در پوشش اخبار روز اول حمله روسیه به اوکراین، رسانههای پان عرب کشورهای بانفوذ خلیج فارس، سعی کردهاند بیطرف باشند و فقط اخبار را گزارش کنند. اما رسانههای عربی طرفدار ایران، مواضع روسیه و ادبیات مسکو را تکرار کردهاند.
روزنامههای پانعرب کمتر محتاط بودهاند و به نقش چین و روسیه در شکلگیری نظم نوین جهانی و ضعیف شدن جایگاه آمریکا اشاره کردهاند.
پوشش خبری شبکههای تلویزیونی اصلی پانعرب متعلق به کشورهای خلیج فارس به طور عمده به حمله روسیه به اوکراین اختصاص داشته است و گزارش وقایع به گونهای است که از گرفتن سمت و سو و جانبداری اجتناب میکنند.
در روز ۲۴ فوریه که روز اول حمله روسیه به اوکراین بود، الجزیره قطر، العربیه عربستان و اسکاینیوز عربی مستقر در امارات متحده عربی، تمرکزشان را بر گزارش لحظه به لحظه وقایع حمله گذاشتند
این شبکههای تلویزیونی به طور عمده با لحن بیطرفانه گزارش کردند و اخبارشان بر اساس اطلاعات واقعی تنظیم شده بود.
الجزیره از کلمات توصیفی مانند “بحران” و “حمله” استفاده کرد. دو نفر از خبرنگاران این شبکه در دونباس در شرق اوکراین، و خبرنگاران دیگر در کییف، دونتسک، مسکو و واشنگتن وقایع لحظه به لحظه را توصیف میکردند.
در برنامههای گفتوگو (تاک شو) مجریان به “یک بحران شدید… تهدید و بدتر شدن اوضاع” اشاره کردند. مهمانان حمله به اوکراین را به جنگ افغانستان و چچن تشبیه کردند و یک خبرنگار این واقعه را با درگیریهای گرجستان و روسیه در سال ۲۰۰۸ مقایسه کرد.
العربیه که در عربستان سعودی مستقر است، پخش برنامه صبحگاهی را قطع کرد تا از تازهترین اتفاقات در اوکراین گزارش بدهد. این شبکه برنامه ویژهای برای پوشش “عملیات نظامی روسیه علیه اوکراین” پخش کرد. العربیه همچنین اطلاعیههای وزارت دفاع روسیه و واکنشهای آمریکا را پخش میکرد.
العربیه برای پوشش “عملیات نظامی که روسیه علیه اوکراین انجام می دهد” برنامه ویژهای داشت. این رسانه به بیانیههای وزارت دفاع روسیه و پاسخهای آمریکا هم اشاره کرده است.
این شبکه تلویزیونی با یک خبرنگار عرب مستقر در کییف مصاحبه کرد که وقایع را “یک عملیات نظامی خونین” توصیف میکرد.
اسکاینیوز عربی هم بیانیههای تمام طرفین را پخش میکرد. این شبکه سخنرانی ولادیمیر پوتین، رییسجمهور روسیه را هنگام اعلام دستور “عملیات نظامی ویژه” پخش کرد، همانطور که سخنان رییسجمهور اوکراین و مقامهای ناتو و آمریکا را پوشش داد.
این شبکه تاکیدش بر زوایای نظامی بود و ویدئویی پخش کرد که نشان میداد روسیه به کدام مناطق حمله هوایی کرده است.
نگاه روزنامهها به تاثیر چین و بازی قدرتهای جهانی
وبسایتهای خبری پانعرب هم در همین حال اخبار حمله را لحظه به لحظه پوشش میدادند. در چند گزارش این رسانهها به نفوذ جهانی چین و تاثیرش بر آمریکا و روسیه اشاره شده بود.
در روزنامه پرنفوذ الشرق الاوسط که عربستان سرمایهگذار آن است، در مطلبی نوشته شده بود: “در حالیکه چین در بلندمدت تهدید بزرگتری است، آمریکا نمیتواند حل مساله روسیه را بهسادگی به کس دیگری بسپارد، تا حدی به این دلیل که روسیه خودش این اجازه را نمیدهد.”
پیش از حمله در تفسیر دیگری در یکی دیگر از روزنامههای اصلی عربی به نام القدس العربی که دفتر آن در لندن است، تاکید شده بود که حمله روسیه به اوکراین بیش از گذشته مسکو را از غرب جدا خواهد کرد و “به دامن چین خواهد انداخت” و “سیاستهای غربی ضد پوتین” را تشدید خواهد کرد.
سرمقاله روزنامه القدس العربی اقدامات دنبالهدار روسیه علیه اوکراین را به “ضعف آمریکا و طرفهای اروپایی” نسبت داده بود. رایالیوم در لندن هم در مقالهای نوشته بود که روسیه حالا اعلام کرده “یک دوره جدید در نظم جهانی آغاز شده که دیگر واشنگتن تنها قدرت جهان نیست.”
در مقابل، یک سرمقاله دیگر در شرق الاوسط نوشته که “ماجراجویی” پوتین باعث تقویت ناتوی تحت فشار شده است.
رسانههای طرفدار ایران و انعکاس نظرات روسیه
تعجبی ندارد که رسانههای حامی ایران از مواضع روسیه حمایت کردهاند.
شبکه العالم، تلویزیون عربی متعلق به ایران، سخنان یکی از مصاحبهشوندگانش را برجسته کرد که گفته روسیه برنامه داشت که بسنجد آیا “سطح حماقت آمریکا و اروپاییان در مورد اوکراین هم مانند سوریه همانقدر گسترده است.”
سانا، خبرگزاری دولت سوریه هم که یکی از متحدان مسکو است، ادبیات و مواضع روسها را بازیافت کرده و از “لحظه به لحظه عملیات ویژه روسیه در دونباس” گزارش داده و گفته است “نیروهای دونتسک و لوهانسک به مواضع ارتش اوکراین در خط مقدم حمله میکنند.”
شبکه پانعرب المیدان هم مواضع روسیه را با تاکید بر اقدامات مسکو بازنشر کرده اما در عین حال سخنان رییسجمهور اوکراین و اتحادیه اروپا را هم پوشش داده است.