حدود ۱۰ ماه پس از ترور محسن فخری‌زاده، معاون وزیر دفاع و دانشمند ارشد هسته‌ای ایران، در عملیاتی که رئیس وقت موساد به طور تلویحی نقش اسرائیل در آن را تایید کرد، روزنامه نیویورک تایمز جزییات جدیدی را از رویدادهای پشت پرده این عملیات و برخورد دولت وقت دونالد ترامپ با آن فاش کرده است.
این روزنامه آمریکایی روز شنبه ۲۷ شهریور نحوه استفاده از تیربار هوشمند از راه دور را در «مرکز عملیات» که «هزاران کیلومتر» از محل ترور دور بود، شرح داده و نوشته است که قطعات مختلف آن تیربار اتوماتیک که با هوش مصنوعی فعال و در خاک ایران مونتاژ و آماده فعالیت شد.
محسن فخری‌زاده که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر وقت اسرائیل، دو سال و نیم پیش از ترور او، نامش را به عنوان «پدر بمب هسته‌ای ایران» ذکر کرده و گفته بود که «این نام را به خاطر بسپارید»، روز هفتم آذر سال ۱۳۹۹ هنگام رانندگی با خودرویش در جاده آبسرد در حومه تهران کشته شد.
هر چند ایران ترور شماری از دانشمندان و مقامات دیگر خود در بیش از ده سال گذشته را به اسرائیل نسبت داده، اما محسن فخری‌زاده، ارشدترین مقام ایرانی است که تاکنون در عملیات منتسب به موساد اسرائیل کشته شده است.
یوسی کوهن، رئیس وقت موساد، اواخر بهار امسال تنها چند روز پس از پایان کارش در این مقام، در گفت‌وگو با شبکه ۱۲ تلویزیون اسرائیل، به طور تلویحی تایید کرد که موساد در این رخداد دست داشته است.
به نوشته نیویورک تایمز، هر چند اسرائیل طرح ترور محسن فخری‌زاده را در سال ۲۰۰۹ را متوقف ساخت و مدتی نیز از اقداماتی نظیر آن در ایران خودداری کرد، اما پس از مدتی، برنامه‌ریزی گسترده و دقیقی برای ترور محسن فخری‌زاده انجام داد که در آن از فن‌آوری هوش مصنوعی استفاده شد و آمریکا نیز در جریان طرح قرار گرفت.
بر اساس این گزارش، برای عملیات ترور تیربار هوشمندی انتخاب شد که ترکیبی از سلاح خودکار ساخت بلژیک از نوع فن مگس بود و سیستم روباتیک پیچیده‌ای به روی آن سوار شد که آن را به اتاق تیربار اتوماتیک موسوم به سنتینل ۲۰ ساخت کارخانه‌های اسلحه‌سازی اسپانیایی اسکریبنو شبیه کرد. بدین ترتیب تیربار نهایی حدود یک تن وزن داشت.
اما به نوشته نیویورک تایمز این تجهیزات پیش از انتقال به ایران، تا جایی که می‌شد به قطعات ریز تجزیه شد و تیم‌های درون ایران آن را به روی وانت آبی‌رنگ معمولی از نوع «زامیاد» قرار دادند. وانت نیز به بمب سنگین مجهز شد تا هر کسی را شاهد سوء قصد بود از بین ببرد. آن وانت نیز با برزنت و مصالح عادی برای ساخت و ساز پوشانده شد. دوربین‌های درون وانت زاویه دید کاملا مناسب برای فعالان آن را فراهم کرد.
به نوشته نیویورک تایمز، از آنجا که تیربار قادر به شلیک ۶۰۰ گلوله در دقیقه بود، نگرانی از احتمال لرزش وانت و تغییر مسیر گلوله وجود داشت اما این مشکل نیز برطرف شد.
فاصله بسیار کوتاه دریافت تصاویر تا فعال کردن تیربار نیز بر اساس ۱.۶ دهم ثانیه محاسبه شد. برنامه هوش مصنوعی مطابق نیازها به‌روز و همه چیز آماده عملیات بود.
