بعد از توافق ۲۵ ساله ایران با چین در فرورین‌ماه امسال، کاظم جلالی، سفیر ایران در روسیه، از بازبینی توافقنامه قرارداد ۲۰۰۱ با روسیه خبر داده و می‌گوید ۲۰ سال از موافقت نامه قبلی می‌گذرد و “با توجه به شرایط جدید منطقه‌ای و بین‌المللی”پیش‌نویش توافق نامه جدیدی تهیه و به روس‌ها ارایه شده است.
آقای جلالی در برنامه “گفت‌وگوی ویژه خبری” تلویزیون دولتی ایران با اشاره به توسعه روابط تهران با “روسیه نوین”، گفته: “خیلی‌ها تصوراتشان از روسیه، عصر کمونیستی و تزاری است در حالی که روسیه در ۲۰ سال گذشته پیشرفت‌های بسیار زیادی را انجام داده و یک روسیه جدید است”.
اشاره آقای جلالی به معاهده‌ای است که در تاریخ بیست و دوم اسفند ماه سال ۱۳۷۹ (دوازدهم مارس ۲۰۰۱ میلادی) بین محمد خاتمی رئیس جمهور وقت ایران و ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در مسکو به امضا رسید.
این معاهده‌نامه در دی‌ماه ۱۳۸۰ به تائید نمایندگان مجلس ششم تبدیل رسید و شامل یک مقدمه و ۲۱ ماده واحده است و در آن نوشته‌شده “این معاهده برای مدت ده سال منعقد می‌گردد و در صورتی که هیچ یک از طرفین حداقل یک سال قبل از پایان اعتبار آن به صورت کتبی، طرف دیگر را از قصد خود پیرامون قطع اعتبار معاهده مطلع نسازد، خود به خود برای دوره‌های پنج ساله بعدی تمدید می‌شود”
براساس این معاهده “طرفین به گسترش مناسبات درازمدت و متقابلاً مفید خود به منظور تحقق طرحهای مشترک در زمینه‌های حمل و نقل، انرژی از جمله: “استفاده صلح جویانه از انرژی هسته‌ای، احداث نیروگاههای اتمی، صنایع، علوم، فنون، کشاورزی و بهداشت عمومی مساعدت خواهند نمود”.
کاظم جلالی درباره توافق جدید گفته روابط ایران و روسیه در ابعاد مختلف رو به گسترش است و “این توافق نامه در عرصه‌های سیاسی، امنیتی، نظامی، دفاعی و بویژه اقتصادی است”.
سفیر ایران در روسیه نامه بهمن‌ماه سال گذشته رهبر حکومت ایران به رئیس جمهوری روسیه را در همین زمینه می‌داند و آن را “درجهت گسترش روابط دو کشور” ارزیابی می‌کند.
۲۰ بهمن‌ماه سال گذشته محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس ایران، یک سفر پر حاشیه به مسکو پیام آیت‌الله خامنه‌ای به ولادیمیر پوتین را به رئیس دومای روسیه تحویل داد. شماری از منتفدان از این دیدار به عنوان “خودداری پوتین از دیدار با فرستاده رهبر ایران” تعبیر کردند و واکنش‌های بسیاری در فضای سیاسی و رسانه‌های داخل ایران و میان کاربران شبکه‌های اجتماعی به همراه داشت.
محتوای نامه آقای خامنه‌ای منتشر نشده است اما آقای قالیباف پس از دیدار خود با رئیس مجلس روسیه در توییتر نوشته بود این پیام “فصل جدیدی در روابط راهبردی ایران و روسیه و نقشه راه نگاه به شرق در دیپلماسی” ایران خواهد بود.
مردادماه سال گذشته نیز محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه، در سفری به روسیه از بازنگری در این توافق خبر داده بود.
وزیر خارجه ایران در پیامی توییتری اعلام کرده بود که حامل پیام مهم حسن روحانی به رئیس‌جمهور روسیه بوده و به رسانه‌های ایران گفته بود یک گفت‌وگوی تلفنی یک ساعته با آقای پوتین داشته و هر دو کشور برسر بازنگری روی این قرارداد موافق بوده‌اند و گفته‌بود “این قرارداد ۱۰ساله بوده و دو تا پنج سال تمدید شده است و هشت ماه دیگر، ۲۰ساله می‌شود و بهتر دیدیم یک قرارداد جامع راهبردی درازمدت تدوین شود و قرارداد بِروز شود و نهایتاً امضا و برای تصویب به مجلس ارائه شود”.
ایران همزمان با گسترش روابط با روسیه، در فروردین‌ماه امسال با چین یک قرارداده ۲۵ ساله امضا کرد. وانگ یی، وزیر امور خارجه چین و محمد جواد ظریف، همتای ایرانی‌اش در جریان دیداری در تهران این سند همکاری را امضا کرده اند.
مقام های ایران گفتند که این سند حاوی عناصر “سیاسی، استراتژیک و اقتصادی” است اما جزییات آن را فاش نکرده اند. با این حال به نوشته نیویورک تایمز براساس این توافق چین با ۴۰۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری در ایران طی ۲۵ سال آینده در مقابل دریافت نفت موافقت کرده است.
