- ریحان دمیتری
- شغل,خبرنگار بی‌بی‌سی در قفقاز جنوبی
«مغازه‌ها خالی است و در تمام شهر نمی‌توانید هیچ میوه و سبزیجاتی پیدا کنید و همین‌طور داروهای اولیه.»
این را ماروت واریان، خبرنگار در شهر استپاناکرت قره‌باغ می‌گوید. اینکه انتقال مواد غذایی و دارو به تمام شهر و روستاهای اطراف متوقف شده چون تنها جاده‌ای که به شهر می‌رسد، ۲۶ روز است که بسته است.
استپاناکرت در منطقه مورد مناقشه ناگورنو قره‌باغ در داخل خاک جمهوری آذربایجان است.
حتی نام شهر هم محل مناقشه است.
جمهوری آذربایجان آن را خان‌کندی می‌نامد اما جمعیت آن منحصرا اقوام ارمنی هستند.
ماروت واریان، روزنامه‌نگار، تلفنی به بی‌بی‌سی می‌گوید: «من درست کنار بازار اصلی تامین کننده مواد غذایی شهر زندگی می‌کنم و مدتی است که این بازار بسته است. فقط دو خانم آنجا نشسته و آویشن خشک‌شده می‌فروشند.»
تنها مسیر انتقال غذا و تجهیزات پزشکی به مردم مناطق تحت کنترل ارمنی‌ها جاده‌ای به نام کریدور لاچین است. این جاده تنها راه ارتباطی میان قره‌باغ و جمهوری ارمنستان است.
حدود چهار هفته است که معترضان آذربایجانی با زدن چادر در اطراف شهر شوشی جاده را بسته‌اند. آذربایجان این شهر را که مشرف به استپاناکرت است، در جنگ سال ۲۰۲۰ میلادی با ارمنستان، پس گرفت.
معترضان که خود را فعالان محیط زیست توصیف می‌کنند، درخواست دارند که به معادن داخل قره‌باغ دسترسی داشته باشند.
شبکه‌های تلویزیونی آذربایجان بخش‌های خبری خود را با گزارش زنده از محل چادرهای معترضان شروع می‌کنند. معترضان که خوب سازماندهی شده‌اند، شعار می‌دهند و پلاکاردهایی در دست دارند که روی آن نوشته شده «طبیعت را نجات دهید».
در کشوری که تظاهرات مردمی به سرعت سرکوب می‌شود، به نظر می‌رسد انسداد جاده لاچین از حمایت کامل مقام‌ها برخوردار است.
ارمنستان و آذربایجان در سال ۲۰۲۰ میلادی در یک جنگ شش هفته‌ای بر سر تصاحب قره‌باغ کوهستانی و مناطق اطراف آن جنگیدند.
هزاران نفر در جنگی کشته شدند که منجر به بازپس‌گیری بیشتر زمین‌هایی شد که از دهه ۱۹۹۰ میلادی در کنترل ارمنستان بود. اما وضعیت خود منطقه قره‌باغ حل نشده باقی مانده است.
حالا تنها چیزی که بین ارمنی‌های داخل منطقه و نیروهای آذربایجانی که کنترل مناطق اطراف را بازپس‌گرفته‌اند وجود دارد، گروهی از نیروهای حافظ صلح روسیه هستند که پس از جنگ ۲۰۲۰ در قره‌باغ مستقر شده‌اند.
اما به نظر می‌آید صلح‌بانان روسی ناتوان از شکستن محاصره هستند. روسیه که دستش در جنگ اوکراین بسته است، قادر نبوده این بن‌بست را حل کند.
رسانه‌های تحت کنترل حکومت آذربایجان اینطور روایت می‌کنند که حافظان صلح روسیه نمی‌توانند مانع استخراج غیرقانونی معادن شوند و چشم خود را بر ورود تجهیزات نظامی به داخل منطقه محاصره شده، می‌بندند.
وزارت خارجه جمهوری آذربایجان در باکو تکذیب کرده که بسته شدن راه لاچین باعث بحران انسانی شده است.
وزارت خارجه آذربایجان روز چهارشنبه گذشته تاکید کرد که راه همچنان برای نیروهای حافظ صلح روسیه، صلیب سرخ و خودروهای پزشکی باز است و گفت دولت آذربایجان آماده است تا نیازهای اولیه همه ساکنان ارمنی مناطق تحت کنترل خود را فراهم کند.
اما ارمنستان معتقد است که این اعتراض‌های محیط زیستی صرفا پوششی است تا بر ارامنه ساکن قره‌باغ فشار بیاورند و آنها را وادار کنند که حاکمیت آذربایجان بر منطقه را بپذیرند یا آنجا را ترک کنند.
نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان از جامعه بین‌المللی می‌خواهد که یک هیات حقیقت‌یاب به منطقه بفرستد. در همین حال مقام‌های ارمنستان در قره‌باغ خواستار ایجاد یک مسیر هوایی برای تحویل غذا و داروهای ضروری مردم هستند.
ماروت وانیان، توضیح می‌دهد که این هفته از یک بیمارستان محلی در استپاناکرت بازدید کرده و مادر جوانی را دیده که قرص ویژه بزرگسالان را می‌شکند و کوچک‌تر می‌کند تا به فرزندش بیمارش بدهد چون بیمارستان دیگر دارویی برای کودکان ندارد.
او گلایه می‌کند که محاصره کریدور لاچین آخرین محرومیتی است که ارمنی‌ها از زمان پیروزی جمهوری آذربایجان در جنگ متحمل شده‌اند.
او می‌گوید: «در دو سال گذشته ما به طور دائم یا برق نداشته‌ایم یا آب و گاز. وقتی آب داریم، گاز نیست و همیشه یک چیزی کم است. اما در مقایسه با مشکل امروز کمبود غذا و دارو، قطع برق و گاز و آب مشکل ثانویه است.»
ماروت وانیان می‌گوید محاصره پس از جنگی که هر خانواده را بدون پسر، همسر یا برادر گذاشته، فشار روحی زیادی بر ساکنان ایجاد کرده است.
«تفنگ‌‌ها حالا ساکت هستند اما جنگ همچنان ادامه دارد.»
بی بی سی