انتخابات پارلمانی عراق از ساعت ۷ صبح یکشنبه ۱۰ اکتبر آغاز شد و در صورت عدم تمدید زمان رای‌گیری تا ساعت ۱۸ به وقت بغداد ادامه خواهد یافت.
مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق، در اولین دقایق بازگشایی مراکز اخذ رای در بغداد رای خود را به صندوق انداخت و همزمان از مردم عراق خواست با مشارکت گسترده خود به تغییر شرایط کشورشان کمک کنند.
او افزود، مردم آزادند به هر کس که او را اصلح می‌دانند، رای دهند. وی ادامه داد: «فرصت مناسبی برای اصلاحات داریم و مردم با انتخاب افراد مناسب می‌توانند در بهبود شرایط کنونی و ایجاد آینده‌ای بهتر برای کشور نقش خود را ایفا کنند.»
همزمان با انتخابات، فرودگاه‌های عراق از ساعت ۲۱ شب گذشته تا ساعت ۶ صبح دوشنبه تعطیل اعلام شدند.
در جریان این انتخابات، ناظرانی از سازمان ملل متحد و اتحادیه اروپا بر روند اجرای انتخابات نظارت خواهند کرد.
جمعه شاهد رای گیری از گروه‌های خاص از جمله نیروهای مسلح و کارکنان مراکز بهداشتی در مناطق مختلف بود و رای گیری عمومی امروز (یکشنبه) در مناطق مختلف این کشور برگزار می شود.
مجموع نامزدهای انتخابات پارلمانی زودهنگام عراق بیش از ۳۲۰۰ نامزد از جمله ۹۵۱ نامزد زن است که برای ۳۲۹ کرسی پارلمان که مجموع کرسی‌های پارلمان عراق است رقابت می‌کنند. از این میان ۷۸۹ نامزد مستقل هستند، درحالی که بقیه در لیست احزاب و ائتلاف‌های سیاسی توزیع شده‌اند.
انتخابات پارلمانی عراق به‌دلیل اعتراضات عمومی گسترده در سال ۲۰۱۹ علیه فساد حکومتی، کاهش سطح خدمات و نفوذ گروه‌های شبه‌نظامی، بر اساس قانون جدید انتخاباتی زودهنگام برگزار می‌شود. تاریخ معمول آن در سال ۲۰۲۲ بود، بر اساس قانون جدید، انتخابات زودهنگام روز ۱۰ اکتبر ۲۰۲۱ یک سال پیش از موعد مقرر برگزار می‌شود.
همچنین طبق قانون جدید که سال ۲۰۲۰ تدوین شده، چندین منطقه انتخاباتی تنها به افراد و نه لیست‌های انتخاباتی، رای می‌دهند که انتظار می‌رود این مکانیسم برتری احزاب بزرگ در صحنه سیاسی را محدود کند.
در این انتخابات که پنجمین انتخابات از زمان حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ است، استان‌های عراق به ۸۳ حوزه انتخابی بر اساس جمعیت‌شان تقسیم می‌شوند و بغداد، پایتخت عراق با بیشترین جمعیت ۱۷ حوزه انتخاباتی خواهد داشت.
عراق ۴۰.۲ میلیون نفر جمعیت دارد که ۶۰ درصد آنها زیر ۲۵ سال سن دارند و تعداد واجدین شرایط رای دادن در این انتخابات حدود ۲۵ میلیون نفر است که برای ۲۳ میلیون نفر کارت‌های بیومتریک صادر شده است.
هر حوزه بین ۳ تا ۵ نماینده متناسب با تعداد ساکنان و نسبت جمعیتی خود انتخاب می‌کند. همچنین عراقی‌های مقیم خارج این بار در انتخابات شرکت نمی‌کنند.
اصلی‌ترین نامزدهای انتخابی
جریان صدر
این جریان تحت رهبری مقتدی صدر است که دارای پایگاه مردمی گسترده‌ای است که به او این امکان را داده تا بیشترین تعداد کرسی‌های پارلمان را در انتخابات ۲۰۱۸ به دست آورد و شاید بتواند در این دوره حضور خود را در پارلمان تقویت کند.
صدر – که پس از سال ۲۰۰۳ رهبری یکی از اصلی‌ترین جناح‌های مسلح عراق را بر عهده داشت و پس از اشغال عراق با نیروهای آمریکایی مبارزه کرد – علیرغم اینکه حامیان وی در بسیاری از نهادهای دولتی مناصب مهمی دارند، به عنوان مخالف فساد و مبارز علیه سوء مدیریت معرفی می‌شود.
