ابهام درباره حضور یک تبعه لهستانی در ادعای مطرح شده در ویدئوی اطلاعات سپاه پاسداران درباره بازداشت «نامشخص» دیپلمات‌های خارجی در ایران، با واکنش لهستان، وارد مرحله جدیدی شد. دولت لهستان، روز پنج‌شنبه ۷ ژوئیه، تایید کرد که یکی از دانشمندان این کشور از ماه سپتامبر ۲۰۲۱ در ایران در بازداشت به سر می‌برد.
وزارت امور خارجه لهستان، در بیانیه‌ای که روز پنج‌شنبه ۷ ژوئیه منتشر کرد، بدون اشاره به نامی مشخص، تایید کرد که «یک تبعه لهستانی»، یک دانشمند معتبر، «از سپتامبر ۲۰۲۱» در ایران بازداشت شده است و خدمات کنسولی و حقوقی از آن زمان در اختیار این فرد قرار گرفته است. همچنین بر اساس این بیانیه، فرد مزبور با خانواده خود در ارتباط بوده است. نام این دانشمند لهستانی، ماچِی والچاک است، فردی که در ویدیوی پخش شده در تلویزیون دولتی ایران، نشان داده شده است.
به گزارش ار. اف. ای. تایید وزارت امور خارجه لهستان مبنی بر بازداشت یک دانشمند تبعه این کشور در ایران در حالی اعلام شد که تلویزیون دولتی ایران، همچنین خبرگزاری‌های ایرنا و فارس (نزدیک به سپاه پاسداران)، فیلمی را منتشر کردند که در این فیلم که توسط اطلاعات سپاه پاسداران تهیه شده است، معاون سفیر بریتانیا در تهران، چند فرد دیگر از جمله چند دیپلمات و یک استاد دانشگاه در لهستان، به «جاسوسی» و نمونه‌برداری از خاک مناطق نظامی در ایران متهم شدند.
از زمان پخش این گزارش، واکنش‌هایی نسبت به این ادعای مطرح شده از سوی اطلاعات سپاه پاسداران منتشر شده است. سفیر بریتانیا در تهران و وزارت امور خارجه بریتانیا ادعای تلویزیون دولتی ایران مبنی بر بازداشت دیپلمات بریتانیایی در ایران را تکذیب کردند. سخنگوی وزارت امور خارجه بریتانیا تاکید کرد: «گزارش‌ها درباره بازداشت یک دیپلمات بریتانیایی کاملا نادرست است». سفیر بریتانیا در تهران نیز تهیه چنین گزارشی را با بیان اینکه «ماموریت» این دیپلمات در «ماه دسامبر گذشته به پایان رسیده»، «جالب» عنوان کرد.
انتشار گزارش‌هایی مبنی بر بازداشت اتباع و دیپلمات‌های غربی در ایران در حالی است که تنش‌های میان ایران و قدرت‌های جهانی بر سر تلاش به منظور احیاء برجام به بالاترین سطح خود طی سال‌های اخیر رسیده است.
ابهام و سردرگمی درباره سرنوشت افراد حاضر در تصاویر سپاه پاسداران
سفیر بریتانیا در تهران، که خشم خود از گزارش تلویزیون دولتی ایران، را با توییتی بروز داده است، نوشت: این گزارش ها مبنی بر اینکه معاون سفیر کشور ما در حال حاضر در بازداشت است بسیار جالب است… او در دسامبر گذشته در پایان ماموریت خود ایران را ترک کرد.
در عین حال، تاکنون، اطلاعاتی درباره ماتسی والچاک، تبعه و دانشمند لهستانی در رسانه‌ها منتشر نشده بود و اکنون باید نام این دانشمند لهستانی را به فهرست شهروندان خارجی زندانی در ایران افزود.
هنوز مشخص نیست چرا وزارت امور خارجه لهستان تاکنون درباره بازداشت شهروند خود در ایران اطلاعاتی منتشر نکرده است اما این نخستین بار نیست که بازداشت یک تبعه خارجی در ایران با سکوت دولت‌های متبوع آنها همراه می‌شود.
