مقامات سازمان ملل می‌گویند که صادرات غلات از بنادر دریای سیاه پس از امضای توافق نامه‌ای بین اوکراین و روسیه برای اطمینان دادن از ایمنی مسیر عبور کشتی‌های باری، ممکن است ظرف چند هفته ازسرگرفته شود.
خبرنگار بی‌بی‌سی در کی‌یف، پایتخت اوکراین، می‌گوید شرکت‌های کشتیرانی به تضمین‌هایی نیاز دارند تا به آن‌ها اطمینان بدهد که کشتی‌های آن‌ها می‌توانند از این آب‌ها که گمان می‌رود از سوی دو کشور مین گذاری شده باشد، عبور کنند.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین، گفته است که آزاد شدن ۲۰ میلیون تن غلات از بنادر محاصره شده می‌تواند مانع بروز بحرانی غذایی در جهان شود.
اعلام توافق بین روسیه و اوکراین برای صادرات مجدد غلات از بنادر دریای سیاه، باعث شد که قیمت جهانی گندم به پایین ترین سطح خود از زمان تهاجم روسیه به اوکراین در فوریه کاهش یابد.
روز گذشته (جمعه ۲۲ ژوئیه/۳۱ تیر) این توافق با میانجیگری ترکیه و با حضور نمایندگانی از اوکراین و روسیه و همچنین آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل در استانبول بدست آمد.
دو کشور روسیه و اوکراین ماه‌ها تحت نظارت ترکیه برای دستیابی به این توافق مذاکره کردند.
دبیرکل سازمان ملل گفته که این توافق برای ازسرگیری صادرات غلات از اوکراین برای این کشور جنگ‌زده و برای بسیاری از کشورهای در حال توسعه که در معرض خطر قحطی قرار دارند، حیاتی است.
اوکراین از صادرکنندگان عمده غلات در جهان است که از زمان حمله روسیه به این کشور در ماه فوریه این صادرات مختل شده است. به این ترتیب کمبود غلات میلیون‌ها نفر را در جهان در معرض گرسنگی قرار داده است.
حمله روسیه همچنین باعث جهش شدید بهای مواد غذایی شد، به همین دلیل این توافق برای رفع انسداد از بنادر اوکراین یک گام اساسی در حل مشکل خواهد بود. حدود ۲۰ میلیون تن غلات در سیلوهای شهر ساحلی اودِسا گیر افتاده است.
این توافق همچنین به معنی تسهیل صادرات غلات و کود از روسیه از طریق دریای سیاه خواهد بود.
وزارت خارجه آمریکا گفته که از این توافق با میانجیگری سازمان ملل استقبال می‌کند، اما گفت که روسیه را برای اجرای آن زیر نظر خواهد داشت.
این طرح شامل چه مواردی است؟
مقامات می‌گویند که این طرح شامل موارد زیر است:
- شناور‌های اوکراینی کشتی‌های حامل غلات را از میان آب‌های مین‌گذاری شده در اطراف بنادر هدایت می‌کنند
- روسیه هنگام تردد این کشتی‌ها آتش‌بس را رعایت می‌کند
- ترکیه – با حمایت سازمان ملل متحد – کشتی‌ها را بازرسی می‌کند تا نگرانی روسیه در مورد قاچاق سلاح برطرف شود
- این توافق همچنین به معنی تسهیل صادرات غلات و کود از روسیه از طریق دریای سیاه خواهد بود.
چه کسی کشتی‌های باری را که از این کریدور دریایی استفاده می‌کنند، بیمه خواهد کرد؟
پس از حمله روسیه به اوکراین، هزینه بیمه کشتی‌هایی که وارد دریای سیاه می‌شوند، افزایش یافت.
برخی از کمپانی‌های بیمه ۵ تا ۱۰ درصد از ارزش کشتی را برای یک سفر دریافت کرده‌اند.
نیل رابرتز از انجمن صنعت بیمه لویدز لندن می‌گوید این توافق باید به معنای هزینه‌های کمتر باشد.
او همچنین گفت: «این توافق به ما امیدواری می‌دهد که بتوان غلات را از بنادر اوکراین خارج کرد و تجارت دوباره فعال شود.»
کمبود غلات چه تاثیری بر سایر کشورها دارد؟
اوکراین معمولا چهارمین صادرکننده غلات در جهان است. این کشور به طور معمول ۴۲ درصد از روغن آفتابگردان، ۱۶ درصد ذرت و ۹ درصد گندم جهان را تولید می‌کند.
علاوه بر آن صادرات گندم روسیه که بزرگ ترین صادر کننده جهان است هم کاهش یافته است.
تحریم‌های غرب کشاورزی روسیه را هدف قرار نمی‌دهد، اما کرملین استدلال می‌کند که غرب با افزایش نرخ بیمه و تاثیر بر پرداخت‌ها مانع از صادرات شده است. کشتی‌های روسی که محصولات کشاوزری حمل می‌کنند، از ورود به بنادر اتحادیه اروپا منع نشده‌اند.
بانک توسعه آفریقا می‌گوید که اوکراین و روسیه معمولا بیش از ۴۰ درصد گندم آفریقا را تامین می کنند.
اما جنگ به کمبود ۳۰ میلیون تن غذا در آفریقا منجر شده که این مسئله باعث افزایش ۴۰ درصد قیمت مواد غذایی در سراسر این قاره شده است.
یمن بطور معمول سالانه بیش از یک میلیون تن گندم از اوکراین وارد می‌کند.
سازمان ملل گفته که کاهش عرضه بین ژانویه تا مه سال جاری باعث شده که قیمت آرد ۴۲ درصد و نان ۲۵ درصد در این کشور افزایش یابد.
در سوریه یکی دیگر از واردکنندگان بزرگ گندم از اوکراین هم قیمت نان دو برابر شده است.