وقفه ایجاد شده در مذاکرات وین و احتمال شکست این گفتوگوها در دوره زمامداری ابراهیم رئیسی باعث نگرانی آمریکا شده است. آمریکا در حال حاضر به گزینههایی میاندیشد که هزینه ایران را در صورت ایجاد وقفه در مذاکرات افزایش دهد.
نمایندگان جمهوریخواه آمریکا بر این باورند که رویکرد دولت این کشور در قبال ایران، زمینه را برای افزایش صادارت نفت فراهم ساخته و همین موضوع بر موفقیت مذاکرات هستهای در وین سایه افکنده است.
روزنامه والاستریت ژورنال به نقل از منابع آگاه به رویکرد احتمالی دولت بایدن در صورت عدم پیشرفت مناسب مذاکرات وین پرداخته است.
در این گزارش از جمله آمده است که دولت بایدن در حال حاضر به گزینه تشدید تحریمهای نفتی ایران و همچنین حملونقل نفت به کشور چین میاندیشد.
بررسی احتمال تشدید تحریمها در شرایطی صورت میگیرد که کشورهای ذیربط در توافق هستهای سال ۲۰۱۵ شش دور از مذاکرات خود با ایران را در وین پشت سر گذاشتهاند.
عباس عراقچی، معاون وزارت امور خارجه ایران و نماینده ارشد این کشور در مذاکرات کمیسیون مشترک برجام در وین هفته گذشته اعلام کرده بود که دور هفتم این مذاکرات پس از آغاز دوره زمامداری دولت سیزدهم برگزار خواهد شد.
این در حالی است که بنا بر ارزیابی کارشناسان مسائل هستهای جمهوری اسلامی با توجه به شتاب غنیسازی اورانیوم از دستیابی به میزان تغلیظ شده اورانیوم برای ساخت یک بمب هستهای دو تا سه ماه فاصله دارد.
همین موضوع به نگرانیهای آمریکا و غرب در ارتباط با فعالیتهای هستهای ایران دامن زده است. روزنامه یاد شده در گزارش خود به چارهجویی آمریکا در ارتباط با وادار ساختن ایران به گردن نهادن به توافق پرداخته است.
افزایش هزینه عدم همکاری
ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در ارتباط با وقفه پیش آمده در مذاکرات هستهای ایران گفته بود که این مذاکرات نامحدود نیستند. پرایس از احتمال تغییر رویکرد آمریکا در قبال مذاکرات وین سخن گفته بود. او تاکید کرده بود که در صورت لزوم آمریکا در محاسبات خود درباره ایران تجدید نظر خواهد کرد.
گفته میشود که یکی از گزینههای مطرح در کاخ سفید، تشدید تحریمهای ایران در ارتباط با فروش نفت به چین است. دولت آمریکا بر آن است تا با مانع شدن از انتقال نفت ایران توسط تانکرهای کشورهای دیگر، صدور نفت به چین را دشوار سازد.
والاستریت ژورنال در ادامه نوشته است که در حال حاضر برآورد میشود که جمهوری اسلامی روزانه یک میلیون بشکه نفت به چین تحویل میدهد و از این طریق درآمد قابل ملاحظهای کسب میکند.
چند مسئول آگاه به سیاست دولت بایدن به خبرنگار روزنامه یاد شده گفتهاند که در صورت شکست مذاکرات هستهای در وین، دولت بایدن در هر دو زمینه منع انتقال نفت ایران به چین و تشدید تحریمهای نفتی ایران اقدام خواهد کرد.
به عنوان نمونه، به انتقال نفت ایران از سوی تانکرهایی اشاره شده که با پرچم پاناما در تردد هستند. زیر فشار دولت ترامپ، انتقال غیرقانونی نفت ایران دشوار شده بود. اکنون گفته میشود که دولت ایران و همچنین خریداران نفت این کشور فعالیت خود را در نقل و انتقال نفت تشدید کردهاند.
تشدید تحریمهای ایران
یکی از منابع آگاه به خبرنگار والاستریتژورنال گفته است که «در اقتصاد ایران امکان زیادی برای تحریم وجود ندارد.» همین منبع گفته است که تنها کارت موجود مانع شدن از فروش نفت به چین است.
در ارتباط با تشدید تحریمها، دولت بایدن هنوز تصمیم قطعی خود را نگرفته است. از یک سو، برخی بر این باورند که تشدید تحریمها در شرایط کنونی میتواند به ضد خود تبدیل شده و جمهوری اسلامی را تشویق به تشدید فعالیتهای هستهای خود بکند.
وقفه در ادامه مذاکرات کمیسیون مشترک برجام
برخی دیگر از سیاستمداران آمریکا بر این باورند که تا هزینه برای جمهوری اسلامی بالا نرود، این کشور تن به پذیرش توافق مطابق با سیاستی که دولت بایدن دنبال میکند، نخواهد داد.
جمهوری اسلامی از لغو همه تحریمها سخن میگوید. این در حالی است که ایالات متحده آمریکا حاضر به پذیرش چنین امری نیست.
گزینههای دیگر
یکی از افرادی که با خبرنگار روزنامه یاد شده گفتوگو کرده به گزینههای دیگر دولت بایدن در قبال ایران اشاره کرده است.
گفته میشود که امکان دارد دولت بایدن با بهراه انداختن یک کارزار دیپلماتیک کشورهای اصلی خریدار نفت ایران، همچون هند و چین را متقاعد سازد از واردات نفت از ایران خودداری کنند.
از سوی دیگر، ایجاد محدودیتبرای بازرگانی کالاهای غیرنفتی و همچنین مانع شدن از رفع انسداد از طلبهای خارجی ایران نیز به عنوان دیگر گزینههای ممکن مطرح شده است.
یکی از مسئولان دولت آمریکا به خبرنگار روزنامه یاد شده گفته است که برخی از این اقدامات را میتوان سریعا عملی کرد، حال آنکه اجرای برخی دیگر از این گزینهها زمانبر هستند.
والاستریت ژورنال در ادامه گزارش خود به تماس خبرنگارانش با مجید تختروانچی، نماینده جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل اشاره کرده است. گفته شده است که سفیر ایران در سازمان ملل حاضر به اعلام موضع پیرامون رویکرد احتمالی دولت بایدن نشده است.
افزایش فروش نفت
نمایندگان و سناتورهای حزب جمهوریخواه اعلام کردهاند که جمهوری اسلامی با استفاده از فضای ناشی از مذاکرات هستهای در وین اقدام به افزایش صادرات نفت خود کرده است.
از سوی دیگر، گفته میشود که جمهوری اسلامی برای دور زدن تحریمها بیش از پیش از شیوههای دیگر بهره گرفته است.
به عنوان نمونه، ایران برای معاملات خود به رمزارزها روی آورده و از این طریق راهحلی برای محدودیتهای بانکی و تراکنشهای مالی خود یافته است.
فروش نفت روی آب، استفاده از پرچم کشورهای دیگر برای رد گم کردن در انتقال و فروش نفت به چین و دیگر کشورهای آسیایی نیز از جمله مواردی است که والاستریت در گزارش خود به آنها اشاره کرده است.
والاستریت در ادامه گزارش خود نوشته است که شمار تانکرهایی که در امر انتقال نفت ایران مشارکت دارند از ۷۰ تانکر در نوامبر سال ۲۰۲۰ به ۱۲۳ تانکر در حال حاضر افزایش یافته است.