در هفته‌های اخیر، تنش‌ها میان ایران و اتحادیه اروپا به ویژه در زمینه تحریم‌ها و مسائل کشتیرانی افزایش یافته است. اظهارات اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در واکنش به احتمال تحریم خطوط کشتیرانی از سوی اتحادیه اروپا، نشان‌دهنده نگرانی تهران از اقداماتی است که می‌تواند منافع اقتصادی و تجاری این کشور را تحت تأثیر قرار دهد.
ایران و اتحادیه اروپا در سال‌های اخیر به دلیل برنامه هسته‌ای ایران، نقض حقوق بشر و حمایت از گروه‌های شبه‌نظامی در خاورمیانه دچار تنش‌هایی بوده‌اند. در سال ۲۰۱۵، توافق هسته‌ای (برجام) میان ایران و گروه ۱+۵ به امضا رسید که به کاهش تحریم‌ها و افزایش همکاری‌های اقتصادی منجر شد. با این حال، خروج آمریکا از این توافق در سال ۲۰۱۸ و بازگشت تحریم‌ها، روابط را به شدت تیره کرد.
آنالینا بربوک، وزیر خارجه آلمان، اعلام کرده است که این کشور در حال آماده‌سازی تحریم‌های جدید علیه ایران است. این اظهارات نشان‌دهنده عزم کشورهای اروپایی برای اتخاذ رویکرد سخت‌گیرانه‌تر در قبال ایران است. اسماعیل بقایی نیز به شدت به این تهدیدها واکنش نشان داده و هشدار داده که ایران به هر اقدام نامناسبی علیه منافع خود پاسخ خواهد داد. این واکنش‌ها می‌تواند نشان‌دهنده احتمال افزایش تنش‌ها و درگیری‌های اقتصادی باشد.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به «احتمال تحریم خطوط کشتیرانی از سوی اتحادیه اروپا» هشدار داد ایران به هر «اقدام نامناسبی» علیه منافعش «واکنش متقابل» نشان خواهد داد. این در حالی است که آنالینا بربوک، وزیر خارجه آلمان از تحریم‌های بیشتر برای ایران خبر داد.
وزیر خارجه آلمان این تحریم‌ها را پاسخ به فعالیت‌های «هسته‌ای و اقدامات منطقه‌ای» ایران خواند.
در همین حال اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران در نشست خبری هفتگی خود گفت: «اقدامات ایذایی طرف‌های مقابل در تحریم‌های بخش‌های مختلف اقتصادی ایران، بی‌پاسخ نمی‌ماند.»
امروز هم سخنگوی وزارت خارجه موضعی مشابه با وزیر خارجه را تکرار کرد: «هفته قبل هم اشاره شد که در شرایطی که مقامات اوکراین خودشان اذعان دارند به اینکه ادعاهای مربوط به انتقال موشک بالستیک از ایران به روسیه صحت نداشته ، انتظار می‌رفت که مقامات اروپایی در اقدامات تحریمی قبلی خود علیه ایران که بر مبنای این ادعا بوده تجدیدنظر کنند.»
آقای عراقچی هم دقیقا با اشاره به موضع اوکراین گفته بود «رئیس جمهور زلنسکی شخصا تایید کرده که هیچ موشک بالستیک ایرانی به روسیه صادر نشده است.»
اتحادیه اروپا ۲۳ مهر امسال همگام با آمریکا اعلام کرد به خاطر صادرات و تحویل موشک‌های بالستیک به روسیه، خطوط هواپیمای ایران از جمله ایران‌ایر، ماهان و ساها (سرویس اطلاعات و ارتباط هوایی ارتش) را در فهرست تحریم‌هایش قرار می‌دهد.
کی‌یف پیشتر به صراحت اعلام کرده بود روسیه از ابتدای حمله اوکراین در مجموع از هشت هزار و ۶۰ پهپاد شاهد ساخت ایران استفاده کرده که ویرانی و مرگ به بار آورده است.
