حامیان دونالد ترامپ که چهار سال پیش به ساختمان کنگره ایالات متحده یورش برده بودند، از روز سه‌شنبه آزاد می‌شوند. این عفو در چارچوب سیلی از فرمان‌های اجرایی در روز تحلیف، نشانگر قصد رئیس‌جمهور جدید برای ایجاد تغییرات بنیادین در کشور است.
انتظار می‌رود ترامپ روز سه‌شنبه فرمان‌های اجرایی بیشتری امضا کند؛ پس از آنکه روز دوشنبه دستورات دیگری را صادر کرد که شامل محدودکردن مهاجرت، لغو برخی مقررات زیست‌محیطی و تعویق ۷۵ روزهٔ اجرای ممنوعیت برای برنامه ویدئویی کوتاه تیک‌تاک می‌شود.
عفو ۱۵۰۰ متهم، خشم قانون‌گذارانی را که در ماجرای حملهٔ ششم ژانویهٔ ۲۰۲۱ به کنگره در معرض خطر بودند، برانگیخت. در آن تاریخ، هزاران تن از هواداران ترامپ کوشیدند با حمله به ساختمان کنگره، مانع تأیید نتیجهٔ انتخابات ۲۰۲۰ شوند که ترامپ آن را به جو بایدن باخته بود.
بااین‌همه، او در مسیر تحقق وعدهٔ روز تحلیف خود مبنی بر «عصر طلایی آمریکا» با دشواری‌هایی روبه‌روست: کنگره‌ای به‌شدت دوقطبی، دعاوی حقوقی اجتناب‌ناپذیر و رهبران جهانی که احتمالاً همکاری نخواهند کرد.
ترامپ هنوز اقدام فوری برای بالا‌بردن تعرفه‌ها – که در کارزار تبلیغاتی‌اش وعده داده بود – انجام نداده، اما گفت ممکن است از اول فوریه تعرفه ۲۵درصدی بر کانادا و مکزیک اعمال کند.
تشدید برخورد با مهاجرت
ترامپ از وقتی در ۲۰۱۵ پا به عرصه سیاست گذاشت، مبارزه با مهاجرت غیرقانونی را به‌عنوان موضوعی محوری مطرح کرد و روز دوشنبه بلافاصله دست‌به‌کار شد.
اندکی پس از تحلیف، مقامات مرزی آمریکا اعلام کردند برنامهٔ «CBP One» بایدن را – که امکان دریافت وقت ملاقات از طریق اپلیکیشن و ورود قانونی برای صدها هزار مهاجر را فراهم می‌کرد – تعطیل کرده‌اند. نوبت‌های موجود هم لغو شد و مهاجران را مات‌ومبهوت کرد.
مخالفان دستور کار ترامپ، احتمالاً در دادگاه‌ها آن را به چالش می‌کشند. اتحادیه آزادی‌های مدنی آمریکا، روز دوشنبه در شکایتی فدرال گفت توقف برنامه «CBP One» تنها راه پناهندگی در مرز آمریکا-مکزیک را بسته است.
ترامپ بار دیگر ایالات متحده را از توافق پاریس در زمینهٔ اقلیم خارج کرد و به این ترتیب برای دومین بار طی یک دهه، بزرگ‌ترین منتشرکنندهٔ تاریخی گازهای گلخانه‌ای از تلاش‌های جهانی برای مقابله با تغییرات اقلیمی کنار رفت.
او همچنین گفت آمریکا از سازمان جهانی بهداشت خارج خواهد شد؛ امری که وزیر بهداشت آلمان روز سه‌شنبه گفت برلین می‌کوشد ترامپ را از آن منصرف کند.
