حکومت ایران یک شهروند آلمانی و یک فرد ایرانی-فرانسوی را دو هفته پیش بازداشت کرده است تا از آنها «به عنوان ابزار فشار» برای آزادی اسدالله اسدی، دیپلمات ایرانی زندانی در بلژیک، استفاده کند.
این خبر را روزنامه فرانسوی فیگارو منتشر کرده و نوشته است که شهروند فرانسوی-ایرانی زمانی بازداشت شده است که در حال «به پرواز درآوردن یک پهپاد کوچک در بیابان» بوده است.
در این گزارش به نام این دو شهروند و مکان بازداشت آنها اشاره نشده است. مقام‌های دولت‌های آلمان و فرانسه نیز هنوز به گزارش فیگارو واکنشی نشان نداده‌اند.
اسدالله اسدی، دیپلمات ایرانی شاغل در اتریش، به اتهام توطئه برای بمب‌گذاری در اجتماع شورای ملی مقاومت در تیرماه سال ۹۷ بازداشت شد و پس از برگزاری چند جلسه دادگاه، روز ۱۶ بهمن امسال، یک دادگاه در بلژیک او را به گذراندن ۲۰ سال زندان محکوم کرد.
حکومت ایران پیش از این چند شهروند آلمانی و فرانسوی را بازداشت کرده است.
روزنامه دی‌ولت آلمان روز ۱۶ آبان در گزارشی نوشته بود که حداقل ۴ شهروند آلمانی در بازداشت حکومت ایران به سر می‌برند.
یکی از این شهروندان ناهید تقوی شهروند ایرانی- آلمانی است که به گفته دخترش اواسط ماه اکتبر در منزلش در تهران بازداشت شد و اکنون در سلول انفرادی در اوین زندانی است. مقامات قضایی ایران تاکنون هیچ دلیلی برای بازداشت او ارائه نداده‌اند.
یکی دیگر از این چهار نفر جمشید شارمهد، مسئول گروه مخالف جمهوری اسلامی به نام تندر بود که روز ۱۱ مرداد امسال خبر ربوده شدن او در دوبی و انتقالش به تهران توسط ماموران حکومت ایران منتشر شد.
نام دو شهروند دیگر اعلام نشده است و با احتساب فرد جدید، تعداد افراد آلمانی بازداشت شده در ایران اکنون حداقل پنج نفر است.
فریبا عادل‌خواه، شهروند فرانسوی-ایرانی و پژوهشگر بنیاد مطالعات علوم سیاسی پاریس، روز ۱۷ خردادماه امسال پس از بازگشت به ایران توسط نیروهای اطلاعات سپاه در خانه خود بازداشت شده است.
علاوه بر او، رولان مارشال، محقق فرانسوی هم توسط سپاه بازداشت شد که پس از چند ماه آزاد شد. رولان مارشال متخصص امور آفریقا و دوست و همکار فریبا عادل‌خواه است.
جمهوری اسلامی ایران در سال‌های اخیر تعداد زیادی از اتباع خارجی و ایرانی‌های دوتابعیتی را به اتهام‌های گوناگون از جمله جاسوسی، همکاری با نهادهای امنیتی خارجی و یا اقدام علیه نظام بازداشت کرده است.
برخی از این افراد با زندانیان ایرانی در کشورهای مبادله شده‌اند و برخی دیگر به عنوان ابزار فشار سیاسی با اهداف مشخص بازداشت شده‌اند.
احمدرضا جلالی پژوهشگر ایرانی- سوئدی، نازنین زاغری، شهروند ایرانی-بریتانیایی، مراد طاهباز، عماد شرقی، سیامک نمازی، و پدرش، باقر نمازی، شهروندان ایرانی-آمریکایی، مسعود مصاحب شهروند اتریشی‌آلمانی و کامران قادری شهروند ایرانی‌اتریشی از دیگر زندانیان دوتابعیتی هستند که با اتهاماتی چون جاسوسی و اخلال در امنیت کشور در زندان‌های ایران دوران محکومیت خود را سپری می‌کنند.
همچنین در دو سال اخیر، سه زندانی خارجی از جمله ژیائو وانگ، پژوهشگر آمریکایی دانشگاه پرینستون در دسامبر ۲۰۱۹، مایکل وایت پرسنل سابق نیروهای مسلح آمریکا و مارشال رولان پژوهشگر فرانسوی در مارس ۲۰۲۰ در جریان مبادله با تعدادی از شهروندان ایرانی که به دلیل نقض تحریم‌ها در خارج محاکمه و زندانی شده بودند، آزاد شدند.
در یک پرونده دیگر، کایلی مور- گیلبرت، پژوهشگر استرالیایی- بریتانیایی در ایران بازداشت شد و پس از مدتی در ازای آزادی سه ایرانی که به جرم مشارکت در توطئه بمب‌گذاری علیه اهداف اسرائیلی در سال ۲۰۱۲ در تایلند محکوم و زندانی شده بودند، مبادله شد.
وزیران خارجه آمریکا و اعضای اروپایی برجام روز پنج‌شنبه ۳۰ بهمن در بیانیه‌ای که درباره لزوم بازگشت ایران به تعهدات هسته‌ای خود در برجام منتشر کردند، به موضوع نقض حقوق بشر در ایران اشاره کردند و خواستار آزادی شهروندان خارجی بازداشت شده در ایران شدند.
حکومت ایران به طور معمول این درخواست‌ها را رد کرده و در جریان توافق‌های سیاسی یا مبادله‌های مشخص تن به آزادی زندانیان داده است.