در آستانه سفر ابراهیم رئیسی به نیویورک، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی اعلام کرد تهران آماده است حتی بدون احیای توافق هسته‌ای ایران، تبادل زندانی با آمریکا را انجام دهد.
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی، در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا که روز یکشنبه ۲۷ شهریور منتشر شد، گفت: «ما وقتی اعلام کردیم موضوع تبادل زندانیان ارتباطی با روند برجام ندارد به این معنی است که با برجام یا بی برجام آمادگی داریم که بحث تبادل زندانیان را به عنوان یک موضوع انسانی حل و فصل کنیم.»
او تصمیم‌گیری در این زمینه را بر عهده دولت آمریکا دانست و افزود: «در ارتباط با این موضوع، مذاکرات به طرق مختلف صورت گرفته و طرفین توافق‌های لازم را انجام داده‌اند و اکنون تصمیم دولت آمریکا است که این توافق را انجام دهد یا نه. ما برای انجام این توافق آماده‌ایم.»
سخنگوی وزارت خارجه ایران پیشتر نیز اعلام کرده بود تهران آماده تبادل زندانی با آمریکاست، اما محمدجعفر منتظری دادستان کل کشور روز چهارشنبه ۹ شهریور گفت ایران و آمریکا با یکدیگر قرار تبادل زندانی ندارند.
سیامک نمازی، عماد شرقی و مراد طاهباز، سه شهروند ایرانی-آمریکایی هستند که هم‌اکنون با اتهام‌های امنیتی همچون «جاسوسی» یا «اقدام علیه امنیت جمهوری اسلامی» در ایران زندانی هستند.
همچنین جمهوری اسلامی از خروج باقر نمازی، پدر سیامک از ایران و بازگشت به آمریکا جلوگیری می‌کند.
جمهوری اسلامی ایران متهم است با «گروگان گرفتن» افراد دوتابعیتی یا اتباع خارجی، در پی تحت فشار قرار دادن دولت‌های خارجی برای آزادی زندانیان مورد نظر خود در دیگر کشورها و پیشبرد خواسته‌های خود است.
رابرت مالی، نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران، تأکید کرده است که توافق هسته‌ای با ایران بدون آزادی زندانیان آمریکایی بعید است.
در حالی که هنوز سرنوشت مذاکرات احیای برجام مشخص نیست، قرار است روز دوشنبه ابراهیم رئیسی برای اولین بار و به منظور شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به نیویورک سفر کند.
او که پیش از این سفر با علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی دیدار کرد، گفته که در سفر به آمریکا با جو بایدن، رئیس‌جمهور این کشور، دیداری نخواهد کرد.
در آستانه سفر رسمی رئیسی به نیویورک، شماری از مخالفان و «گروگان‌های» سابق جمهوری اسلامی از شکایت علیه او در دادگاهی در شهر نیویورک خبر دادند.
داریوش اقبالی، خواننده پاپ ایرانی نیز خواستار برگزاری تجمع اعتراضی علیه حضور رئیسی در نیویورک شده است.