سومین دور مذاکرات ایران و کشورهای عضو برجام که با مشارکت غیرمستقیم ایالات متحده برگزار می شود، پایان یافته و مذاکره کنندگان توافق کرده اند که پس از بازگشت به پایتخت ها و گرفتن مشورت های تازه هفته آینده گفت‌وگوها را از سر بگیرند.
انریکه مورا، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و عباس عراقچی معاون وزارت امور خارجه و مذاکره کننده ارشد اتمی ایران که به طور مشترک اداره جلسات را بر عهده دارند، هر دو گفته اند که کار دشواری پیش روست اما از پیشرفت مذاکرات ابراز رضایت کرده اند.
میخائیل اولیانف سفیر روسیه در سازمان های بین المللی مستقر در وین هم در توییتی گفته است که “تصور این است که ما در مسیر درستی هستیم اما راه پیش رو آسان نخواهد بود و به تلاش های فشرده ای نیاز دارد”.
همزمان با سخت توصیف شدن پیشرفت در مذاکرات از سوی افراد حاضر در وین، حسن روحانی رئیس جمهور ایران در اظهاراتی گفته است که “مذاکرات حدود ۶۰، ۷۰ درصد پیشرفت داشته است و اگر آمریکایی ها در چارچوب صداقت حرکت کنند در زمان کوتاهی به نتیجه خواهیم رسید”.
هدف از مذاکرات وین احیای توافق هسته ای برجام است که با خروج آمریکا از آن و بازگرداندن تحریم ها و در واکنش به آن کنار گذاشتن تعهدات هسته ای از سوی ایران، در معرض فروپاشی قرار داشته است.
جوزپ بورل، رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم در پایان دور سوم مذاکرات هسته ای درباره آینده برجام، نتیجه گفت و گوهای را مثبت عنوان کرده است.
همزمان، ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا با ابراز رضایت از مشارکت سازنده طرفین در گفت و گوها، مذاکرات را حرفه ای و مثبت عنوان کرد.
با این حال، به گفته آقای پرایس راهی طولانی پیش روی هیات های شرکت کننده در مذاکرات قرار گرفته است.
آقای پرایس همچنین از آغاز به کار سومین کمیته کارشناسی در قالب کمیسیون برجام استقبال کرد.
ایالات متحده خواهان آن شده که ابتدا ایران به تعهدات خود بازگردد و سپس تحریم ها رفع شود. آمریکا می‌گوید تحریم های اتمی و تحریم هایی را که مانع اجرای موثر توافق هسته ای برجام است، رفع می‌کند اما سایر تحریم های دوره ریاست جمهوری آقای ترامپ را برنخواهد داشت.
وزارت خارجه ایران می گوید “آن تحریم‌ها برای سخت شدن بازگشت به توافق هسته‌ای بوده است” و باید از سوی ایالات متحده برداشته شود.
به نظر می رسد که یکی از عوامل کندی پیشرفت ها در مذاکرات وین بر سر جزئیات تحریم هایی است که ایران و آمریکا درباره رفع آن اختلاف نظر دارند.
تا پیش از این دو گروه کاری یکی برای رفع تحریم های آمریکا و دیگری بازگشت محدودیت های اتمی ایران در وین در سطح کارشناسان فعالیت می کرد و نتایج برآوردهای خود را به کمیسیون مشترک اعلام می کند تا مذاکره کنندگان ارشد درباره آن تصمیم گیری کنند.
در تحول تازه ای که امروز در وین رخ داده طرف ها، تصمیم گرفته اند که هفته آینده همزمان با شروع دور سوم مذاکرات، یک گروه کارشناسی سوم نیز برای گفت‌وگو در خصوص ترتیبات عملی مورد نیاز برای اجرایی شدن لغو تحریم‌ها و سپس بازگشت آمریکا به برجام ایجاد کنند.
آیت الله علی خامنه ای، رهبر ایران، گفته است که آمریکا باید ابتدا اقدام و تحریم ها را رفع کند و این “سیاست قطعی” ایران است.
بر اساس اظهارات آقای خامنه ای، ایران می خواهد پس از صدور دستور رفع تحریم ها از سوی ایالات متحده موضوع را “راستی آزمایی” کند تا از برداشته شدن موانع تحریمی مطمئن شود سپس به محدودیت های اتمی خود بازگردد.
این محدودیت ها شامل کاهش ذخایر اورانیوم غنی شده، توقف تولید اورانیوم غنی شده بالاتر از خلوص ۵ درصد و افزایش سطح بازرس های آژانس بین المللی انرژی اتمی است.
به گفته خبرنگاران نظر می رسد که فضای مذاکرات به سوی نوعی اقدام همزمان می رود که برخلاف شرطی است که آیت‌الله خامنه‌ای گذاشته است اما حسن روحانی گفته است “چارچوب تعیین شده از طرف مقام معظم رهبری درمورد مذاکرات را کاملا حفظ کرده ایم و در همان چارچوب حرکت می کنیم”.
آقای خامنه ای به جز شرطی که برای راستی آزمایی رفع تحریم ها گذاشته، مذاکره مستقیم با نمایندگان ایالات متحده را هم ممنوع کرده برای همین مذاکره کنندگان آمریکایی در هتلی جدا از هیات ایرانی مستقر شده و با واسطه نمایندگان اتحادیه اروپا و گروه ۱+۴ یعنی بریتانیا، فرانسه، چین، روسیه به علاوه آلمان با مقام های ایرانی در تماس است.
همزمان با مذاکرات احیای برجام تجمعاتی در اعتراض به سیاست های حکومت ایران و چین در بیرون هتل محل حضور هیات ها برقرار بوده است.
تحریم های آمریکا باعث شده است که درآمدهای نفتی ایران از ۱۰۰ میلیارد دلار به کمتر از ۸ میلیارد دلار برسد و ایران نتواند همین مقدار از منابع مالی خود را هم به دلیل تحریم های بانکی به داخل کشور برگرداند.
علی ربیعی سخنگوی دولت ایران امروز گفته است که هدف دولت در تلاش برای رفع هرچه سریعتر تحریم ها، فراهم کردن انگیزه برای شهروندان ایرانی به حضور در انتخابات ریاست جمهوری است که کمتر از ۸ هفته دیگر برگزار می‌شود.