در حدود یک کیلومتری پیچ ورودی از آبسرد به جاده اصلی نیز یک خودروی دیگر در کنار جاده قرار گرفت که آن نیز مجهز به دوربین بود و تصاویر آن هم زنده در «اتاق عملیات» پخش می‌شد. این خودرو برای شناسایی دانشمند ایرانی را مورد استفاده قرار گرفت. خودروی دوم ظاهرا پنچر شده و به روی جکی سوار بود تا شک‌برانگیز نباشد.
در گزارش جدید نیویورک تایمز تاکید شده این واقعیت که محسن فخری‌زاده به توصیه‌های تیم‌های امنیتی «انصار»، گروه محافظین دانشمندان هسته‌ای، بی‌اعتنا بود، به اجرای طرح ترور کمک کرد به‌ویژه آنکه خودروی او ضد گلوله نبود.
بر اساس این گزارش، محسن فخری‌زاده و همسرش در روز واقعه به تنهایی در خودرو نشسته و تیم‌های محافظ در دو خودروی دیگر بودند.
این گزارش گفته است خودروی جلویی محافظان در «یک اشتباه جدی» سریع‌تر از اتومبیل محسن فخری‌زاده حرکت کرد تا به خانه آنها رسیده و شرایط را کنترل کند اما این امر باعث شد که عاملان سوء قصد سهولت و دید بهتری در تشخیص خودروی دانشمند هسته‌ای داشته باشند مخصوصا آنکه نقطه انتخاب شده برای ترور کمی مرتفع بود و می‌شد خودروهایی را که نزدیک می‌شد، دید.
محسن فخری‌زاده با گلوله‌های نخست زخمی و از پشت فرمان بیرون آمد و در حالی که در خودرو باز بود، به روی زمین زانو زد. اما گلوله‌های بعدی بر اساس هوش مصنوعی سریعا شلیک شد. وی به همسرش که برای کمک به سوی او شتافت، گفت «می‌خواهند مرا بکشند، تو دور شو».
به نوشته نیویورک تایمز، حامد اصغری، ورزشکار رشته جودوی ایران که جزو محافظان محسن فخری‌زاده بود، نخستین کسی بود که به سوی او دوید و هراسان دنبال کسی می‌دوید که فکر کرده بود به دانشمند ایرانی شلیک کرده است.
خود عملیات ترور روی‌همرفته یک دقیقه طول کشید و برخلاف توان شلیک ۶۰۰ گلوله در یک دقیقه، در طول عملیات، ۱۵ گلوله شلیک شد.
مقامات ایران تایید کرده بودند که همسر محسن فخری‌زاده با وجود آنکه در فاصله چند سانتی‌متری او در خودرو بود، به دلیل برنامه هوش مصنوعی در ترور، زخمی نشد.
این گزارش نوشته است که قدرت انفجاری وانت برای منهدم کردن کامل آثار تیربار کافی نبود و برخلاف برنامه موساد، مقامات ایران سرنخ‌های چگونگی ترور را بدست آوردند.
به نوشته نیویورک تایمز، یوسی کوهن در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ دیدارهایی با دونالد ترامپ، مایک پمپئو، وزیر خارجه وقت و جینا هسپل، رئیس وقت سی‌آی‌ای با محوریت این ترور انجام داد.
این گزارش جدید افزوده است که یوسی کوهن مصر بود تنها زمانی به انجام عملیات ترور چراغ سبز نشان دهد که اطمینان یابد تمامی افراد مرتبط با این طرح از ایران بیرون رفته و راه گریز آنها فراهم است.
آقای کوهن خود در برنامه تلویزیونی سه ماه پیش با شبکه ۱۲ کشورش گفته بود که آن افراد «سالم» و در جای امن هستند.
گزارش نیویورک تایمز به قلم رونن برگمن، کارشناس امور جاسوسی اسرائیلی، و فرناز فصیحی، نویسنده این روزنامه در امور ایران، تهیه شده و سه روزنامه‌نگار دیگر امور اطلاعاتی در واشینگتن در تهیه آن شراکت داشته‌اند.
ایران همواره مدعی بوده که ترور محسن فخری‌زاده را در مکان و زمان مناسب پاسخ خواهد داد. اما توان ایران در عملی کردن چنین ادعایی در ابهام بوده زیرا ظاهرا مقامات ایران خود به دست برتر اطلاعاتی اسرائیل اذعان دارند.