ائتلاف الفتح
رهبری ائتلاف فتح را هادی العامری بر عهده دارد، وی همچنین رهبری سازمان بدر، یکی از جناح‌های اصلی حشد شعبی را برعهده دارد که امروز بخشی از نیروهای امنیتی دولتی است.
حزب “حقوق” نزدیک به “گردان‌های حزب‌الله” ، یکی از برجسته‌ترین جریاناتی است که از حشد شعبی برای شرکت در انتخابات نشأت می‌گیرد.
ائتلاف دولت قانون
نوری المالکی، نخست وزیر اسبق و رهبر حزب الدعوه که طولانی‌ترین دوره نخست وزیری را بین سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۴ داشت رهبر این ائتلاف است.
اتحاد “نیروهای دولت ملی”
این جنبش به رهبری حیدر العبادی، نخست وزیر پیشین و شامل “جنبش الحکمه” به رهبری عمار حکیم است و به دنبال ایفای نقش یک جریان معتدل است.
ائتلاف الفتح، ائتلاف دولت قانون و اتحاد نیروهای دولت ملی رابطه نزدیکی با جمهوری اسلامی دارند و تهران سیاست خود را در عراق و در قبال سایر بازیگران خارجی در ارتباط با عراق، از طریق این جریانات پیگیری می کند.
احزاب اهل سنت
جریان‌های سنی درگیر رقابت شدیدی هستند به ویژه بین اتحاد “تقدم” (پیشرفت) به رهبری محمد الحلبوسی، رئیس پارلمان، که در مدت کوتاهی به یک بازیگر مهم در صحنه سیاسی کشور تبدیل شده و اتحاد “عزم” به رهبری خمیس الخنجر، که تحت تحریم‌های آمریکا قرار دارد.
همچنین لیست‌های دیگری نیز وجود دارد، از جمله “برای تغییر” ، به رهبری حسن الرماحی، دبیرکل آن و شامل اکثریت افراد مستقل.
احزاب کرد
دو حزب اصلی، حزب دموکرات کردستان به رهبری مسعود بارزانی و اتحادیه میهنی کردستان به ریاست پسر و برادرزاده جلال طالبانی، رئیس جمهور فقید آن، نقش عمده‌ای در صحنه سیاسی کردها در عراق به طور کلی و منطقه خودمختار کردستان ایفا می‌کنند.
مخالفان در منطقه اقلیم توسط احزاب دیگری از جمله حزب اتحاد اسلامی، نسل جدید و جریان گوران نمایندگی می‌شوند.
پیش‌بینی‌ها از احتمال پیروزی «جریان صدر» وابسته به مقتدی صدر، روحانی شیعه عراقی خبر می‌دهند.
رقابت بر سر کرسی ریاست‌جمهوری عراق
درحالی که تا حدودی سهم هریک از رقبا در پارلمان از همین حالا قابل پیش بینی می باشد، اختلاف بر سر کرسی ریاست جمهوری ناروشن است.
پیش از بازگشایی حوزه های رای گیری، در سایه رقابت پایاپای سه عنصر اصلی سیاسی(شیعیان، اهل‌سنت و کردها)، نیروهای سیاسی عراق همچنین رایزنی‌های فشرده‌ای را برای انتخابات رؤسای سران سه قوه (ریاست‌جمهوری، نخست‌وزیری و ریاست پارلمان) آغاز کردند.
به نظر می‌رسد پست نخست‌وزیری برای احزاب شیعی به عنوان فراکسیون اکثریت پارلمان خواهد بود. از سوی دیگر، مناصب ریاست‌جمهوری و ریاست پارلمان همچون ۱۸ سال گذشته به ترتیب در اختیار کردها و عرب‌های سنی باشد.
اما در این میان، محمد الحلبوسی که ریاست پارلمان را برعهده داشت، بار دیگر از تمایل خود برای تصدی پست ریاست‌جمهوری خبر داد.
وی در تازه‌ترین اظهارنظر خود گفته‌است: پست ریاست‌جمهوری نباید در احتکار کردها باشد.
در مقابل، کردها اصرار دارند که این منصب سهم آنها از قدرت در عراق باشد، اما آنها درباره گزینه تصدی این پست اختلاف‌نظر دارند.
تا پیش از این، پست ریاست‌جمهوری در اختیار اتحادیه میهنی کردستان بوده است، اما اکنون حزب دموکرات کردستان به ریاست مسعود بارزانی نیز خواستار برعهده گرفتن آن شده است.
مسئولان برگزاری انتخابات گفته‌اند که نتایج اولیه انتخابات طی ۲۴ ساعت اعلام خواهد شد اما اعلام نتایج نهایی حدود ۱۰ روز به درازا خواهد کشید.