انویسنده,سحر بلوچ: بی بی سی: هنگامی که خواجه محمد آصف، وزیر دفاع پاکستان هفته گذشته در پارلمان برخاست و رهبران زن اپوزیسیون حزب تحریک انصاف پاکستان را «زباله و پسمانده» عمران خان، رئیس آن حزب نامید، احتمالاً انتظار شدت واکنشی که قرار بود به دنبال آن اتفاق بیفتد را نداشت.
به هر حال، نویسندگان، بازیکنان کریکت، افراد مشهور و قضات پاکستانی همگی اظهارات جنسیتزده مشابهی را بیان کردهاند. همانطور که شرمیلا فاروقی، یکی از اعضای شورای ولایتی به رسانههای محلی گفت: «مردان در ابراز سخنان تبعیضآمیز جنسیتی آزادی دارند.»
این اولین باری نیز نبود که آقای آصف چنین دیدگاهی را در پارلمان اظهار میکرد. قبلا، این سیاستمدار ۷۳ ساله، شیرین مزاری، وزیر سابق فدرال، را «بارکش تراکتور» نامید – اشارهای خارج از نزاکت به وزن او.
و همچنین این اولین بار نبود که چنین ادبیاتی در مجلس به کار میرفت. حزب مسلم لیگ پاکستان آقای آصف و حزب تحریک انصاف مکرراً اظهارات جنسیتزده و زنستیزانهای را در مورد نمایندگان زن پارلمان در احزاب مخالف مطرح کردهاند.
با این حال، این بار اعتراض علیه آقای آصف، رسا و فراگیر بود.
نمایندگان پارلمانی حزب تحریک انصاف و احزاب دیگر در رسانههای اجتماعی به او حمله کردند، و بسیاری از رسانهها نیز او را به خاطر نظراتش مورد انتقاد قرار دادند. داون، بزرگترین روزنامه انگلیسیزبان در این کشور، سرمقالهای تند منتشر کرد که در آن اعلام کرد «خواجه آصف، وزیر دفاع غیرقابل دفاع ما، به آموزش برابری جنسیتی نیاز دارد».
آقای آصف در نهایت در توییتر مدعی شد که نظرات او «به درستی نقل نشده» است و «زباله» و «پسمانده» نامیدن شخصی به جنسیت خاص مربوط نمیشود. اما عذرخواهی نکرد.
با این وجود، ندا کرمانی، جامعهشناس، معتقد است که این واکنشها نشانه تغییر بود.
او میگوید: «چند سال پیش، چنین اعتراضی وجود نداشت و او ملزم به ارائه هیچ نوع پاسخ یا توضیحی نبود. واکنش اخیر به اظهارات جنسیتزده خواجه آصف نتیجه و اوج مبارزات طولانی و مستمر فعالان حقوق زنان است.»
او میگوید رسانههای اجتماعی تغییردهنده آشکار بازی بوده و به زنان فضایی برای صریح صحبت کردن ارائه میدهد.
و این در گفتگوهای دور از کانون توجه ملی نیز قابل مشاهده است. اخیراً کلیپی از درام محبوب بیبی باجی (Baby Baji) که مردی را نشان میدهد که به همسرش سیلی میزند، در فضای مجازی پخش شد و برخی از مردان این صحنه را به خاطر اینکه «سرانجام زن را سر جای خودش مینشاند» تحسین کردند.
اما زنان به سرعت واکنش نشان دادند.
امینه رحمان یکی از این افراد بود و میگوید: «من شاهد این بودم که شوهران آزاررسانی در میان حلقه آشنایان خودم در کنار زنان آزاردیده خودشان از این سخنان استقبال کردند. این تصور نادرست که زن اسباب و ریشه شر است چندان تکرار شده است که وقتی سیلی زده میشود، مردم ذوق میکنند.»
بسیاری از زنان پاکستانی بر این باورند که سرگرمیهای عامهپسند در این امر نقش داشته است و اغلب به تصویرهای واپسگرایانه از زنان روی میآورند.
صباحات زکریا، ویدئو بلاگر، ابراز تاسف میکند که مجموعههای تلویزیونی یا پخش آنلاین با گذشت زمان بیشتر از تبعیض جنسی استقبال کردهاند – او به برنامههای تلویزیونی در دهه ۱۹۸۰ اشاره میکند که بسیار مترقیتر بودند و زنانی را نشان میدادند که هم شاغل بودند و هم خانواده داشتند.
بعضی از برنامههای تلویزیونی سعی کردهاند از این چارچوب بیرون بزنند – مثل چوریلها که داستان عدهای از زنان کارآگاه و انقلابی است. اما این برنامه در پیش چشم ممیزان پاکستانی خیلی جسارتآمیز بود و بعد از مقاومتها در برابر آن، این برنامه را ممنوع کردند.
عادل افضل، کنشگر و بازیگر سینما میگوید: «جامعه پاکستان زن را به عنوان یک فرد و یک انسان نپذیرفته است و به او حق زندگی به گونهای که شایسته آن است نمیدهد.»
«و هر سخن نسنجیده یا خامی که میشنویم یا میخوانیم یا تماشا میکنیم بر اساس همان تفکر شکل گرفته است. در نتیجه، وقتی زنی از بدرفتاری یا آزار و اذیت شکایت میکند، مبارزه میکنیم و جلوی او میایستیم و مقصر حقیقی فرار میکند.»
اما گاهی اوقات اعتراضها چنان شدید است که باعث شکل گرفتن بحث و گفتوگو میشود.
در ماه آوریل، نبیل گوبول از حزب مردم پاکستان با اظهارات خود در یک پادکست جنجال برانگیخت. او با اشاره به سازشهای سیاسی گفت: «ضرب المثلی در زبان انگلیسی وجود دارد که میگوید وقتی تجاوز اجتناب ناپذیر است، بهتر است از آن لذت هم ببرید.»
بسیاری در توییتر و فیسبوک برای ابراز نارضایتیشان، رهبر حزب آقای گوبول را تگ کردند و خواستار برخورد با او شدند. این حزب در نهایت از او خواست که عذرخواهی کند. و او عذرخواهی کرد.
خانم کرمانی میگوید: «با انتقاد مستمر، سیاستمداران و مردم قبل از بیان هر سخن توهینآمیز علیه زنان، جلوی خود را میگیرند. امیدوارم این روز در نهایت فرا برسد.»
بی بی سی