نتایج اولیه انتخابات پارلمانی عراق که روز دوشنبه ۱۹ مهر اعلام شد نشان میدهد که ائتلاف به رهبری مقتدی صدر بزرگترین برنده این انتخابات بوده و تعداد کرسیهای پارلمانی خود را افزایش داده است.
ائتلاف به رهبری نوری المالکی، نخستوزیر سابق عراق، نیز دومین برنده بزرگ در میان احزاب شیعه عراق بوده است.
گروههای شیعه از زمان حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ که موجب سقوط صدام حسین شد بر دولتها تسلط داشتهاند و همراه با کردها قدرت را قبضه کردهاند.
میزان اندک شرکت رایدهندگان در انتخابات سراسری عراق که هدف از برگزاری زودهنگام آن کنار زدن گروههای سیاسی و مذهبی حاکم بود نشان میدهد که همان گروهها در قدرت باقی خواهند ماند.
کمیسیون مستقل انتخابات عراق هنوز زمان اعلام نتایج رایگیری در بغداد را مشخص نکرده و این نشان میدهد که احتمالا شمارش آرا به تاخیر خواهد افتاد.
آمارهای رسمی نشان می دهد که میزان شرکت در انتخابات حدود ۴۱ درصد بوده که نازلترین رقم مشارکت از سال ۲۰۰۳ و سقوط رژیم صدام حسین است. درصد پایین مشارکت مردم نشان میدهد برگزاری این انتخابات زودهنگام که پاسخی به جنبش اعتراضی ماههای آخر سال ۲۰۱۹ بود نتوانسته است اعتماد گروههای ناراضی و به خصوص جوانان عراق را جلب کند.
در جریان آن اعتراضات حدود ۶۰۰ نفر به ضرب گلوله نیروهای امنیتی کشته شدند و عادل عبدالمهدی، نخستوزیر وقت عراق، مجبور به استعفا شد.
مصطفی الکاظمی نخستوزیر جدید عراق در واکنش به مطالبات معترضان برای تشکیل یک دولت کارآمد و مورد اعتماد مردم انتخابات زودهنگام را اعلام کرد که بهدلیل محدودیتهای بحران کرونا به تاخیر افتاد و بالاخره در روزهای اخیر برگزار شد.
یکی از خواستهای مهم معترضان علاوه بر بهبود خدمات عمومی، مبارزه با فساد و ایجاد اشتغال، کوتاه کردن دست گروههای شبهنظامی و مذهبی از ارکان قدرت بود. دولت جدید عراق قانون جدید انتخابات را تصویب کرد که زمینه را برای شرکت نامزدهای مستقل و محلی فراهم میکند. حوزههای انتخابی کوچکتر شد و روش اعطای رای به فهرستهای مورد حمایت احزاب بزرگ لغو شد.
با این همه بهنظر میرسد که کماکان احزاب عمده و نیرومند عراق حتی بر اساس قوانین انتخاباتی جدید بیشترین قدرت بسیج را دارند. اکثر فعالان سیاسی مستقل یا رایگیری را تحریم کرده و یا به فهرست همین احزاب پیوستهاند. کارشناسان ارزیابی میکنند که رقم پایین شرکت در انتخابات به نفع احزاب صاحب قدرت تمام خواهد شد.
اکثر نظرسنجیها پیشبینی میکنند ائتلاف به رهبری مقتدی صدر که شعار اصلی آن مخالفت با دخالت تمامی کشورهای خارجی در امور عراق است بیشترین کرسیهای پارلمان را بهدست خواهد آورد ولی میزان آرای آن برای تشکیل دولت کافی نخواهد بود.
مقامات عراقی و اکثر صاحبنظران معتقدند که میزان آرا گروههای شیعه مورد حمایت ایران کاهش خواهد یافت که نمادی از ضربه شدید به اعتبار این گروهها بهدلیل مشارکت در سرکوب اعتراضات مردمی است. ولی به نظر میرسد که کاهش رای این گروهها آن قدر نخواهد بود که روی تعادل قدرت در پارلمان تاثیر چشمگیری بگذارد.
طبق آمارهای رسمی، میزان شرکت مردم در انتخابات به خصوص در بغداد بسیار پایین و بین ۳۱ تا ۳۴ درصد از واجدان شرایط تخمین زده میشود.
خبرگزاری رویترز میگوید مراجعه خبرنگاران این خبرگزاری به تعداد زیادی از حوزههای رایگیری در نقاط گوناگون پایتخت عراق در روز یکشنبه نشان داد که میزان مشارکت در تمامی آنها زیر ۲۵ درصد بود.
در تمامی پنج انتخابات پارلمانی که پس از سقوط رژیم صدام حسین برگزار شده است، ائتلافهایی به رهبری گروههای شیعه به پیروزی رسیدهاند.
درگیریهای مسلحانه فرقهای در مقایسه با سالهای اول اشغال عراق توسط آمریکا کاهش یافته و نیروهای عراقی با کمک ائتلاف بینالمللی توانستند که در سال ۲۰۱۷ گروه موسوم به «خلافت اسلامی» را شکست دهند.
با این همه اکثر مردم کشور به شدت از وضع خدمات عمومی مثل بهداشت و آموزش و پرورش، کمبود برق و بیکاری شکایت دارند.