روز گذشته (دوشنبه، ۲۶ میزان/مهر) زلمی خلیلزاد، نماینده ویژه دولت آمریکا در مذاکرات صلح افغانستان از سمت خود کناره گیری کرد.
آقای خلیلزاد در حالی از سمت خود کنار رفت که نیروهای نظامی این کشور کمتر از دو ماه پیش در شرایطی پر هرج و مرج و مرگبار این کشور را ترک کردند و طالبان کابل را تصرف کردند.
آقای خلیلزاد در نامه‌ای به آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا گفته که “ترتیبات سیاسی بین دولت افغانستان و طالبان آنطور که پیش بینی شده بود پیش نرفت”. او نوشته است:”دلایل این امر بسیار پیچیده است و من در روزها و هفته های آینده برداشت خود را با شما در میان خواهم گذاشت.” وی افزود که با توجه به نتیجه کنونی برای مردم افغانستان “ناراحت” است.
کناره‌گیری آقای خلیلزاد، واکنش‌های مختلفی در میان فعالان اجتماعی و سیاسی و مقام‌های پیشین افغانستان در پی داشته است.
از جمله رنگین دادفر اسپنتا، وزیر خارجه پیشین افغانستان نوشته است:”خلیلزاد نقش ویران‌گرش را در روند اسارت‌باری بنام صلح تکمیل کرد. او نه تنها برخی از رهبران ساده انگار را با خود هم‌سو کرد بلکه با استفاده از احساسات شؤنیستی قومی این روند را ممکن ساخت.”
آقای اسپنتا در ادامه افزوده است:”او رفت اما نتایج کار ویران‌گر او و تمدن‌ستیزی باور‌نکردنی هستی مردم‌ما را تباه کردند.”
همچنین رحمت الله نبیل، رئیس پیشین امنیت ملی افغانستان در توییتر خود نوشته است:”بالاخره این مرد کلاهبردار پس از کشاندن افغانستان به یک فاجعه برگشت‌ناپذیر از صحنه اخراج شد!”
اما انتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا در توییتی از “چندین دهه خدمت خستگی‌ناپذیر” او به مردم آمریکا قدردانی کرده است و توماس وست، معاون او را به عنوان نماینده ویژه آمریکا در امور افغانستان معرفی کرده است.
اما بسیاری از تحلیلگران و چهره‌های سیاسی افغانستان تلاش‌های او برای آوردن صلح در افغانستان و ایجاد یک توافق میان طالبان و دولت پیشین ناکام خوانده‌‌اند.
تمیم عاصی، مسئول “انستیتوت/انستیتوی مطالعات جنگ و صلح” نوشته است: “او برای تحقق صلح، مبارزه با تروریسم و خروج منظم نیروهای آمریکایی به این سمت گماشته شده بود. اما هیچ کدام را نتوانست انجام بدهد. صلحی در افغانستان نیامده، تروریسم در حال بازگشت و افزایش است و خروج نیروهای آمریکایی هرچیزی داشت به جز نظم.”
آقای عاصی افزوده که آقای خلیلزاد در همه سمت‌هایی که به عهده داشته “ناکام” بوده است.
در همین حال عبدالقهار بلخی، سخنگوی وزارت خارجه طالبان در توییتی نوشته است که “ما در مذاکرات خود با آمریکا که به رهبری آقای زلمی خلیلزاد انجام شد، شاهد پیشرفت خوبی بودیم.”
او اضافه کرده است که طالبان امیدوار است که با نماینده جدید آمریکا در امور افغانستان موافقنامه دوحه “به طور کامل عملی و روابط دو کشور عادی شود”.
در فبروری/فوریه سال گذشته آمریکا و طالبان یک توافقنامه تاریخی را امضا کردند که مطابق آن آمریکا باید تمام نیروهای خود را از افغانستان خارج می‌کرد و طالبان هم از جمله متعهد شدند که به نیروهای آمریکایی حمله نمی‌کنند و به گروه‌های تروریستی پناه نمی‌دهند و اجازه نمی‌دهند خاک افغانستان علیه آمریکا استفاده شود.