بانک‌های صادرات، رفاه کارگران، مسکن، کشاورزی و پست بانک روز یکشنبه ۲۱ فروردین (۱۰ آوریل)، اسامی بدهکاران بزرگ خود را منتشر کردند. یک روز پیشتر نیز اسامی ابربدهکاران بانک ملی منتشر شده بود.
خبرگزاری‌های دولتی در ایران نوشتند که این اقدام در راستای ”شفاف‌سازی درباره تسهیلات‌گیرندگان کلان و ابربدهکاران” صورت گرفته است.
در فهرست بدهکاران بزرگ به بانک‌ها، رقم کلانی دیده می‌شود. از جمله، رقم بدهی یکی از شرکت‌های بدهکار به بانک کشاورزی بیش از ۵۰۰ میلیارد تومان اعلام شده است. به طور کلی، مجموع بدهی بیست شرکت به این بانک بیش از ”۴ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان” برآورد شده است. البته بعضی از بانک‌ها در فهرست ابربدهکاران خود میزان بدهی آنها را اعلام نکرده‌اند.
دستور وزیر اقتصاد برای معرفی ابربدهکاران بانکی
وزیر امور اقتصادی و دارایی در دولت ابراهیم رئیسی، روز ۲۳ آبان ماه سال گذشته از بانک مرکزی خواسته بود تا بانک‌ها و موسسات اعتباری هر سه ماه یک بار لیست ابربدهکاران بانکی خود را منتشر کند.
احسان خاندوزی همچنین تاکید کرده بود که بانک‌ها و موسسات اعتباری باید مشخصات گیرنده تسهیلات، توجیه بانک برای تخصیص منابع، مبلغ تسهیلات، میزان پرداخت، مانده بدهی، نرخ سود و نوع ضمانت را نیز اعلام کنند.
با این حال، بانک‌ها تاکنون از انتشار این اسامی خودداری کرده بودند و حال نیز، برخی از این بانک‌ها در فهرست بدهکاران بزرگ خود هیچ اشاره‌ای به جزئیات پرداخت تسهیلات و میزان بدهی نکرده‌اند.
وزیر اقتصاد شامگاه یکشنبه ۲۱ فروردین اعلام کرد که در مراحل بعدی قرار است اسامی سایر بدهکاران پایین‌تر از صد میلیارد تومان نیز معرفی شوند.
خاندوزی که با تلویزیون دولتی ایران سخن می‌گفت، ابراز امیدواری کرد که ”این کار کمک کند تا سریع‌تر این مطالبات برای بانک‌ها وصول شود”.
به نظر می‌رسد که در روزهای پیش رو سایر بانک‌ها نیز اسامی بدهکاران بزرگ خود را منتشر کنند.
در همین خصوص، مدیرکل روابط عمومی بانک مرکزی روز یکشنبه گفت این بانک ”از هفته آینده اسامی بدهکاران بزرگ شبکه بانکی را‌‌‌‌‌‌‌‌منتشر می‌کند”.
به گزارش خبرگزاری فارس، مصطفی قمری وفا افزود که این اسامی، در نیمه اردیبهشت ماه تکمیل و به‌روز رسانی خواهند شد.
سایه بدهکاران کلان بانکی بر اقتصاد و سیاست ایران
در سال‌های گذشته، موضوع بدهکاران کلان به نظام بانکی، یکی از بحث‌های چالش‌برانگیز در اقتصاد و سیاست ایران بوده است.
از جمله در جریان مناظره‌های انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۴۰۰، عبدالناصر همتی، رئیس کل سابق بانک مرکزی و یکی از نامزدهای این انتخابات، دست‌نوشته‌ای حاوی نام ۱۱ بدهکار عمده بانکی را به ابراهیم رئیسی، دیگر نامزد این انتخابات ارائه داد.
رئیسی نیز در یکی از گفت‌وگوهای تلویزیونی در جریان این انتخابات گفته بود که ”غالب معوقات بانکی در اختیار چند نفر است”. او همچنین در پاسخ به درخواست مجری برنامه مبنی برای معرفی اسامی این ”چند نفر” گفت: «ما محاکمه‌شان کردیم؛ با اسم بردن تنها اتفاقی نمی‌افتد».
او دی ماه سال ۱۴۰۰ نیز در دیداری با مدیران عامل شماری از بانک‌ها گفته بود: «به بدهکاران بدحساب میدان ندهید؛ اسامی آنها را منتشر و دست‌شان را قطع کنید».
سعید جلیلی، دیگر نامزد انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته نیز گفته بود که ۹۰ هزار میلیارد تومان معوقات بانکی در دست ۱۱ نفر است.
با این حال، شماری از کارشناسان می‌گویند که فساد و اقتصاد رانتی در جمهوری اسلامی، ریشه بروز پدیده‌هایی همچون ابربدهکاران بانکی است و از این رو، با معرفی بدهکاران کنونی، این مشکل به طور بنیادی برطرف نخواهد شد.