دستورات دیگر، سیاست‌های دولت بایدن دربارهٔ هوش مصنوعی و خودروهای برقی را لغو کرد. ترامپ همچنین دستور توقف استخدام‌های دولتی را صادر و کارکنان فدرال را ملزم کرد به اداره‌ها بازگردند و از کار در خانه دست بردارند. افزون بر آن، او دستور ایجاد «وزارت کارآمدی دولتی» را داد؛ یک هیأت مشاوره بیرونی که ایلان ماسک هدایتش می‌کند و قصد دارد بخش عظیمی از هزینه‌های دولتی را کاهش دهد.
ترامپ گفت فرمان‌هایی برای حذف برنامه‌های تنوع نژادی در سطح فدرال صادر خواهد کرد و همچنین دولت را موظف می‌کند تنها جنسیت‌های انتسابی در بدو تولد را به رسمیت بشناسد.
او وعده داد نام خلیج مکزیک را به «خلیج آمریکا» تغییر دهد و بار دیگر بر قصدش برای بازپس‌گیری کنترل کانال پاناما تأکید کرد؛ موضعی از چند اعلام سیاست خارجی است که میان متحدان آمریکا نگرانی ایجاد کرده.
ترامپ تحریم‌ها علیه شهرک‌نشینان اسرائیلی در کرانه باختری را لغو کرد
کاخ سفید در وبسایت جدید خود اعلام کرد دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، روز دوشنبه تحریم‌هایی را که دولت پیشین جو بایدن علیه گروه‌ها و افرادی از شهرک‌نشینان راست‌گرای افراطی اسرائیلی به‌دلیل دست‌داشتن در خشونت علیه فلسطینیان در کرانه باختری وضع کرده بود، لغو کرد.
این وبسایت اعلام کرد ترامپ «فرمان اجرایی ۱۴۱۱۵» صادرشده در اول فوریهٔ ۲۰۲۴ را که مجوز وضع برخی تحریم‌ها علیه «افرادی که صلح، امنیت و ثبات در کرانه باختری را تضعیف می‌کنند» صادر کرده بود، لغو کرد.
اقدام ترامپ، بازگشتی از یک اقدام سیاسی عمده در دوران رئیس‌جمهور قبلی جو بایدن به‌شمار می‌رود؛ دولتی که تحریم‌هایی را علیه شمار زیادی از افراد و نهادهای شهرک‌نشین اسرائیلی وضع کرده و دارایی‌هایشان را در آمریکا مسدود کرده بود و به‌طور کلی شهروندان آمریکایی را از دادوستد با آن‌ها منع می‌کرد.
در حالی که نگاه جهان بیشتر به جنگ در غزه دوخته شده، افزایش خشونت شهرک‌نشینان اسرائیلی علیه فلسطینیان در کرانهٔ باختری و دست‌اندازی به زمین‌ها در منطقهٔ اشغالی موجب نگرانی برخی متحدان غربی اسرائیل شده است.
تحریم‌های آمریکا علیه شهرک‌نشینان پس از آن اعمال شد که دولت بایدن مکرراً از دولت اسرائیل خواسته بود برای پاسخگوکردن تندروها به‌خاطر اقداماتی که به باور واشنگتن امید به راه‌حل دودولتی را تضعیف می‌کند، دست به کار شود.
اسرائیل از زمان جنگ خاورمیانهٔ ۱۹۶۷، کرانهٔ باختری رود اردن را که فلسطینی‌ها آن را هستهٔ یک دولت مستقل می‌دانند، اشغال کرده است. اسرائیل شهرک‌های یهودی در این منطقه ساخته؛ اقدامی که اکثر کشورها آن را غیرقانونی می‌دانند. اما اسرائیل این تفسیر را رد کرده و به پیوندهای تاریخی و کتاب مقدس با این سرزمین استناد می‌کند.
رویکرد ترامپ به شهرک‌سازی بسیار متفاوت بود. او در دورهٔ نخست خود در سال ۲۰۱۹، موضع دیرین آمریکا مبنی بر غیرقانونی بودن شهرک‌ها را کنار گذاشت؛ موضعی که بعدها در دوران بایدن دوباره احیا شد.