ایران اما بارها ارسال پهپاد یا موشک‌های بالستیک به روسیه برای جنگ با اوکراین را تکذیب کرده است.
بقایی: در نیویورک موضوعات مورد بحث با اروپا «متعدد» بود
با وجود هشدار مکرر ایران به اتحادیه اروپا درباره تحریم‌های بیشتر، آقای بقایی امروز گفت: «ما در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در مورد موضوعاتی که مورد نگرانی و علاقه طرفین بود با اروپایی‌ها صحبت کردیم.»
آقای بقایی در این نشست بار دیگر برنامه هسته‌ای ایران را «کاملا صلح آمیز» خواند.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌تازگی به ایران سفر و با مسعود پزشکیان رئیس جمهوری ایران دیدار کرد. او گزارش تازه‌اش از برنامه هسته‌ای ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کرده است
نشست شورای حکام هم از امروز در وین، پایتخت اتریش شروع شده است.
وزیر خارجه ایران هشدار داده است که اگر شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران قطعنامه‌ای صادر کند، ایران اقدامات جدیدی انجام خواهد داد که «حتما آنها خوشحال نخواهند شد.»
با پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، گمانه‌زنی‌های درباره افزایش فشارهای اقتصادی و سیاسی بر ایران مطرح شده است.
این در حالی است که در روزهای گذشته تنش میان ایران با آلمان و اتحادیه اروپا هم افزایش یافته است.
به دنبال اعدام جمشید شارمهد، شهروند ایرانی-آلمانی همه کنسولگری‌های ایران در آلمان بسته خواهند شد، آلمان بار دیگر از شهروندانش خواست که به ایران سفر نکنند و از آلمانی‌هایی هم که در ایران هستند خواست این کشور را ترک کنند.
پیامدها
- تأثیر بر اقتصاد ایران: تحریم‌های جدید می‌تواند فشار بیشتری بر اقتصاد ایران وارد کند که در حال حاضر نیز تحت تأثیر تحریم‌های قبلی قرار دارد. کاهش صادرات نفت و محدودیت‌های تجاری می‌تواند به تشدید بحران اقتصادی و اجتماعی در کشور منجر شود.
- تأثیر بر روابط بین‌المللی: افزایش تنش‌ها میان ایران و اتحادیه اروپا ممکن است به انزوای بیشتر ایران در عرصه بین‌المللی منجر شود. کشورهای دیگر نیز ممکن است از این روند پیروی کنند و تحریم‌ها را تشدید کنند.
- پیامدهای امنیتی: واکنش‌های متقابل ایران می‌تواند شامل اقدامات نظامی یا امنیتی باشد که ممکن است به ناآرامی‌های بیشتری در منطقه خاورمیانه منجر شود. این امر می‌تواند ثبات منطقه را تحت تأثیر قرار دهد و بر روابط ایران با کشورهای همسایه نیز تأثیر بگذارد.
- مذاکرات آینده: احتمالاً این تنش‌ها بر مذاکرات هسته‌ای و دیپلماتیک آینده تأثیر خواهد گذاشت. کشورهای اروپایی ممکن است برای فشار به ایران بر سر برنامه هسته‌ای از ابزار تحریم استفاده کنند، در حالی که ایران نیز ممکن است با تهدیدات خود سعی کند تا میز مذاکره را تحت فشار قرار دهد.
تنش‌های اخیر میان ایران و اتحادیه اروپا نشان‌دهنده یک چرخه معیوب از اقدامات تلافی‌جویانه است که می‌تواند به بحران‌های بیشتری منجر شود. جامعه بین‌المللی باید به دنبال راهکارهای دیپلماتیک باشد تا از تشدید تنش‌ها جلوگیری کند و به سمت حل و فصل مسالمت‌آمیز مسائل پیش رود.
منابع/بی بی سی فارسی