و براندازانه شدن موج‌های اعتراضی در ایران، نوری‌زاد نیز مواضعی انتقادی‌تر گرفت.
او بار اول در آذر۱۳۸۸ در پی احضار تلفنی به دادسرا بازداشت و بعدا به سه سال و شش ماه زندان محکوم شد. نوری‌زاد در مرداد۱۳۹۸ در پی امضای بیانیه مربوط به استعفای خامنه‌ای و برگزاری رفراندوم، موسوم به بیانیه ۱۴ نفر که ۱۴ تن از فعالان سیاسی و مدنی ازجمله «فاطمه سپهری»، «هاشم خواستار» و «جواد لعل احمدی» آن را امضا کرده بودند بازداشت و با اتهام «تاسیس و اداره تشکل غیرقانونی»، به هفت سال و شش ماه حبس و برخی مجازات‌های تکمیلی محکوم شد.
از آن زمان، او تنها در دوره‌های کوتاهی بیرون از زندان بوده و دست‌کم در دو پرونده برایش در سمنان و گرگان، احکام بلندمدت زندان صادر شده است.
فاطمه ملکی، همسر آقای نوری‌زاد به ایران‌وایر می‌گوید که او احتمالا تا پایان عمر باید در زندان باشد: «باتوجه به پرونده‌سازی‌هایی که برای ایشان کردند، تا آخر عمرشان باید در زندان باشند. یک هفت سال و نیم زندان داشتند که شش سالش را گذرانده‌اند، اما یک پرونده دیگر تشکیل دادند و پنج سال و نیم اضافه کردند. یک پرونده هم سمنان دارند که یک سال حبس دارد. یک پرونده دیگر هم در گرگان دارند که دو سال زندان دارد. بخواهید واقع بینانه نگاه کنید، این یعنی تا آخر عمر. ایشان الان ۷۳ سالش است و مگر می خواهد مفید چند سال عمر کند، آن هم با این شرایط در زندان و با این بیماری‌ها.»
به گفته خانم ملکی که اکنون در تلاش برای گرفتن مرخصی برای آقای نوری‌زاد است، وضعیت او دراثر سه روز اعتصاب غذای خشک در سلول انفرادی وخیم است و نیاز به درمان و رسیدگی بیرون از زندان دارد. او که روز چهارشنبه۵دی موفق به ملاقات آقای نوری‌زاد شده، توضیح می‌دهد: «می‌گفت سرگیجه دارم و چشم‌هایم تار می‌بیند. این مشکلات مدام هم دارد اضافه می‌شود. ایشان وارد ۷۳ سالگی شده و هنوز فکر می‌کند جوان است. سال ۸۹ هم یک بار اعتصاب خشک کرد و جنازه‌اش را بردند بیمارستان. باتوجه به اینکه گفته باز هم به اعتراض خود ادامه می‌دهد، داریم پیگیری می‌کنیم که حداقل بتواند مرخصی بیاید.»
در اوین چه اتفاقی برای نوری‌زاد رخ داده است؟
خانم ملکی روز چهارشنبه با انتشار ویدیویی در صفحه اینستاگرام آقای نوری‌زاد که توسط خانواده او اداره می‌شود، گفت که او به وضعیت غیرانسانی زندانیانی که در زندان کارگری می‌کنند و ورود و توزیع موادمخدر بندهای اوین، به مسوولان قوه‌قضاییه که برای بازدید از بند ۷ زندان اوین که اخیرا بازسازی شده آمده بودند، اعتراض کرده است. در پی اعتراض آقای نوری‌زاد و پافشاری او در مقابل مسوولان زندان، رییس و معاون بند ۸، بندی که او در آن محبوس است، عوض شده‌اند. اما، بعد از اعمال تغییرات، رییس جدید بند ۸ او را احضار و سپس به انفرادی منتقل کرده است.
همسر محمد نوری‌زاد در گفت‌وگو با ایران‌وایر عنوان کرده که او مدت سه روز را در یک سلول انفرادی که وسایل گرمایشی هم نداشته، با دست و پای بسته محبوس بوده و در اعتراض به این شرایط غیرانسانی باوجود ۷۳ سال سن و بیماری دیابت و قلبی، دست به اعتصاب غذای خشک زده است.
