وزیر خارجه ایران با استقبال از صرف‌نظر کردن دولت آمریکا از اعمال مکانیسم ماشه، نوشت این اقدام آمریکا اذعان به غلط بودن تصمیم دولت ترامپ است و ایران با آن موافق است.
با این حال آقای ظریف تاکید کرده است که برای احیای برجام و بازگشت ایران به تعهدات هسته‌ای خود طبق این توافق، باید تحریم‌های آمریکا به صورت فوری لغو شوند.
این توئیت به دنبال پس گرفتن موضع دولت ترامپ درباره فعال شدن مکانیسم ماشه و احیای تمامی تحریم‌ها علیه ایران از سوی نماینده آمریکا در سازمان ملل متحد نوشته شده است.
US acknowledged Pompeo’s claims re Res. 2231 had no legal validity.We agree.In compliance w/ 2231:US unconditionally & effectively lift all sanctions imposed, re-imposed or re-labeled by Trump.We will then immediately reverse all remedial measures.Simple: #CommitActMeet— Javad Zarif (@JZarif) February 19, 2021
سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز در توییتی نوشته است «حرکات نمادین» خوب است ولی آمریکا باید «عمل کند و تحریم‌ها را بردارد».
محمود واعظی، رئيس‌دفتر حسن روحانی نیز در موضعی مشابه گفته است که «به محض بازگشت طرف مقابل به تعهدات» و برداشته شدن تحریم‌ها، ایران تعهدات خود از جمله درباره پروتکل الحاقی و نظارت آژانس را اجرا خواهد کرد.
مایک پومپئو، وزیر خارجه در دولت دونالد ترامپ، روز ۲۹ شهریور در بیانیه‌ای اعلام کرد همه تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه ایران که در چارچوب توافق هسته‌ای موسوم برجام تعلیق شده بودند، با فعال کردن مکانیسم ماشه دوباره اجرایی شدند.
مکانیسم ماشه سازوکاری پیش‌بینی شده در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است که به طرف‌های برجام اجازه می‌دهد در تخطی ایران از تعهداتش، بازگشت خودکار همه تحریم‌های بین‌المللی را که تعلیق آنها موضوع این قطعنامه است، درخواست کنند.
دولت ترامپ در آن زمان طرح بازگشت تحریم‌ها را به شورای امنیت ارائه کرد، اما ۱۳ عضو از ۱۵ عضو دائمی و غیر دائمی شورای امنیت سازمان ملل، در نامه‌هایی مخالفت خود را با این اقدام ایالات متحده اعلام کرده بودند.
با وجود این مخالفت، دولت ترامپ اعلام کرد که از نظر آمریکا تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران فعال شده‌اند. دولت بایدن روز گذشته اعلام کرد چنین درخواستی را پس گرفته است.
واکنش ظریف به اروپایی‌ها: فشار کارساز نیست
وزیر خارجه جمهوری اسلامی در عین حال در گفت‌و‌گو با خبرگزاری صداوسیما گفت: «به محض این که اقدامی از طرف آمریکا و اروپا به منظور اجرای تعهداتشان ببینیم ما هم بلافاصله واکنش نشان می‌دهیم و به تعهداتمان بازمی‌گردیم.»
ظریف، اقدام ایران در کاهش گام به گام تعهدات خود در توافق برجام را «جبرانی» نامیده و اضافه کرد: «اروپائی‌ها می‌دانند که ما یک سال به آنها فرصت دادیم تا اقدامات جبرانی را انجام دهند، اما انجام ندادند.»
وی خطاب به مقام‌های کشورهای اروپایی گفت: «اروپایی‌ها باید توجه کنند که فشار به ایران کارساز نیست و اظهارات بی‌ارزش هم فایده‌ای ندارد.»
به نظر می‌رسد اشاره وی به هشدار اخیر اعضای اروپایی برجام به ایران مبنی بر «عواقب شدید» تعلیق پروتکل الحاقی باشد.
هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان، نیز به صراحت گفته که اقدامات هسته‌ای اخیر ایران، بازگشت ایالات متحده آمریکا به توافق هسته‌ای را به خطر می‌اندازد و چیزی نیست جز «بازی با آتش».
مقامات جمهوری اسلامی بارها اعلام کرده‌اند اگر تحریم‌ها برداشته شود ایران هم «به‌طور کامل» تعهدات خود را در قالب برجام انجام خواهد داد.
دولت دونالد ترامپ در اردیبهشت سال ۹۷ از توافق هسته‌ای شش قدرت جهانی با ایران خارج شد و تحریم‌های شدید علیه تهران وضع کرد. ایران یک سال بعد در واکنش به این اقدام، به صورت مرحله به مرحله از تعهدات هسته‌ایش عدول کرد.
دولت جو بایدن می‌گوید در صورت پایبندی ایران به تعهدات برجام، آمریکا آماده بازگشت به این توافق است، اما مقام‌های جمهوری اسلامی، بر رفع کامل تحریم‌ها از سوی ایالات متحده به عنوان گام نخست پافشاری می‌کنند.
اقدامات چندجانبه در حالی شدت گرفته است که کمتر از یک هفته به اجرای قانون مصوب مجلس ایران درباره برجام مانده است.
مجلس ایران در مصوبه ۱۱ آذر امسال خود که به تایید شورای نگهبان نیز رسید، دولت را ملزم کرد که اگر تا سوم اسفند، تحریم‌های مالی، بانکی و نفت حذف نشود، بازرسان آژانس از ایران اخراج شوند و ایران اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کند.