بررسی‌ها نشان می دهد هزینه ی تحصیل در مقطع ابتدایی برای هر فرزند به میزان ۵ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان رسیده است. خانواده های کارگری که کم ترین دست مزدها را می گیرند معمولا پرجمعیت هستند و بسیاری از فرزندانشان از تدریس باز می مانند. «تحصیل رایگان» یکی از اصلی ترین خواسته های تشکل های فرهنگیان و کارگران در ایران است
شهریه مدارس
شهریه مدرسه از اصلی ترین دغدغه های خانواده ها در آستانه ی سال تحصیلی جدید است. ثبت نام دانش آموزان همواره یکی از دغدغه‌های اصلی والدین بوده و هست، با وجود اعلام وزارت آموزش و پرورش و ادارات آموزش و پرورش در استان‌ها مبنی بر اینکه دریافت شهریه در هنگام ثبت نام ممنوع است اما مدارس چه به صورت رسمی و یا در هنگام تحویل کارنامه و پرونده تحصیلی دانش آموزان اقدام به تقاضای دریافت وجه می‌کنند. در مدارس دولتی مبلغی به اسم شهریه وجود ندارد و بر اساس ماده یازده قانون تشکیل شورای آموزش و پرورش هزینه‌های دریافتی تنها به منظور کمک‌های داوطلبانه و با رضایت اولیا دانش آموزان دریافت میشود. از سوی دیگر هر ساله شهریه مدارس غیر انتفاعی حدود ۲۰ الی۳۰ درصد افزایش دارد.
۴ تا ۳۵ میلیون تومان شهریه مدارس غیرانتفاعی
اگر خانواده ای قصد دارد فرزند خود را به مدرسه غیردولتی بفرستند باید هزینه بیشتری را متحمل شوند. میزان شهریه مدارس غیرانتفاعی بستگی به منطقه، ارائه خدمات و غیره دارد که شهریه مدارس غیرانتفاعی هر استان با هم متفاوت است. شهریه مدارس غیرانتفاعی، هزینه ایست که مدارس غیرانتفاعی معمولا از دانش آموزان برای هزینه های خود دریافت می کنند. امسال این رقم با افزایش ۳۵درصدی نسبت به سال گذشته روبرو شده است که بر این اساس حداقل شهریه مدارس غیر انتفاعی سال تحصیلی ۱۴۰۱ – ۱۴۰۲ از سوی وزات آموزش و پرورش ۴ میلیون تومان و حداکثر ۳۵ میلیون تومان در نظر گرفته شده است.
سرویس مدرسه
شهریه سرویس مدرسه روزانه ۱۵۰ هزار تومان است که با محاسبه روزهای هفته، ماهیانه به ۳ میلیون تومان میرسد. البته این رقم بین ۲.۵میلیون تا ۴.۵ میلیون متغیر است. هزینه سرویس مدرسه نیز نسبت به منطقه و فاصله کیلومتری متفاوت بوده به طوری که هزینه سرویس یک نفر به صورت ماهیانه در محله فلاح ۵۰۰ هزار تومان و این رقم در منطقه غرب تهران به ۳ میلیون تومان در ماه میرسد.
لباس فرم
بنابر گزارش دیده بان ایران؛ از اواسط دهه ۷۰ تصمیم بر آن شد تا به جای روپوش‌های سیاه و سرمه‌ای دخترانه و لباس‌های رنگارنگ پسرانه، دانش‌آموزان از فرم‌های یکسان استفاده کنند؛ هدف اصلی از یکدست شدن لباس دانش‌آموزان، ظاهرا حذف فاصله طبقاتی میان بچه‌ها و در حقیقت یکسان سازی هر چه بیشتر دانش آموزان بود. در اوایل دهه ۸۰ مدارس تولیدی‌هایی را برای خرید روپوش مدارس تعیین کردند و چنانچه دانش‌آموزی به این موضوع تن نمی‌داد مورد بازخواست قرار می‌گرفت.
براساس دستورالعمل اجرایی ثبت‌نام دانش‌آموزان در سال تحصیلی ۱۴۰۲ـ ۱۴۰۱ و بر اساس گزارش دیده‌بان ایران مدیران مدارس مجاز به عقد هیچ‌گونه قراردادی با تولیدکنندگان لباس فرم دانش‌آموزی نیستند. دریافت کل مبلغ هزینه لباس فرم فقط توسط تولیدکننده براساس قیمت‌های اعلام شده اتحادیه و نرخ نامه مورد تأیید ادارات صنعت، معدن و تجارت و به‌طور مستقیم از اولیا خواهد بود. لباس فرم، تغییر دائمی رنگ و مدل، اجبار برای تهیه هر ساله آن و افزایش قیمت سالانه سبب میشود خانواده‌ها با حساسیت بیشتری این موضوع را مورد بررسی قرار دهند، کما اینکه برخی خانواده‌ها نیز از این بابت دلخور هستند و آن را ضرری بر اقتصاد خانواده می‌دانند.