ترامپ فرمان خروج آمریکا از سازمان بهداشت جهانی را صادر کرد
ایالات متحده از سازمان بهداشت جهانی خارج می‌شود؛ این را دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، روز دوشنبه اعلام کرد و گفت نهاد جهانی بهداشت در مقابله با همه‌گیری کووید-۱۹ و سایر بحران‌های بهداشتی بین‌المللی کوتاهی کرده است. ترامپ گفت سازمان بهداشت جهانی (WHO) نتوانسته «دور از نفوذ سیاسی نامناسبِ کشورهای عضو» عمل کند و «پرداخت‌های سنگینِ غیرمنصفانه» از ایالات متحده مطالبه می‌کند، درحالی‌که دیگر کشورهای بزرگ – نظیر چین – مبالغی کمتر می‌پردازند.
او ضمن امضای فرمان اجرایی خروج از این نهاد – اندکی پس از مراسم تحلیف دورهٔ دوم ریاست‌جمهوری‌اش – افزود: «سازمان بهداشت جهانی ما را چاپید. همه از ایالات متحده سوءاستفاده می‌کنند. دیگر بس است.»
سازمان بهداشت جهانی تاکنون به درخواست اظهارنظر پاسخی نداده است.
وزارت خارجه چین سه‌شنبه در کنفرانس خبری گفت که نقش سازمان بهداشت جهانی در مدیریت سلامت جهانی باید «تقویت شود نه تضعیف» و چین همچنان از سازمان بهداشت جهانی حمایت می‌کند و همکاری بین‌المللی در حوزه بهداشت عمومی را گسترش می‌دهد.
خروج آمریکا از این نهاد سازمان ملل، ۱۲ ماه به طول می‌انجامد و همهٔ کمک‌های مالی آمریکا به آن متوقف خواهد شد. ایالات متحده تاکنون بزرگ‌ترین تأمین‌کننده بودجهٔ سازمان بهداشت جهانی بوده و حدود ۱۸ درصد از کل بودجه آن را تأمین می‌کند. طبق بودجه دو ساله اخیر سازمان بهداشت جهانی (۲۰۲۴-۲۰۲۵)، سازمان نزدیک به ۶.۸ میلیارد دلار منابع دارد.
خروج آمریکا به گفته چندین کارشناس درون و بیرون از سازمان بهداشت جهانی، برنامه‌های مختلف این سازمان – به‌ویژه طرح‌های مقابله با بیماری‌هایی مانند سل (مرگ‌بارترین بیماری عفونی جهان)، اچ‌آی‌وی/ایدز و سایر فوریت‌های بهداشتی – را در معرض خطر قرار خواهد داد.
در فرمان اجرایی ترامپ آمده دولت او تا زمان تکمیل روند خروج، مذاکرات بر سر «معاهدهٔ همه‌گیری» سازمان بهداشت جهانی را پایان می‌دهد. کارمندان دولت آمریکا که با سازمان بهداشت جهانی همکاری داشتند، فراخوانده و مأموریتشان تغییر داده می‌شود و دولت در جستجوی شرکایی برای ادامهٔ فعالیت‌های ضروری سازمان بهداشت جهانی خواهد بود.
این فرمان تصریح می‌کند دولت در اولین فرصت راهبرد امنیت بهداشت جهانی ۲۰۲۴ آمریکا را بازنگری، لغو و جایگزین می‌کند.
پس از آمریکا، بنیاد خیریه بیل و ملیندا گیتس بزرگ‌ترین حمایت مالی از سازمان بهداشت جهانی را دارد؛ اگرچه بیشتر منابعش معطوف به ریشه‌کنی فلج اطفال است. نهاد جهانی واکسن «Gavi»، کمیسیون اروپا و بانک جهانی در رده‌های بعدی قرار دارند. آلمان بزرگ‌ترین کشور کمک‌کننده پس از آمریکا محسوب می‌شود و حدود ۳ درصد بودجهٔ سازمان بهداشت جهانی را تأمین می‌کند.
اخبار روز