او توضیح می‌دهد: «متاسفانه شرایط آقای نوری‌زاد اصلا مساعد نیست. برای ملاقات هم زیر بغل‌شان را گرفته بودند و ایشان را آوردند. پیشانی‌اش تماما زخمی بود، چون خودشان را زخمی کرده بودند. ایشان را با این سن‌و‌سال با دست‌وپای بسته سه روز در یک انفرادی که وسایل گرمایشی هم نداشته انداخته‌اند. تصور کنید با ۷۳ سال سن، در این سرمای هوا شما را سه روز در یک انفرادی بیندازند بدون گرمایش و با دست و پای بسته. ایشان هم شروع می‌کند به اعتصاب غذای خشک و با نخوردن دارو و آب. اعتراض می‌کند.»
همسر محمد نوری‌زاد تاکید می‌کند: «نهایتا با اعتراض و تحصن دوستان‌شان در بند، ایشان را از انفرادی بیرون می آورند، ولی حالشان خیلی بد بود و اصلا نا نداشته‌اند. فشار خون‌شان بالا بوده و قند خونش هم روی مرز ۶۵۱ بوده است. خیلی وحشتناک بوده. بالاخره سرم وصل می‌کنند و کاری می‌کنند که شرایطش بهتر شود و بعد بر می‌گردانند به بند و آنجا با من تماس گرفت و ویس او را منتشر کردم.»
به گفته خانم ملکی، مجازات حبس انفرادی آقای نوری‌زاد در حالی صورت گرفته که او اصلا مطالبه‌ای را برای خود هم مطرح نکرده بوده و از مسوولان بازدیدکننده خواسته تا درباره به گفته او «بیگاری کشیدن» از زندانیانی در زندان ناچار به کارگری هستند و ورود، توزیع و مصرف موادمخدر در زندان کاری کنند: «اعتراض کرده بود که چرا زندان از زندانی‌هایی که مجبورند کار کنند تا مخارج خودشان را در زندان تامین کنند، بیگاری می‌کشد و در عوض یک میلیون و نیم به آن‌ها می‌دهد. به توزیع موادمخدر و مصرف آن زندان هم اعتراض کرده بود. یکی از مسوولان زندان را که همراه اکیپ بازدیدکننده بوده، خطاب قرار می‌دهد و می گوید ایشان خودش مطلع است یا اینکه خودش وارد می‌کند، یا حق حساب می‌گیرد؛ وگرنه امکان ندارد که بدون اطلاع مسوولان زندان بشود موادمخدر به این حجم وارد زندان کرد.»
همسر آقای نوری‌زاد که در پی وخامت حالش توانسته با ملاقات کند، ادامه می‌دهد: «آن‌ها اول کتمان می‌کنند، بعد آقای نوری‌زاد ثابت می‌کند و این‌طور می‌شود که رییس و معاون بند را اخراج می‌کنند. بعد رییس جدید بند به دفتر بند صدایش می‌زند و می‌گوید باید بروی. آقای نوری‌زاد می‌گفت وقتی به من گفت باید بروی، فهمیدم می‌خواهند من را ببرند انفرادی، هیچ اعتراضی نکردم. فقط گفتم نانی که می‌خورید حلال باشد. خلاصه دست و پای ایشان را می‌بندند و می‌برند انفرادی و ایشان هم شروع می‌کند به اعتراض و اعتصاب غذا و دارو.»
این نخستین بار نیست که محمد نوری‌زاد نسبت به شرایط نامساعد زندان دست به اعتراض می‌زند. در بهمن۱۴۰۲ او به ۶۱ ماه حبس محکوم شد، چون تلفن‌های بند را با گوشتکوب شکسته بود.
همان زمان، وبسایت شبکه خبری «صدای آمریکا» به نقل از یک منبع نزدیک به خانواده آقای نوری‌زاد نوشته بود که او در تماس تلفنی اعلام کرده که رییس بند ۶ زندان اوین به او گفته «به‌خاطر تلفن‌هایی که در بند ۶ شکستی، ۶۱ ماه به زندان شما افزوده شده است.»
آقای نوری‌زاد با گفتن اینکه شکاندن تلفن‌های بند به‌دلیل «دزدی» از حساب زندانیان بوده، عنوان کرده بود: «من وقتی یک دزدی بسیار بزرگ را می‌بینم ساکت نمی‌نشینم. مثلا چیزی قریب به ۹۰ میلیارد تومان پول زندانیان را که در کارتشان بود در کل ایران برداشتند، همه ساکت ماندند. من گوشتکوب برداشتم زدم [تلفن‌ها را] شکستم.»
او گفته بود که این مساله باعث شکایت مسوولان زندان از او و صدور حکم ۶۱ ماه حبس برایش شده است. او همچنین تاکید کرده بود که در دادگاه حاضر نشده و به این حکم نیز اعتراض نخواهد کرد.