با این وجود، وزارت خارجه لهستان مدعی شده است: «بنا به مصلحت این دانشمند معتبر، جزئیاتی از پرونده را فاش نخواهد کرد». همین منبع خواستار رعایت حریم خصوصی فرد مذکور و خانواده وی شده است.
انتشار ویدئوی سپاه پاسداران مبنی بر بازداشت شماری از دیپلمات‌ها و اتباع خارجی در ایران در حالی منتشر می‌شود که کمیسیون سیاست خارجی پارلمان بلژیک، روز چهارشنبه ۶ ژوئیه، لایحه توافق با جمهوری اسلامی ایران برای مبادله زندانیان دوتابعیتی میان دو کشور را تصویب کرد. طرح این لایحه در بلژیک انتقاد فعالان سیاسی و حقوق بشری را به دنبال داشت.
«نمونه‌برداری در منطقه نظامی»
در ویدئوی منتشر شده توسط اطلاعات سپاه پاسداران به «شناسایی و بازداشت» چند دیپلمات خارجی اشاره شده و عنوان شده است که این «دیپلمات‌ها» هنگام «نمونه‌برداری از خاک منطقه ممنوعه» در کویر مرکزی ایران توسط پهپادهای سپاه رصد و شناسایی شده‌اند.
خبرگزاری فرانسه نیز که گزارش مفصلی درباره ویدئوی منتشر شده توسط سپاه پاسداران تهیه کرده است، تاکید دارد: تلویزیون دولتی ایران بدون ذکر تاریخ، مردی به نام گیلز ویتاکر را نشان می‌دهد که در حین عکاسی در یک منطقه ممنوعه که در آن یک مانور نظامی در حال برگزاری بوده است، در کویر شهداد در استان کرمان دستگیر شده است.
همچنین این تصاویر، مرد دیگری به نام ماتسی والچاک، رئیس بخش میکروبیولوژی دانشگاه کوپرنیکوس، در لهستان را نشان می‌دهد که بر پایه این گزارش، با دانشگاهی در (بر اساس گزارش تلویزیون ایران) «رژیم صهیونیستی» مرتبط است.
سخنگوی دانشگاه کوپرنیکوس، ضمن تایید خبر بازداشت این همکار علمی خود، یادآور شد: این یک داستان قدیمی است و این زیست‌شناس-محقق در ماه سپتامبر در ایران دستگیر شده است.
در ویدئوی سپاه پاسداران که از تلویزیون دولتی ایران پخش شد، تاکید شده است وی «در زمان آزمایش موشکی به عنوان توریست به منطقه کویری شهداد رفت و از خاک آن منطقه نمونه‌برداری کرد».
تلویزیون دولتی ایران، همچنین از دستگیری فرد دیگری به نام رونالد گِشیر، همسر رایزن فرهنگی سفارت اتریش در ایران، خبر داد و مدعی شد: این فرد متهم به «فیلمبرداری از یک منطقه نظامی در تهران» است.
با وجود اینکه وزارت امور خارجه اتریش به این ادعا واکنش رسمی نشان نداده است اما خبرگزاری فرانسه گزارش داد: وزارت امور خارجه اتریش به این خبرگزاری اطمینان داده است که «حال همه کارمندان و خانواده‌های آنها در تهران خوب است و هیچ کس دستگیر نشده است».
پرسش اساسی، پس از انتشار ویدئوی اطلاعات سپاه پاسداران، زمان بازداشت این افراد است زیرا شواهد و واکنش‌ها نشان می‌دهد ادعای مطرح شده به تازگی رخ نداده است. احتمال می‌رود پخش این ویدئو در رسانه‌های حکومتی ایران، در راستا با سناریوهای پیشین و بازداشت ده‌ها شهروند خارجی، که به طور عمده دو تابعیتی هستند، با هدف دریافت امتیاز از غرب صورت گرفته باشد.