افزایش سالانه نرخ لباس فرم و رشد کودکان و ضرورت برای تغییر اندازه لباس‌ها سبب شده تا خانواده‌ها هر سال یک دست لباس فرم جدیدی برای فرزندشان تهیه کنند با استعلام از چند تولیدی یونیفرم های مدرسه و با در نظر گرفتن قیمت میانگین، هر یک دست لباس فرم دخترانه شامل؛ مانتو، شلوار و مقنعه ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان و یک دست لباس فرم پسرانه شامل پیراهن، شلوار و جلیقه ۲۵۰ تا ۳۳۰ هزار تومان است. دانش آموز دختر کلاس اول مدرسه غیرانتفاعی که در محله مسعودیه تهران سکونت دارد برای خرید روپوش به رنگ صورتی باید حداقل ۳۸۵ هزار تومان بپردازد و دانش آموز پسر کلاس اول مدرسه دولتی که در محله دلاوران تهران سکونت دارد برای خرید روپوش به رنگ آبی باید حداقل ۳۳۰ هزار تومان بپردازد.
لوازم التحریر دانش آموز، بالای یک میلیون تومان
لیست لوازم التحریر بسته به سال ها و پایه های تحصیلی ، دختر یا پسر بودن ، مقدار فعالیت های فوق برنامه ، متفاوت است. دختر ها و پسر ها در برخی جزئیات و طرح رنگ لوازم تحریر ممکن است خرید متفاوتی داشته باشند یا لیست لوازم تحریر پایه دهمی ها با لیست لوازم تحریر دبستانی ها یکی نیست.
بهار نیوز می نویسد: با گشتی در چند مغازه لوازم‌التحریر فروشی در منطقه ۷ تهران، گفتگویی با فروشندگان داشتیم یکی از آنها میگوید: “برای تهیه اقلام لازم برای یک دانش‌آموز دوره ابتدایی حدود ۱میلیون تا ۱میلیون ۳۰۰ هزار تومان هزینه لازم است.” اقلامی مثل مداد، پاک کن، تراش، خط کش، جامدادی، دفتر خط دار، دفتر نقاشی، مدادرنگی، ماژیک، لیوان شخصی پلاستیکی، مداد شمعی، مقوا، مقوای رنگی، چسب مایع و نواری، قیچی کاردستی و…. جزو ضروریات یک دانش آموز ابتدایی است.
کیف ( کوله پشتی) و کفش
بنابر این گزارش اگر سری به بازار کیف و کفش بزنیم تورم چندصد درصدی را در این بازار مشاهده خواهیم کرد قبلا شاید یک جفت کفش را می شد با ۱۵۰ هزار تومان خرید ولی شرایط به نحوی شده است که با این رقم حتی یک لنگه کفش هم نمیشود خرید با مقایسه قیمت ها در بازار و فروشگاه های اینترنتی مشاهده میکنیم که یک جفت کفش برای کودک دبستانی برای والدین حدودا ۲۵۰ هزار تومان آب میخورد، جنس معمولی کیف های مدرسه که در بازار و سایت‌های اینترنتی به وفور یافت میشود ۲۸۰ تا ۴۰۰ هزار تومان است.
یک میلیون تومان هزینه تغذیه یک ماه
چنانچه یک دانش‌آموز روزانه در دو زنگ تفریح فقط دو عدد کیک و یک آبمیوه و آب بخورد و یا یک عدد ساندویچ روزانه ۵۰ هزار تومان هزینه دارد که در کل عدد ۱میلیون تومان به صورت ماهیانه خوراکی مصرف می شود. این میزان مصرف نسبت به سن و مقطع تحصیلی نیز متفاوت است.با این اگر حال این عدد به ۹ ماه تعمیم یابد میانگین خوراکی مصرف شده توسط یک دانش آموز در یک سال تحصیلی چیزی حدود ۹ میلیون تومان میشود.
این بررسی‌ها فقط برای یک فرزند و صرفا مقطع ابتدایی است. در نظر بگیرید که خانواده‌‌ای ۲ یا ۳ محصل در مقاطع مختلف دارشته باشند. پدر و مادر با چنین شرایطی چگونه باید سر کنند؟